Podkład (kolej)

Podkłady kolejowe – belki poprzeczne do biegu toru, na których za pomocą specjalnych przytwierdzeń mocuje się szyny.

Tor z podkładami drewnianymi

Tor z podkładami strunobetonowymi

Tor z podkładami stalowymi

Podkłady mogą być wykonane z różnych materiałów:

• drewniane – z drewna impregnowanego olejem kreozotowym

W uwagi na kształt przekroju poprzecznego dzieli się na belkowe i obłe. Ich wady to korozja biologiczna i stosunkowo wysokie koszty materiału. Do zalet należy zaliczyć nieprzewodzenie prądu (ważne ze względu na instalacje elektryczne na kolei) i bardzo dobre tłumienie drgań – z tego powodu są wykorzystywane na obiektach inżynierskich (mostach, wiaduktach). Podkłady drewniane stosowane są również na łukach o promieniu poniżej 250 metrów, a także na dużych pochyleniach. Są najczęściej spotykanym typem podkładów kolejowych na liniach lokalnych, chociaż można je też zaobserwować na starszych głównych liniach, na których nie było wymiany nawierzchni. Trwałość drewnianych podkładów wynosi: 18–33 lat. Do produkcji podkładów nadaje się drewno miękkie (np. sosnowe) i twarde (np. bukowe czy dębowe). Przed nasycaniem podkłady należy wysuszyć, by zawartość wilgoci nie przekraczała 25%. Niewielkie pęknięcia (opisane w normie PN-EN 13145+A1) nie dyskwalifikują materiału.

• strunobetonowe, potocznie nazywane betonowymi

  Obecnie najczęściej spotykane. Ich zalety to: niska cena, wysoka wytrzymałość, niewielkie przewodnictwo elektryczne; wady: duży ciężar (choć z drugiej strony jest to zaleta – ciężki podkład lepiej stabilizuje się podłożu), kruchość (możliwość złamania przy źle ułożonej i zagęszczonej podsypce). Podkładów z czystego betonu lub kablobetonu nie stosuje się w kolejnictwie na szeroką skalę.

• betonowe – żelbetowe, z klasycznym zbrojeniem w postaci prętów zbrojeniowych zamiast naciąganych strun

  Jako że w podkładach strunobetonowych sprężanie podkładu przez strunę wyzwala dodatkową siłę, równoważoną naciskiem wywieranym przez przejeżdżający tabor, mogą one przenosić większe obciążenia niż żelbetowe – stąd podkłady betonowe stosuje się obecnie głównie na kolejach wąskotorowych. Trwałość betonowych podkładów wynosi: 35–40 lat. Wynalazcą żelbetowych podkładów kolejowych był Władysław Tryliński.

• stalowe – spotykane bardzo rzadko.

  Ich zaletą jest niska masa oraz możliwość powtórnego przetworzenia; wady: wysoka podatność na korozję, przewodzenie prądu, podatność na kradzieże i konieczność wymiany po wykolejeniu pociągu. Dawniej były często spotykane w miejscach obsługi parowozów, gdzie istniała możliwość wysypania się gorących materiałów na tor.

Specjalnym rodzajem podkładu kolejowego jest:

• podrozjazdnica (zwana także podrozjezdnicą) – podkład dłuższy od zwykłego, ułożony pod rozjazdem
• mostownica

Bibliografia

• PKP Polskie Linie Kolejowe S.A: Id -1 (D-1) WARUNKI TECHNICZNE – utrzymania nawierzchni na liniach kolejowych. 2005. [dostęp 2016-08-06].