Pinturicchio

Pinturicchio, właśc. Bernardino di Betto (ur. ok. 1454 w Perugii, zm. 11 grudnia 1513 w Sienie) – malarz włoski.

Pinturicchio

Autoportret, fragment obrazu Zwiastowanie (1500-1501)
Imię i nazwisko	Bernardino di Betto
Data i miejsce urodzenia	1454 Perugia
Data i miejsce śmierci	11 grudnia 1513 Siena
Narodowość	włoska
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	renesans
Ważne dzieła
Podróż Mojżesza Chrzest Jezusa Droga do cnoty

Należał do umbryjskiej szkoły malarstwa, był uczniem Perugina. Na rok 1473 datuje się dwa płótna Uzdrowienie paralityka i Uwolnienie więźnia. Razem ze swoim nauczycielem znalazł się w gronie artystów, dekorujących Kaplicę Sykstyńską. Przypisuje mu się freski Podróż Mojżesza oraz Chrzest Chrystusa, które dla niego naszkicował Perugino. W 1486 wykonał freski z dziejami św. Bernardyna w kaplicy Bufalini w kościele Santa Maria Aracoeli w Rzymie

Pracował na dworze kolejnych pięciu panujących papieży. W latach 1492-1495 ozdobił apartamenty papieża Aleksandra VI, stosując fantastyczne, groteskowe motywy malarskie. W 1503 przyjechał do Sieny na życzenie Piusa III, aby dekorować sale Biblioteki Sieneńskiej należącej do rodu Piccolominich (z niego pochodził nowy papież). Z Pinturicchiem współpracował wówczas Rafael Santi. Od 1495 pracował nad nastawą Santa Maria dei Fossi. Dwa lata później na zlecenie biskupa Constantina Eroli wykonał freski w kaplicy katedry w Spoleto.

Około roku 1509 namalował freski w prezbiterium rzymskiego kościoła Santa Maria del Popolo. Kilka lat później umarł sam, w samotności, opuszczony przez żonę i pięcioro dzieci.

Był ceniony za subtelność i liryczny ton obrazów. Vasari krytykował go jednak za nieporadnie wykreślaną perspektywę, słabą kompozycję oraz za to, że:

nadużywał w swych malowidłach ozdób oraz reliefów pozłacanych, a to dlatego, by przypodobać się osobom, które niewiele miały pojęcia o sztuce, ponieważ dzieła jego zyskiwały w ten sposób na blasku i widoczności, a w gruncie rzeczy świadczyły o nieporadności artysty.

Wybrane dzieła

• Ukrzyżowanie ze św. Hieronimem i św. Krzysztofem (ok. 1471), 59 x 40 cm, Galeria Borghese
• Historia św. Bernarda (1473), Galleria Nazionale dell'Umbria, Perugia
• Ukrzyżowanie ze św. Hieronimem i św. Krzysztofem (ok. 1475), olej na desce, 59 x 40 cm, Galeria Borghese, Rzym
• Madonna z błogosławiącym Dzieciątkiem (ok. 1480), National Gallery w Londynie
• Madonna z czytającym Dzieciątkiem i św. Jeremiaszem (ok. 1481), 49.5 x 38 cm, Gemäldegalerie, Berlin
• Madonna karmiąca (1492), 29.2 x 21.6 cm, Sarah Campbell Blaffer Foundation, Houston
• Madonna z piszącym dzieciątkiem (ok. 1495), 158 x 77.3 cm, Museu de Belles Arts Walencja
• Madonna z czytającym Dzieciątkiem (ok. 1494–1498), 33.7 x 25.4 cm, North Carolina Museum of Art, USA
• Madonna z piszącym dzieciątkiem (ok. 1494–1498), 61 x 41.6 cm, Philadelphia Museum of Art, Filadelfia
• Madonna z Dzieciątkiem i św. Janem Chrzcicielem lata 90. XV w., 45.5 × 37 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
• Koronacja Piusa II (ok. 1503–1508), fresk, Katedra w Sienie
• Kaplica Św. Jana Baptysty (1504), Katedra w Sienie

• 
  Madonna z Dzieciątkiem i św. Janem Chrzcicielem, lata 90. XV w., Muzeum Narodowe w Warszawie
• 
  Madonna z dzieciątkiem, (1492-1494), kolekcja prywatna
• 
  Ukrzyżowanie ze św. Hieronimem i św. Krzysztofem, ok. 1471, Galeria Borghese, Rzym
• 
  Portret chłopca, ok. 1500, Gemäldegalerie, Berlin