Puchar Volpiego dla najlepszego aktora

Puchar Volpiego dla najlepszego aktora (wł. Coppa Volpi per la migliore interpretazione maschile) – nagroda przyznawana corocznie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji za najlepszą rolę męską spośród filmów konkursu głównego. Wyróżnienie, nazwane na cześć założyciela festiwalu Giuseppe Volpiego, przyznaje międzynarodowe jury. Nazwa i forma nagrody funkcjonuje od trzeciej edycji imprezy, czyli od 1935[1] – wcześniej przyznawano aktorom Złote Medale. W latach 1939–1940, 1943–1946 i 1969–1982 nagroda nie była przyznawana.

Puchar Volpiego dla najlepszego aktora
Nagroda za

najlepszy występ aktora

Przyznający

jury MFF w Wenecji

Państwo

 Włochy

Lokalizacja

Wenecja

Pierwsze rozdanie

1932

Statystyki edytuj

Najczęściej, jak do tej pory, nagradzane były role aktorów amerykańskich (32 wyróżnionych) i francuskich (7). W jednym przypadku jury przyznało nagrodę dla aktorskiego kolektywu (od trzech aktorów wzwyż) – dotyczyło to amerykańskiego filmu Chorągiewki (1983, sześciu nagrodzonych aktorów)[2] w reżyserii Roberta Altmana.

Dotychczas pięciu aktorom udało się zdobyć Puchar Volpiego dwukrotnie[3]. W kolejności chronologicznej byli to:

Jean Gabin był jedynym zdobywcą nagrody za role w dwóch różnych filmach (1954). Pierwszymi czarnoskórymi laureatami byli amerykańscy aktorzy David Alan Grier i Michael Wright (obaj nagrodzeni w 1983). Najmłodszym zdobywcą nagrody był Chińczyk Xia Yu (1994) – miał skończonych zaledwie 18 lat[4]. Najstarszym laureatem był 80-letni Amerykanin Don Ameche (1988).

Amerykanie Jack Lemmon i Sean Penn to jedyni aktorzy, którzy zdobyli nagrody aktorskie na wszystkich trzech najważniejszych europejskich festiwalach filmowych: nagrodę dla najlepszego aktora na MFF w Cannes, Srebrnego Niedźwiedzia na MFF w Berlinie oraz Puchar Volpiego na MFF w Wenecji. Dwie role nagrodzone w Wenecji przyniosły ich laureatom również Oscara dla najlepszego aktora (Fredric March i Paul Muni)[5].

Żadnemu polskiemu aktorowi nie udało się jak dotychczas zdobyć tej nagrody.

Laureaci Pucharu Volpiego edytuj

 
Fredric March, pierwszy zdobywca Pucharu Volpiego
 
Jean Gabin, dwukrotny laureat nagrody
 
Toshirō Mifune, dwukrotny zdobywca Pucharu Volpiego
 
Brad Pitt, laureat Pucharu Volpiego za rolę w filmie Zabójstwo Jesse’ego Jamesa przez tchórzliwego Roberta Forda (2007)
 
