Piotr Morzkowski
Piotr Morzkowski, Piotr Morszkowski, Petrus Morscovius (ur. w latach 70. XVI wieku, zm. po 1646) – działacz reformacyjny, duchowny braci polskich, autor Agendy – dzieła ustanawiającego organizację Kościoła braci polskich.
 Portret Piotra Morzkowskiego miedzioryt Carla Ludwiga Wüsta, 1745 | ||
| ||
| Kraj działania | ||
|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
lata 70. XVI wieku | |
| Data śmierci |
po 1646 | |
| Minister Zboru w Lachowicach | ||
| Okres sprawowania |
1625-1628 | |
| Minister Zboru w Rakowie | ||
| Okres sprawowania |
1635-1638 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
Życiorys edytuj
Urodził się w zamożnej rodzinie szlacheckiej herbu Ślepowron z Morszkowa (dawniej Morzków). Zdobył wszechstronne wykształcenie. Nie wiadomo, kiedy przyjął wiarę braci polskich, lecz wkrótce zaliczano go do wybitnych działaczy tego ruchu. W 1611, podczas synodu w Rakowie, razem z Walentym Smalcem napisał projekt unii wyznaniowej z mennonitami, jednak propozycja ta została odrzucona w 1613 jako niewykonalna. W 1619 nauczał katechizmu w zborze w Lachowiczach, w 1625 został ordynowany duchownym tego zboru. W 1634 objął stanowisko duchownego w Kisielinie, a w końcu w najważniejszym ośrodku ariańskim w Rakowie, gdzie mianowano go ministrem zboru (był następcą Jonasza Szlichtynga).
Od 1646 na zlecenie zboru w Daszowie zaczął pisać swoje najważniejsze dzieło Agenda (lub Ustrój kościelny), które zostało wydane dopiero w 1745 w Lipsku i Frankfurcie. Dzieło składa się z 3 ksiąg, które opisują demokratyczny ustrój Kościoła oraz podają uzasadnienie takiego ustroju, opartego na przesłaniu Biblii. Dalsze losy Morzkowskiego nie są znane, przypuszczalnie opuścił Raków po 1638, kiedy wygnano stamtąd braci polskich.
Bibliografia edytuj
- Myśl ariańska w Polsce XVII wieku. Antologia tekstów, oprac. Zbigniew Ogonowski, Ossolineum 1991
- Kurdybacha Ł., Z dziejów pedagogiki ariańskiej, Warszawa 1958
- Lewickij O., Socynianie na Rusi, „Reformacja w Polsce” T. 2: 1922;
- Tazbir J., Bracia Polscy w Siedmiogrodzie, 1660–1784, Warszawa 1964
- Tazbir J., Morzkowski Piotr, [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom XXII, s. 28–29
- Szczotka S., Synody arian polskich, „Reformacja w Polsce” T. 7–8: 1935–6