Równanie Hendersona-Hasselbalcha

równanie wiążące wartość pH z mocą kwasu

Równanie Hendersona-Hasselbalcharównanie wiążące wartość pH z mocą kwasu Jest ono przydatne do oszacowania buforu oraz odnajdywania równowagi reakcji chemicznych. Ponadto jest wykorzystywane do obliczania punktu izoelektrycznego białek.

Równanie to ma postać:

gdzie a jest stałą dysocjacji kwasu, która wynosi:

dla reakcji:

W równaniach, oznacza stężenie anionów utworzonych z reszt kwasowych, a – stężenie niezdysocjowanej formy kwasu.

Historia edytuj

Lawrence Joseph Henderson sformułował to równanie w 1908 roku, opisując nim wykorzystanie kwasu węglowego jako buforu. Później Karl Albert Hasselbalch przekształcił równanie do obecnej formy logarytmicznej. Hasselbalch wykorzystał równanie w badaniach nad kwasicą metaboliczną, która powstaje na skutek obecności kwasu węglowego we krwi.

Ograniczenia edytuj

Ze stosowaniem równania Hendersona-Hasselbalcha związane są ważne uproszczenia, o których należy pamiętać. Najważniejsze z nich dotyczy założenia, że ilość zdysocjowanej i niezdysocjowanej formy kwasu w ustabilizowanym środowisku reakcji jest stała. Równania tego nie można stosować dla silnych zasad i kwasów (wartości   różne o kilka jednostek od 7), silnie rozcieńczonych lub stężonych roztworów (mniej niż 1 mM lub więcej niż 1 M) oraz w przypadku dużych różnic w proporcji kwas/zasada (więcej niż 1000 do jednego).

Zobacz też edytuj

Bibliografia edytuj

  • Lawrence J. Henderson. Concerning the relationship between the strength of acids and their capacity to preserve neutrality. Am. J. Physiol. 1908, 21, 173–179.
  • Hasselbalch, K. A. Die Berechnung der Wassersroffzahl des Blutes ous der freien und gebunden Kohlensaure desselben, und die Sauerstoffbindung des Blutes als Funktion der Wasserstoffzahl Biochemische Zeitschrift 1917, 78, 112–144.
  • Po, Henry N.; Senozan, N. M. Henderson-Hasselbalch Equation: Its History and Limitations. J. Chem. Educ. 2001, 78, 1499–1503.
  • de Levie, Robert. The Henderson-Hasselbalch Equation: Its History and Limitations. J. Chem. Educ. 2003, 80, 146.

Linki zewnętrzne edytuj