Pektorał (chrześcijaństwo)
Pektorał, napierśnik (z łac. pectus – pierś) – rodzaj biżuterii religijnej noszonej na piersi. Obecnie oznacza ozdobny krzyż noszony na piersi przez wyższe duchowieństwo.
W tradycji chrześcijańskiej edytuj
Pektorał (łac. crux pectoralis) – pektorał chrześcijański to ozdobny krzyż, relikwiarz noszony na piersiach, najczęściej przez duchownych prawosławnych i katolickich, zwykle złoty lub srebrny, zdobiony emalią lub kamieniami szlachetnymi. Zwykle były w nim umieszczane relikwie męczenników. Nie ma przepisów odnośnie do materiału i wykonania tego krzyża, jak również konieczności umieszczania w nim relikwii. Pochodzi z relikwiarzyków noszonych przez duchowieństwo na chrześcijańskim Wschodzie, a później na Zachodzie. Były to naczyńka różnych kształtów z relikwiami męczenników. Dlatego pektorał stał się znakiem zwycięstwa nad cierpieniem i śmiercią. Od XI w. pektorał noszony był na piersiach przez opatów, biskupów, kardynałów i papieży. Od wieku XII prawo kościelne nakazywało noszenie go przez biskupów jako znak wierności Chrystusowi. Zwyczaj zakładania pektorału na czas sprawowania czynności liturgicznych stał się obowiązkiem po Soborze Trydenckim, gdy w 1570 r. papież Pius V nakazał biskupom obowiązkowo nosić pektorał podczas Mszy Świętej. Pektorał zawieszano na szyi na sznurze, w Polsce natomiast – na łańcuchu (zezwolenie Leona X z 1519 r.). W wieku XVII upowszechniło się noszenie krzyża przez biskupów na co dzień, także poza liturgią. Obecnie Ceremoniał biskupi przewiduje umieszczanie go pod ornatem czy kapą. Na Mszę świętą biskup może, wedle uznania, założyć krzyż pektoralny na ornat.
W kościele Wschodnim krzyż napierśny nosi w czasie mszy prezbiter. Obecnie w niektórych miejscach na świecie w Kościele rzymskokatolickim rozpowszechnia się zwyczaj używania pektorału, choć zazwyczaj niezbyt okazałego, przez inne osoby usługujące w czasie liturgii. W Polsce dotyczy to w szczególny sposób lektorów.
Zobacz też edytuj
Bibliografia edytuj
- Gradowski M., Dawne złotnictwo, technika i terminologia, Wyd. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1984, s. 140, ISBN 83-01-00983-7.
Linki zewnętrzne edytuj
- Pojęcie pektorału ze słownika Kopalińskiego [dostęp 2007-09-09].
- Pektorał w kościele katolickim. liturgia.dominikanie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)]. [dostęp 2007-09-09].