Powstanie Spartakusa (1919)

Powstanie Spartakusa
	rewolucja listopadowa
	; Barykada na Große Frankfurter Straße w Berlinie w czasie powstania Spartakusa
Czas	5–15 stycznia 1919
Miejsce	Berlin
Terytorium	Republika Weimarska
Wynik	zwycięstwo strony rządowej
Strony konfliktu
Republika Weimarska Reichswehra; Freikorps;	Związek Spartakusa; USPD; KPD
Dowódcy
Friedrich Ebert; Gustav Noske	Karl Liebknecht †; Róża Luksemburg †
Straty
17 zabitych,; 20 rannych	156–196 zabitych
brak współrzędnych
	Multimedia w Wikimedia Commons

Powstanie Spartakusa (niem. Spartakusaufstand lub Januaraufstand) – powstanie wywołane 5 stycznia 1919 przeciw rządowi rewolucyjnemu złożonemu z członków Socjaldemokratycznej Partii Niemiec (SPD) i trwające do 15 stycznia. Jeden z epizodów rewolucji listopadowej.

Tło historyczne edytuj

Podczas Powszechnego Kongresu Rad Robotniczo-Żołnierskich w Berlinie trwającego w dniach 16–21 grudnia 1918, w którym to kongresie wzięli udział zarówno politycy SPD, jak i USPD ustalono, że władza należeć będzie jedynie do rządu rewolucyjnego, nazwanego później Radą Centralną, a nie, jak chciało USPD do rad robotniczych^[1]. W następnych dniach politycy USPD ustępowali ze swoich urzędów na znak protestu, niektórzy z nich 1 stycznia 1919 powołali nową partię – Komunistyczną Partię Niemiec, która wraz z istniejącym wcześniej Związkiem Spartakusa podjęła decyzję o wybuchu powstania w Berlinie^[2].

Przebieg powstania edytuj

Bezpośrednią przyczyną powstania było usunięcie za działalność przeciw rządowi polityka USPD ze stanowiska prezydenta berlińskiej policji Emila Eichhorna^[2]. Walki wybuchły 5 stycznia i objęły ulice Berlina. Nowo powołany minister obrony narodowej Gustav Noske wydał rozkaz Reichswehrze i Freikorpsom stłumienia rewolty, odbicia ulic Berlina i spacyfikowania powstańców. Liczba ofiar powstania wyniosła 156 osób, zamordowano również przewodniczących KPD – Różę Luksemburg i Karla Liebknechta, nieco później Leona Jogichesa, a kilka dni później ich ciała wrzucono do Landwehrkanal. Było to równoznaczne z upadkiem powstania^[2].

Galeria edytuj

Żołnierze na Bramie Brandenburskiej
Grupa powstańców przy barykadzie
Ciężki moździerz 25 cm schwerer Minenwerfer używany przez wojsko na Alexanderplatz
Zdobyczny czołg Mark IV używany przez siły rządowe
Walki uliczne podczas powstania
Żołnierze rządowi podczas powstania
Żołnierze z miotaczami ognia na ulicach Berlina

Przypisy edytuj

↑ Allgemeiner Kongreß der Arbeiter- und Soldatenräte Deutschlands. Vom 16. bis 21. Dezember im Abgeordnetenhause zu Berlin. Stenogram wydany przez Zentralrat der sozialistischen Republik Deutschlands, Berlin 1919.
↑ ^a ^b ^c W. Czapliński, A. Galos, W. Korta Historia Niemiec s. 620-621 (1991) Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich.

[1] Allgemeiner Kongreß der Arbeiter- und Soldatenräte Deutschlands. Vom 16. bis 21. Dezember im Abgeordnetenhause zu Berlin. Stenogram wydany przez Zentralrat der sozialistischen Republik Deutschlands, Berlin 1919.

[N620-2] W. Czapliński, A. Galos, W. Korta Historia Niemiec s. 620-621 (1991) Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich.

[1]

[2]