Powiat oświęcimski
powiat w województwie małopolskim
Powiat oświęcimski – powiat w Polsce (województwo małopolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Oświęcim.
| powiat | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| TERC |
1213 | ||||||||
| Siedziba | |||||||||
| Starosta |
Andrzej Skrzypiński | ||||||||
| Powierzchnia |
406,03 km² | ||||||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności |
| ||||||||
| • gęstość |
378 os./km² | ||||||||
| Urbanizacja |
55,55% | ||||||||
| Tablice rejestracyjne |
KOS | ||||||||
Adres urzędu: ul. Wyspiańskiego 1032-602 Oświęcim | |||||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie województwa
| |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||||||
W skład powiatu wchodzą:
- gminy miejskie: Oświęcim
- gminy miejsko-wiejskie: Brzeszcze, Chełmek, Kęty, Zator
- gminy wiejskie: Osiek, Oświęcim, Polanka Wielka, Przeciszów
- miasta: Oświęcim, Brzeszcze, Chełmek, Kęty, Zator
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[2] powiat zamieszkiwało 153 486 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 153 125 osób[3].
Zarys dziejów powiatu edytuj
- W kwietniu 1854 roku utworzono powiat oświęcimski, obejmujący miasto Oświęcim i 25 okolicznych miejscowości. Wchodził on w skład okręgu w Wadowicach. Na czele Urzędu Powiatowego stał naczelnik[4].
- W 1866 roku zlikwidowano Urząd Powiatowy w Oświęcimiu, a jego terytorium włączono z dniem 28 maja 1867 roku do nowo utworzonego powiatu bialskiego[4].
- 24 maja 1910 roku cesarz Franciszek Józef powołał starostwo w Oświęcimiu, które rozpoczęło działalność 1 lipca 1910 roku w biurach na zamku. Starostą oświęcimskim został Ludwik Wykowski[4].
- Powiat oświęcimski wszedł 23 grudnia 1920 roku w skład województwa krakowskiego[5].
- Do 17 grudnia 1923 roku starostą oświęcimskim był Stefan Żelechowski[6].
- 1 kwietnia 1927 roku wyłączono z powiatu gminy: Przybradz, Graboszyce i Gierałtowice, które włączono do powiatu wadowickiego[7].
- 1 kwietnia 1932 roku, w ramach oszczędności administracji państwowej, powiat został zniesiony. Gminy okręgu sądu grodzkiego w Oświęcimiu (większa część terytorium znoszonej jednostki) wcielono do powiatu bialskiego, a gminy okręgu sądu grodzkiego w Zatorze do powiatu wadowickiego[8].
- W latach okupacji niemieckiej (1939–1945) terytorium byłego powiatu oświęcimskiego wchodziło w skład powiatu Bielitz (Landkreis Bielitz).
- 1 stycznia 1951 roku powiat został utworzony ponownie. W jego skład weszły gminy ze znoszonego powiatu bialskiego: Oświęcim, Brzeszcze, Kęty, Osiek i nowa gmina Wilamowice (utworzona w 1951 z części obszaru gmin Bestwina i Kęty) oraz miasta Oświęcim, Kęty i Wilamowice, a także wyłączone z powiatu wadowickiego miasto i gmina Zator[9].
- 1 czerwca 1975 roku powiaty zostały zniesione. Gminy które wchodziły w jego skład, znalazły się w nowo utworzonym województwie bielskim[10] oprócz gminy Brzeszcze, którą włączono do województwa katowickiego (1 stycznia 1992 roku z gminy Osiek wydzielono gminę Polanka Wielka[11]).
- 1 stycznia 1999 roku wprowadzono trójstopniowy podział administracyjny kraju. Utworzono ponownie powiat oświęcimski, w skład którego weszły gminy: Oświęcim (miejska i wiejska), Brzeszcze, Chełmek (do 1975 roku w powiecie chrzanowskim), Kęty, Osiek, Polanka Wielka, Przeciszów i Zator[12].
- 1 stycznia 2002 roku przyłączono do powiatu (gminy Osiek) wieś Głębowice wyłączoną z powiatu wadowickiego[13].
Demografia edytuj
Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 153 352 | 100 | 78 584 | 51,24 | 74 768 | 48,76 |
| Miasto | 85 134 | 55,52 | 44 350 | 28,92 | 40 784 | 26,60 |
| Wieś | 68 218 | 44,48 | 34 234 | 22,32 | 33 984 | 22,16 |
- Piramida wieku mieszkańców powiatu oświęcimskiego w 2014 roku[14].
Religia edytuj
- Kościół rzymskokatolicki z parafiami.
- Świadkowie Jehowy Sale Królestwa w Oświęcimiu, Brzeszczach i Kętach[15][16].
- Adwentyści – kościół w Oświęcimiu.
- Zielonoświątkowcy – zbór w Oświęcimiu.
Sąsiednie powiaty edytuj
- powiat chrzanowski
- powiat wadowicki
- powiat bielski (śląskie)
- powiat pszczyński (śląskie)
- powiat bieruńsko-lędziński (śląskie)
- Jaworzno (miasto na prawach powiatu, śląskie)
Przypisy edytuj
- ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
- ↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
- ↑ a b c Dariusz Nawrot, Czasy austriackie do 1918 roku, [w:] Bożena Czwojdrak i inni red., Oświęcim miasto pogranicza, t. I, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2018, s. 192, 193, 205, ISBN 978-83-235-3303-0.
- ↑ Dz.U. z 1920 r. nr 117, poz. 768.
- ↑ II. Ruch służbowy w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych od 1 grudnia 1923 do 1 stycznia 1924 r.. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”. 1, s. 22, 1 marca 1924. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych.
- ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 31, poz. 264.
- ↑ Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3.
- ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 58, poz. 531.
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92.
- ↑ Dz.U. z 1991 r. nr 115, poz. 497.
- ↑ Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652.
- ↑ Dz.U. z 2001 r. nr 116, poz. 1241.
- ↑ Powiat oświęcimski w liczbach. Powiat oświęcimski - Dane demograficzne [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-07-26].
- ↑ Paweł Mocny, Świadkowie Jehowy wznawiają zebrania stacjonarne w powiatach olkuskim, oświęcimskim, wadowickim i chrzanowskim [online], olkusz.naszemiasto.pl, 7 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-07].