Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie
Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie – organizacja zawodowa działająca w latach 1876-1939 we Lwowie, skupiająca do 1919 inżynierów działających w Galicji Wschodniej.
Działalność edytuj
Towarzystwo Politechniczne powstało w 1876 z inicjatywy dwudziestu dwóch inżynierów reprezentujących różne dziedziny techniki. Początkowo nosiło nazwę "Stowarzyszenie Ukończonych Techników", w 1878 na wniosek Józefa Jaegermanna otrzymało nazwę "Towarzystwo Politechniczne we Lwowie". Intencją założycieli było zrzeszenie inżynierów, dążenie do pogłębiania ich wiedzy, zapoznawanie z postępem technicznym oraz inicjowanie nawiązywania przez nich kontaktów. Od 1877 Towarzystwo wydawało własny magazyn, początkowo pod nazwą "Dźwignia", a następnie jako „Czasopismo Techniczne”. Organizacja utrzymywała się ze składek członkowskich i darowizn, od 1906 posiadała na własność niewielką kamienicę przy ulicy Józefa Bartłomieja Zimorowicza 9 (obecnie Dudajewa). W 1913 z Towarzystwa odeszli członkowie narodowości ukraińskiej i utworzyli własne "Ruskie Towarzystwo Techniczne", do dotychczasowej nazwy dodano przedrostek "Polskie", a 12 marca 1913 zmieniono zapis w statusie, przyjmując język polski za obowiązujący w organizacji. W tym czasie Towarzystwo liczyło 1019 członków, z czego 475 było mieszkańcami Lwowa, a 12 było z Imperium Rosyjskiego. Członkowie dzielili się na zwykłych, korespondencyjnych i honorowych. Filie Towarzystwa działały w Borysławiu, Drohobyczu, Kołomyi, Nowym Sączu, Przemyślu, Samborze, Stanisławowie, Stryju i Tarnowie. Do 1917 Towarzystwo zorganizowało siedem zjazdów techników, z czego trzy odbyły się we Lwowie. Podczas zjazdu w 1925 postanowiono, że w przypadku rozwiązania Towarzystwa jej aktywa zostaną przeniesione na rzecz Politechniki Lwowskiej z przeznaczeniem na stworzenie funduszu stypendialnego, dla studentów kontynuujących naukę zagranicą. Organizacja posiadała własną bibliotekę, która dużą część zbiorów otrzymywała jako darowizny, w 1934 liczyła 2578 pozycji i roczniki 52 czasopism. Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie było jednym z poprzedników powojennej Naczelnej Organizacji Technicznej. Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie zakończyło działalność we wrześniu 1939 po zajęciu miasta przez Armię Czerwoną.
Członkowie edytuj
Przewodniczący edytuj
Przewodniczącymi towarzystwa (prezesami wydziału głównego) byli:
- Roman Gostkowski (1877-1885, 1893-1895);
- Napoleon Kovacs (1885-1888);
- Jan Nepomucen Franke (1888-1890);
- Karol Setti (1890-1891);
- Jan Nepomucen Franke (1891-1893);
- Ludwik Goltental (1895-1898);
- Stanisław Szczepanowski (1898-1899);
- Tadeusz Fiedler (1899-1900);
- Edward Heppe (1900-1901);
- Jan Nepomucen Franke (1901-1902);
- Leon Syroczyński (1903-1907);
- Wincenty Rawski (1908-1909);
- Roman Ingarden (1910-1912);
- Edwin Hauswald (1913-1916);
- Stanisław Rybicki (1917-1936)[1][2];
- Otto Nadolski (1936-1939).
Sekretarze edytuj
Towarzystwo posiadało sekretarzy w osobach:
- Adolf Markl (1877-1878);
- Paweł Stwiertnia (1879-1891);
- Albin Zazula (1891-1893);
- Roman Załoziecki (1893-1895);
- Roman Dzieślewski (1895-1897);
- Karol Edward Epler (1897-1899);
- Andrzej Kornella (1899-1900);
- Stanisław Świeżawski (1900-1901);
- Stefan Ossowski (1901-1902);
- Karol Łoziński (1902);
- Gabriel Michał Sokolnicki (1903);
- Konstanty Edward Biernacki (1904);
- Dionizy Krzyczkowski (1904-1905);
- Aleksander Kruger (1907);
- Kazimierz Drewnowski (1908-1909);
- Stefan Wiktor (1910);
- Tadeusz Gajczak (1911-1915);
- Jan Krauze (1915-1916);
- Karol Machalski (1917);
- Kazimierz Winiarz (1918-1919);
- Stanisław Kozłowski (1920-1923, 1925-1934);
- Czesław Thullie (1924);
- Zygmunt Marynowski (1935-1936);
- Liberat Krasucki (1937-1938);
- Stanisław Kórnicki (1938-1939).
Członkowie honorowi edytuj
- Jan Nepomucen Franke
- Leon Syroczyński
- Wincenty Rawski
- Roman Ingarden
- Stanisław Rybicki
- Tadeusz Fiedler
- Antoni Małecki
- Juliusz Ross
- Kajetan Janowski
- Karol Edward Epler
- Karol Monné
- Karol Skibiński
- Ludwik Goltental
- Ludwik Radwański
- Placyd Dziwiński
- Roman Dzieślewski
- Roman Gostkowski (pierwszy w historii TP[3])
- Roman Januszkiewicz[4]
- Ignacy Mościcki;
- Maksymilian Tytus Huber;
- Otto Nadolski;
- Stanisław Kozłowski;
- Dionizy Krzyczkowski;
- Maksymilian Matakiewicz;
- Stanisław Świeżawski;
- Maksymilian Thullie.
Przypisy edytuj
- ↑ Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie 1877–1927. 1927: Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie, 1927, s. 72-73.
- ↑ Nowe władze Pol. Tow. Politechnicznego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 73 z 28 marca 1936.
- ↑ Pierwszy honorowy członek Towarzystwa politechnicznego we Lwowie. „Kurjer Lwowski”. Nr 137, s. 5, 17 maja 1888.
- ↑ Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie 1877–1927. 1927: Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie, 1927, s. 85-87.
Bibliografia edytuj
- Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie 1877–1927. 1927: Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie, 1927, s. 96.
- Jakub Lewicki: Między tradycją a nowoczesnością: architektura Lwowa lat 1893–1918. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2005 s. 59—63. ISBN 83-88372-29-7.
- Józef Piłatowicz: Ruch stowarzyszeniowy inżynierów i techników polskich do 1939 r. T. II. Warszawa: Wydawnictwo Primum, 2005, s. 101–110. ISBN 83-921738-2-1.