Plac Ratuszowy w Kołobrzegu
Plac Ratuszowy w Kołobrzegu (do 1945 r. niem. Marktplatz) – prostokątny plac na terenie Starego Miasta w Kołobrzegu. Do Rynku prowadzi pięć ulic – do południowo-wschodniego narożnika ulica Emilii Gierczak, do północno-wschodniego Giełdowa, do północno-zachodniego Ratuszowa, a do narożnika południowo-zachodniego Gabriela Narutowicza. Ponadto plac od południowego wschodu ogranicza ulica Armii Krajowej.
| Śródmieście | |
 pl. Ratuszowy od strony ul. Armii Krajowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Poprzednie nazwy |
Marktplatz |
Położenie na mapie Kołobrzegu  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kołobrzeskiego  | |
 54°10′33,8″N 15°34′38,1″E/54,176056 15,577250
| |
Historia edytuj
Przed II wojną światową edytuj
Rynek wytyczono w 1255 r. w związku z lokacją miasta[1]. Na jego środku wzniesiono w 1364 r. gotycki budynek ratusza miejskiego. W czasie ostrzału miasta w trakcie francuskiego oblężenia ratusz uległ zniszczeniu i w 1826 r. został wyburzony. Dwa lata później w jego miejscu powstał nowy gmach w stylu neogotyckim[2]. Wszystkie pierzeje rynku zabudowano kilkupiętrowymi kamienicami. W 1914 r. kamienice przy narożniku z ulicą Giełdową zostały wyburzone, a na ich miejscu rostocki kupiec Gustaw Zeeck wybudował dom handlowy.
Czas PRL edytuj
Zabudowa rynku (poza ratuszem) uległa silnym zniszczeniom w trakcie walk między wojskiem niemieckim a wojskami polskim i radzieckim podczas bitwy o Kołobrzeg. Po II wojnie światowej ruiny zabudowań rozebrano, pozostawiając jedynie nieuszkodzony ratusz, jedną kamienicę z pierzei południowo-zachodniej w pobliżu narożnika ulic Armii Krajowej i Narutowicza, szkielet domu towarowego Zeecka i dwie przylegające do niego kamienice: nr 2 (odbudowana w zmienionej postaci) i nr 1 (dawny Dom Partii, dzisiejsze starostwo)[3]. Kamienice te odbudowano w zmienionej postaci. W 1967 r. ruiny domu towarowego zrównano z ziemią a na ich miejscu powstał gmach filii warszawskiej Fabryki Podzespołów Radiowych Elwa[4]. Po 1973 r. rozebrano wolnostojącą kamienicę w pierzei południowo-zachodniej[5]. Prostopadle do linii dawnej pierzei południowo-wschodniej powstały kilkupiętrowe bloki kryte płaskimi dachami.
Po roku 1989 edytuj
Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku rozpoczęto przy rynku budowę spółdzielczego osiedla Nowa Starówka[6][7]. Jako pierwszą stylizowanymi kamienicami zabudowano pierzeję południowo-zachodnią[8]. Potem kamienice zbudowano jeszcze w pierzei południowo-wschodniej, zasłaniając bloki. Nie odbudowano pierzei północno-zachodniej, na jej miejscu znajduje się skwer Miast Partnerskich. W 2005 r. otwarto postmodernistyczną Galerię Hosso w zmodernizowanym budynku dawnej Elwy[4].
Galeria edytuj
-
Kołobrzeski ratusz -
Pierzeja północno-wschodnia z dwiema przedwojennymi kamienicami (po przebudowie) -
Galeria Hosso, dawniej Elwa -
Pierzeja południowo-wschodnia -
Pierzeja południowo-zachodnia -
Pusty plac po pierzei północno-zachodniej
Przypisy edytuj
- ↑ Kołobrzeska Starówka - co warto zobaczyć? [online], Muzeum 6D Kołobrzeg, 11 grudnia 2021 [dostęp 2023-10-18] (pol.).
- ↑ Ratusz [online], zabytek.pl [dostęp 2023-10-18] (pol.).
- ↑ Mamy arcykoszmar architektury? [online], Kołobrzeg - Informacje, Atrakcje, Wydarzenia - MiastoKolobrzeg.pl, 3 lutego 2012 [dostęp 2023-10-18] (pol.).
- ↑ a b 50 lat temu uruchomiono "Elwę" [wideo] [online], Kołobrzeg - Informacje, Atrakcje, Wydarzenia - MiastoKolobrzeg.pl, 22 grudnia 2019 [dostęp 2023-10-18] (pol.).
- ↑ Kołobrzeg - Ratusz - stare zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 2023-10-18].
- ↑ Kołobrzeg - Plac Ratuszowy - stare zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 2023-10-18].
- ↑ Jerzy Połowniak, Jak powstawała kołobrzeska starówka [online], szczecin.wyborcza.pl, 29 września 2005 [dostęp 2023-10-18].
- ↑ Kołobrzeg - Ratusz - stare zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 2023-10-18].
Bibliografia edytuj
- Jerzy Patan, Przewodnik po Kołobrzegu i okolicach, Agencja Wydawnicza Patan-Press, Kołobrzeg 1996, ISBN 83-905468-1-7