Paul Schiemann

Paul Schiemann (łot. Pauls Šīmanis) (ur. 17 marca 1876 w Mitawie, zm. 23 czerwca 1944 w Rydze) – łotewski polityk i działacz mniejszości niemieckiej na Łotwie, wyznawca poglądów Karla Rennera i Otto Bauera na sprawy narodowe, poseł na Sejm (1922–1934), redaktor gazety "Rigaische Rundschau" (1919–1933), przedstawiciel Łotwy w Europejskim Kongresie Narodowości (1923–1938).

Paul Schiemann

Data i miejsce urodzenia	17 marca 1876 Mitawa
Data i miejsce śmierci	23 czerwca 1944 Ryga
poseł na Sejm Łotwy
Okres	od 1922 do 1934

Życiorys

Urodził się w Kurlandii w rodzinie Niemców bałtyckich (Baltedeutschen). Studiował prawo na uniwersytecie w Dorpacie, który opuścił w wyniku narzucenia przez władze carskie wykładów w języku rosyjskim. Naukę kontynuował w Niemczech, po czym wrócił do Rosji. Osiadł w Tallinnie, gdzie został krytykiem teatralnym. Podjął pracę w dzienniku "Rigaische Rundschau".

Był zdeklarowanym liberałem. Ostro krytykował idee komunistyczne. Oponował przeciwko konserwatyzmowi niemieckich posiadaczy ziemskich w Inflantach. Opowiadał się za wprowadzeniem rządów demokratycznych w Rosji i na Łotwie. Należał do Niemieckiej Partii Demokratycznej.

W latach 1916–1920 przebywał w Niemczech, gdzie zapoznał się z Maxem Weberem, Friedrichem Naumannem i Theodorem Heussem. Lobbował tam za poparciem przez Niemcy bałtyckiej państwowości i demokracji w tych krajach ostrzegając przed zagrożeniem bolszewickim. Po powrocie na Łotwę zaangażował się w działalność Komitetu Narodowego Kārlisa Ulmanisa. Dalej zajmował się dziennikarstwem – od 1919 do 1933 roku wydawał "Rigaische Rundschau".

Działał w łotewskiej polityce. Sprawował mandat posła na Sejm I, II, III i IV kadencji (1922–1934) z okręgu Ryga. W swojej działalności jako polityk mniejszościowy nawiązywał do poglądów austriackich marksistów Karla Rennera i Otto Bauera. Propagował teorię "państwa anarodowego" ("anationaler Staat") jako remedium na europejskie nacjonalizmy, którą przedstawił m.in. na forum Europejskiego Kongresu Narodowości (Europäischer Nationalitätenkongress).

Należał do zdecydowanych przeciwników ruchu nazistowskiego. W 1933 w proteście przeciw dojściu do władzy NSDAP zrezygnował z prowadzenia finansowanej przez niemiecki MSZ gazety "Rigaische Rundschau". W latach 1933–1938 przebywał w Austrii, z której wróci na Łotwę po jej anschlussie.

W czasie II wojny światowej pomagał ryskim Żydom. Zmarł na krótko przed powrotem armii radzieckiej na Łotwę.

Bibliografia

• John Hiden: Defender of minorities. Paul Schiemann 1876–1944. Verlag Hurst, London 2004, ISBN 1-85065-751-3.
• Andrzej Topij, Mniejszość niemiecka na Łotwie i w Estonii 1918-1939/41, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Bydgoszczy 1998