Ptolemeusz XI Aleksander II

władca Egiptu

Ptolemeusz XI Aleksander II (ur. ok. 115 p.n.e.[1] lub 104 p.n.e.[2], zm. 80 p.n.e.[1]) (gr. basileus Ptolemaios XI Aleksandros II - król Ptolemeusz Aleksander[2]) – król Egiptu z dynastii Ptolemeuszów. Panował niecały miesiąc w roku 80 roku p.n.e.[2] Był synem Ptolemeusza X i nieznanej matki, mężem Kleopatry Bereniki III[1].

Ptolemeusz XI Aleksander II
ilustracja
władca starożytnego Egiptu
Okres

80 p.n.e.

Dane biograficzne
Dynastia

Ptolemeusze

Ojciec

Ptolemeusz X Aleksander I

Żona

Kleopatra Berenika III

Życiorys edytuj

Ok. 102 p.n.e. dla bezpieczeństwa został umieszczony przez swoją babkę Kleopatrę III wraz z kuzynami; Ptolemeuszem XII i Ptolemeuszem z Cypru na wyspie Kos na Morzu Egejskim[2]. Tam ok. 88 p.n.e. dostał się wraz z nimi i skarbem państwa Ptolemeuszów w ręce króla Pontu, Mitrydatesa VI Eupatora, który wówczas prowadził pierwszą ze swoich wojen z Rzymem (89-84 p.n.e.)[1][2]. Wraz z dwójką krewnych przebywał na dworze w Sinope[2]. W 84 p.n.e. Ptolemeusz XI w trakcie bitwy (lub rokowań) między Rzymianami a Mitrydatesem uciekł i oddał się pod opiekę Sulli, który przetransportował go do Rzymu[2][1]. Sulla doprowadził do jego powrotu do Aleksandrii na przełomie maja i czerwca 80 p.n.e. i ślubu z jego sprawującą od pół roku władzę macochą Kleopatrą Berenike III[2]. Według rzymskiej narracji w zamian za pomoc w zdobyciu władzy Ptolemeusz sporządził testament, zgodnie z którym w razie wygaśnięcia linii Lagidów Egipt miał trafić na własność Republiki[2].

W dziewiętnaście dni po zaślubinach na rozkaz Ptolemeusza zamordowano jego żonę (wg niektórych źródeł miał on własnoręcznie zabić Berenikę[2])[1]. Rozwścieczeni mieszkańcy Aleksandrii zgładzili go za to[1]. Po jego śmierci władzę oddano w ręce Ptolemeusza XII[2].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g Ptolemy XI Alexander II, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-06-03] (ang.).
  2. a b c d e f g h i j k Bogusław Kwiatkowski, Poczet faraonów. Życie. Legenda. Odkrycia, wyd. 2, Iskry, 2021, s. 1077-1080, ISBN 978-83-244-1042-2.

Bibliografia edytuj

  • Alex Axelrod, Charles Phillips Władcy, tyrani, dyktatorzy. Leksykon, wyd. Politeja, Warszawa 2000, s. 502-53.