Reakcja Sandmeyerareakcja chemiczna wykorzystywana do syntezy halogenków arylowych z arylowych soli diazoniowych[1][2]. Nazwa pochodzi od nazwiska odkrywcy, szwajcarskiego chemika Traugotta Sandmeyera.

Przebieg reakcji:
The Mechanism of the Sandmeyer Reaction
The Mechanism of the Sandmeyer Reaction

Amina aromatyczna (lub heterocykliczna) reaguje z kwasem azotawym tworząc sól arenodiazoniową (arylową sól diazoniową). Utworzona sól reaguje z odpowiednim halogenkiem miedzi(I) (CuX), tworząc halogenek arylowy. Wydajności reakcji Sandmeyera zawierają się w granicach 60–80%[3].


Najbardziej prawdopodobny mechanizm reakcji Sandmeyera związany jest z powstawaniem wolnych rodników arylowych Ar•[4]. W pierwszym etapie jon miedzi(I) przyłącza się do kationu diazoniowego:

ArN2+ + Cu+ → ArN2Cu2+

Następnie z tak powstałego jonu uwalnia się cząsteczka azotu, miedź(I) utlenia się do miedzi(II) i powstaje wolny rodnik arylowy:

ArN2Cu2+ → Ar• + N2↑ + Cu2+

Wolny rodnik Ar• reaguje z obecnymi w roztworze jonami halogenkowymi (lub pseudohalogenkowymi):

Ar• + X- → ArX + e-

Uwolniony elektron natychmiast redukuje miedź(II) z powrotem do miedzi(I):

Cu2+ + e- → Cu+

Przypisy edytuj

  1.   Traugott Sandmeyer. Ueber die Ersetzung der Amidgruppe durch Chlor in den aromatischen Substanzen. „Berichte der deutschen chemischen Gesellschaft”. 17 (3), s. 1633–1635, 1884. DOI: 10.1002/cber.18840170219. 
  2.   Traugott Sandmeyer. Ueber die Ersetzung der Amid-gruppe durch Chlor, Brom und Cyan in den aromatischen Substanzen. „Berichte der deutschen chemischen Gesellschaft”. 17 (4), s. 2650–2653, 1884. DOI: 10.1002/cber.188401702202. 
  3. John McMurry: Chemia Organiczna, tom 4. PWN, 2003, s. 987. ISBN 83-01-14105-4.
  4. Kochi, Jay K.. The Mechanism of the Sandmeyer and Meerwein Reactions. „Journal of the American Chemical Society”. 79 (11), s. 2942-2948, 1957. DOI: 10.1021/ja01568a066.