Pierfrancesco Favino, laureat Pucharu Volpiego za rolę w filmie Padrenostro (2020)
Rok Aktor Tytuł polski Tytuł oryginalny
1932   Fredric March Doktor Jekyll i pan Hyde Dr. Jekyll and Mr. Hyde
1934   Wallace Beery Viva Villa! Viva Villa!
1935   Pierre Blanchar Zbrodnia i kara Crime et châtiment
1936   Paul Muni Pasteur The Story of Louis Pasteur
1937   Emil Jannings Władca Der Herrscher
1938   Leslie Howard Pigmalion Pygmalion
1941   Ermete Zacconi Don Buonaparte Don Buonaparte
1942   Fosco Giachetti Bengasi Bengasi
1947   Pierre Fresnay Monsieur Vincent Monsieur Vincent
1948   Ernst Deutsch Proces Der Prozeß
1949   Joseph Cotten Portret Jennie Portrait of Jennie
1950   Sam Jaffe Asfaltowa dżungla The Asphalt Jungle
1951   Jean Gabin Noc jest moim królestwem La nuit est mon royaume
1952   Fredric March Śmierć komiwojażera Death of a Salesman
1953   Henri Vilbert Komunia bez spowiedzi Le bon Dieu sans confession
1954   Jean Gabin Zdarzyło się w Paryżu
Nie tykać łupu
L’air de Paris
Touchez pas au grisbi
1955   Kenneth More The Deep Blue Sea The Deep Blue Sea
  Curd Jürgens Bohaterowie są zmęczeni Les héros sont fatigués
1956   Bourvil Czarny rynek w Paryżu La traversée de Paris
1957   Anthony Franciosa Kapelusz pełen deszczu A Hatful of Rain
1958   Alec Guinness Koński pysk The Horse's Mouth
1959   James Stewart Anatomia morderstwa Anatomy of a Murder
1960   John Mills Pieśni chwały Tunes of Glory
1961   Toshirō Mifune Straż przyboczna 用心棒
Yôjinbô
1962   Burt Lancaster Ptasznik z Alcatraz Birdman of Alcatraz
1963   Albert Finney Tom Jones Tom Jones
1964   Tom Courtenay Za króla i ojczyznę King and Country
1965   Toshirō Mifune Rudobrody 赤ひげ
Akahige
1966   Jacques Perrin Prawie człowiek Un uomo a metà
1967   Ljubiša Samardžić Poranek Јутро
Jutro
1968   John Marley Twarze Faces
1983   Guy Boyd
  George Dzundza
  David Alan Grier
  Mitchell Lichtenstein
  Matthew Modine
  Michael Wright
Chorągiewki Streamers
1984   Naseeruddin Shah Przeprawa ਪਾਰ
Paar
1985   Gérard Depardieu Policja Police
1986   Carlo Delle Piane Prezent pod choinkę Regalo di Natale
1987   Hugh Grant
  James Wilby
Maurycy Maurice
1988   Don Ameche
  Joe Mantegna
Fortuna kołem się toczy Things Change
1989   Marcello Mastroianni
  Massimo Troisi
Która godzina? Che ora è?
1990   Oleg Borisow Jedyny świadek Единственият свидетел
Edinstveniyat svidetel
1991   River Phoenix Moje własne Idaho My Own Private Idaho
1992   Jack Lemmon Glengarry Glen Ross Glengarry Glen Ross
1993   Fabrizio Bentivoglio Rozdarta dusza Un'anima divisa in due
1994   Xia Yu W upalnym słońcu 陽光燦爛的日子
Yang guang can lan de ri zi
1995   Götz George Rzeźnik Der Totmacher
1996   Liam Neeson Michael Collins Michael Collins
1997   Wesley Snipes Romans na jedną noc One Night Stand
1998   Sean Penn Harmider Hurlyburly
1999   Jim Broadbent Topsy-Turvy Topsy-Turvy
2000   Javier Bardem Zanim zapadnie noc Before Night Falls
2001   Luigi Lo Cascio Światło moich oczu Luce dei miei occhi
2002   Stefano Accorsi Podróż zwana miłością Un viaggio chiamato amore
2003   Sean Penn 21 gramów 21 Grams
2004   Javier Bardem W stronę morza Mar adentro
2005   David Strathairn Good Night and Good Luck Good Night and Good Luck
2006   Ben Affleck Hollywoodland Hollywoodland
2007   Brad Pitt Zabójstwo Jesse’ego Jamesa przez
tchórzliwego Roberta Forda
The Assassination of Jesse James
by the Coward Robert Ford
2008   Silvio Orlando Ojciec Giovanny Il papà di Giovanna
2009   Colin Firth Samotny mężczyzna A Single Man
2010   Vincent Gallo Essential Killing Essential Killing
2011   Michael Fassbender Wstyd Shame
2012   Philip Seymour Hoffman
  Joaquin Phoenix
Mistrz Master
2013   Themis Panou Miss Violence Miss Violence
2014   Adam Driver Złaknieni Hungry Hearts
2015   Fabrice Luchini Subtelność L’hermine
2016   Oscar Martínez Honorowy obywatel El ciudadano ilustre
2017   Kamel El Basha Zniewaga قضية رقم ٢
L’insulte
2018   Willem Dafoe Van Gogh. U bram wieczności At Eternity’s Gate
2019   Luca Marinelli Martin Eden Martin Eden
2020   Pierfrancesco Favino Padrenostro Padrenostro
2021   John Arcilla Mokra robota 2 On the Job: The Missing 8
2022   Colin Farrell Duchy Inisherin The Banshees of Inisherin
2023   Peter Sarsgaard Pamięć Memory

Przypisy edytuj

  1. Everything You Need to Know About the Venice Film Festival. Italy Magazine. [dostęp 2019-08-22]. (ang.).
  2. Vincent Canby: 'Streamers' Adapted by Altman. "The New York Times", 1983-10-09. [dostęp 2020-11-24]. (ang.).
  3. Pietro Gallina: Ten things to be discovered about the Venice International Film Festival. Venezia da vivere, 2018-08-21. [dostęp 2020-11-24]. (ang.).
  4. Cheng Guo: In the Heat of the Sun (1994): A Nostalgic Wet Dream. Foxes Den, 2017-07-05. [dostęp 2020-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-27)]. (ang.).
  5. Susan King: Venice Film Festival showcased Oscar winners from ‘Joker’ and ‘The Shape of Water’ to ‘Hamlet’ and ‘Jekyll and Hyde’. Gold Derby, 2020-09-02. [dostęp 2020-11-24]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj