Robbeneiland

Robbeneiland (ang. Robben Island) – wyspa w Zatoce Stołowej (Ocean Atlantycki), u wybrzeży kontynentu afrykańskiego, parę kilometrów na północny zachód od Kapsztadu w Republice Południowej Afryki. Wyspa ta nie jest kurortem wypoczynkowym. Służyła jako miejsce uwięzienia, wygnania i izolacji przez około cztery stulecia - przede wszystkim jako miejsce pobytu przywódców południowoafrykańskich ruchów anty-apartheidowych.

Robben Island

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Budynek więzienia na Robben Island z Górą Stołową w tle
Państwo	Południowa Afryka
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	III, VI
Numer ref.	916
Region	Afryka
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1999 na 23. sesji
Położenie na mapie Prowincji Przylądkowej Zachodniej Robben Island
Położenie na mapie Południowej Afryki Robben Island
33°48′20,4″S 18°22′05,3″E

Historia

Niemal od początku kolonizacji Afryki Południowej przez Europejczyków wyspa była więzieniem i miejscem zsyłek. W XVII w. Jan van Riebeeck, ówczesny gubernator posiadłości Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej w tej części świata, więził tu przeciwnych jego władzy Hotentotów. W kolejnych wiekach wyspa służyła Brytyjczykom jako miejsce zsyłki trędowatych, chorych psychicznie i żebraków. W czasie II wojny światowej istniała tu baza wojskowa, a w 1960 powstało więzienie będące najcięższą kolonią karną w kraju czynne do 1991. Wyrok dożywotniego więzienia odsiadywał tu swego czasu Nelson Mandela w pojedynczej celi o wymiarach 4 m².

Część więźniów była zamknięta w małych celach z matą do spania i toaletą pod postacią wiadra. Każdego ranka byli budzeni o 5:30, aby opróżnić wiadra i rozpocząć kolejny dzień ciężkiej pracy. Czarni więźniowie otrzymywali gorszą dietę niż ich biali i kolorowi odpowiednicy. Co gorsza, byli pozbawieni kontaktu z bliskimi, ograniczającego się do półgodzinnej wizyty członka rodziny rocznie i tylko dwóch listów. Na "wyspie" przywódcy walki z uciskiem rasowym ukształtowali swoje myślenie polityczne i relacje („więzienny uniwersytet", „Mandela University“), które stały się cechą RPA po apartheidzie. Tutaj Mandela stał się najbardziej znanym liderem Afrykańskiego Kongresu Narodowego.

Robben Island dzisiaj

Współcześnie Robben Island jest pomnikiem historycznym – w dawnych murach więzienia działa muzeum, a z Kapsztadu przypływają tu statki wycieczkowe wiozące turystów. Na wyspie utworzono ponadto rezerwat przyrody dla ochrony pingwinów i innych gatunków ptaków. Niewielka (5 kilometrów kwadratowych) wyspa jest istotną częścią historii RPA, ale dziś stoi w obliczu kilku poważnych zagrożeń. Jedno z nich to króliki. Na wyspie żyje około 25 000 królików. Głodne stworzenia pozbawiają wyspę roślinności i kopią tak rozległe nory, że mogą uszkodzić niektóre zabytkowe budowle.

W 1999 ze względu na na tragedię jak i triumf organizacja UNESCO wpisała wyspę na listę światowego dziedzictwa kultury.

Dziś można wybrać się na przejażdżkę promem do tego, co obecnie nazywa się "Muzeum Robben Island". Standardowa wycieczka rozpoczyna się przy Nelson Mandela Gateway w Cape Town's Victoria & Alfred Waterfront i trwa łącznie około 3,5 godziny (rejs łodzią trwa pół godziny w jedną stronę). Wycieczki są często prowadzone przez byłych więźniów politycznych, którzy przekazują autentyczny obraz życia w więzieniu.

Galeria

• 
  Mapka Robben Island
• 
  Kamieniołomy na Robben Island
• 
  Cela wieloosobowa więzienia na Robben Island
• 
  Dziedziniec więzienia na Robben Island
• 
  Ahmed Kathrada (więzień na Robben Island w latach 1964-1982) oprowadza prezydenta USA Baracka Obamę i jego rodzinę po więzieniu w 2013
• 
  Osiedle w okolicy latarni morskiej na Robben Island

Bibliografia

• RPA, seria: Biblioteka Gazety Wyborczej. Podróże Marzeń 10. Mediaprofit, Warszawa 2005, s. 162. ISBN 83-60174-09-1.