Pudu

Pudu
	Pudu
	J.E. Gray, 1852
	; Przedstawiciel rodzaju – pudu południowy (P. puda)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	parzystokopytne
Podrząd	przeżuwacze
Infrarząd	Pecora
Rodzina	jeleniowate
Podrodzina	sarny
Plemię	Odocoileini
Rodzaj	pudu
	Typ nomenklatoryczny
	Capra puda G.I. Molina, 1782
Synonimy
	Nanelaphus Fitzinger, 1874; Pudua Garrod, 1877; Pudua Brooke, 1879; Pudella O. Thomas, 1913;
	Nanelaphus Fitzinger, 1874; Pudua Garrod, 1877; Pudua Brooke, 1879; Pudella O. Thomas, 1913;
Gatunki
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pudu^[6] (Pudu) – rodzaj ssaków z podrodziny saren (Capreolinae) w obrębie rodziny jeleniowatych (Cervidae).

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej^[7]^[8]^[9].

Morfologia edytuj

Długość ciała 75–80 cm, długość ogona 3–4 cm, wysokość w kłębie 25–40 cm; długość poroża 5–10 cm; masa ciała 5–14 kg^[8]^[10]. Rodzaj obejmuje jednych z najmniejszych przedstawicieli jeleniowatych, o krótkim porożu, ciemnym ubarwieniu i krępej sylwetce ciała z krótkimi kończynami.

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1852 roku angielski zoolog John Edward Gray w artykule poświęconym nowemu gatunkowi jelenia opublikowanym na łamach Proceedings of the Zoological Society of London^[1]. Na gatunek typowy Gray wyznaczył (oznaczenie monotypowe) pudu południowego (P. puda).

Etymologia edytuj

Pudu (Pudua): epitet gatunkowy Capra pudu Molina, 1782; hiszp. pudú ‘jelonek’, od mapudungun pudu ‘jelonek’^[11].
Nanelaphus: gr. νανος nanos ‘karzeł’^[12]; ελαφος elaphos ‘jeleń’^[13]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Capra puda G.I. Molina, 1782.
Pudella: rodzaj Pudu J.E. Gray, 1852; łac. przyrostek zdrabniający -ella^[5]^[14]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Pudua mephistophiles de Winton, 1896.

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należą następujące gatunki^[7]^[15]^[6]:

Pudu mephistophiles (de Winton, 1896) – pudu północny
Pudu puda (G.I. Molina, 1782) – pudu południowy

Uwagi edytuj

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Pudu J.E. Gray, 1852.
↑ Nieuzasadniona poprawka Pudu J.E. Gray, 1852.

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b J.E. Gray. Synopsis of the Species of Deer (Gervina), with the description of a New Species in the Gardens of the Society. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 18, s. 242, 1850. (ang.).
↑ L.J.F.J.F. Fitzinger. Die Gattungen der Familie der Hirsche (Cervi) nach ihrer natürlichen Verwandtschaft. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. Abt. 1 Mineralogie, Botanik, Zoologie, Geologie und Paläontologie. 68, s. 360, 1874. (niem.).
↑ A.H. Garrod. Notes on the visceral anatomy and osteology of the ruminants, with a suggestion regarding a method of expressing the relations of species by means of formulae. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1877 (1), s. 18, 1877. (ang.).
↑ V. Brooke. On the Classification of the Cervidœ, with a Synopsis of the existing Species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1878 (2), s. 926, 1878. (ang.).
↑ ^a ^b O. Thomas. On certain of the smaller south american cervidae. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 11, s. 588, 1913. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 173. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 316. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b S. Mattioli: Family Cervidae (Deer). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 438. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Pudu. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-04-10]. (ang.).
↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 594. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 597.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 163.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 446.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 90.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-11-28]. (ang.).

Bibliografia edytuj

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[3] Niepoprawna późniejsza pisownia Pudu J.E. Gray, 1852.

[5] Nieuzasadniona poprawka Pudu J.E. Gray, 1852.

[Gray-1] J.E. Gray. Synopsis of the Species of Deer (Gervina), with the description of a New Species in the Gardens of the Society. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 18, s. 242, 1850. (ang.).

[fit-2] L.J.F.J.F. Fitzinger. Die Gattungen der Familie der Hirsche (Cervi) nach ihrer natürlichen Verwandtschaft. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. Abt. 1 Mineralogie, Botanik, Zoologie, Geologie und Paläontologie. 68, s. 360, 1874. (niem.).

[gar-4] A.H. Garrod. Notes on the visceral anatomy and osteology of the ruminants, with a suggestion regarding a method of expressing the relations of species by means of formulae. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1877 (1), s. 18, 1877. (ang.).

[Brooke-6] V. Brooke. On the Classification of the Cervidœ, with a Synopsis of the existing Species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1878 (2), s. 926, 1878. (ang.).

[Thomas-7] O. Thomas. On certain of the smaller south american cervidae. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 11, s. 588, 1913. (ang.).

[Cichocki&inni-8] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 173. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-9] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 316. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Mattioli-10] S. Mattioli: Family Cervidae (Deer). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 438. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Pudu. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-04-10]. (ang.).

[amw-12] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 594. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA597_597]-13] Palmer 1904 ↓, s. 597.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=203_163]-14] Jaeger 1959 ↓, s. 163.

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA446_446]-15] Palmer 1904 ↓, s. 446.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=130_90]-16] Jaeger 1959 ↓, s. 90.

[mdd-17] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-11-28]. (ang.).

[6]

[1]

[2]

[a]

[3]

[b]

[4]

[5]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]