SagDEG
SagDEG (ang. Sagittarius Dwarf Elliptical Galaxy) – karłowata galaktyka eliptyczna lub sferoidalna w gwiazdozbiorze Strzelca. Galaktyka ta znajduje się w odległości około 85 tys. lat świetlnych od Ziemi i ma około 10 tys. ly średnicy. Zawiera około 100 milionów gwiazd. Została odkryta w 1994 roku przez Rodrigo Ibatę, Gerarda Gilmore’a oraz Mike’a Irvina.
| |
| Odkrywca |
R. Ibata, |
|---|---|
| Data odkrycia |
1994 |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
| Typ |
dSph/E7 |
| Rektascensja |
18h 55m 19,5s[1] |
| Deklinacja |
–30° 32′ 43″[1] |
| Odległość | |
| Przesunięcie ku czerwieni |
0,000467[1] |
| Jasność obserwowana | |
| Rozmiary kątowe |
450' × 216'[1] |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Wymiary |
10 tys. ly |
| Jasność absolutna | |
| Masa |
masa gwiazd: 21 mln M☉ |
| Alternatywne oznaczenia | |
| SagDEG, Sgr dSph, Sgr I Dwarf, Sagittarius Dwarf Spheroidal | |
 Gwiazdozbiór Strzelca z wskazanym położeniem gromady kulistej M54 | |
Położenie edytuj
SagDEG jest drugim najbliższym satelitą Drogi Mlecznej[3]. Fakt, że została odkryta dopiero w 1994 roku, wynika z jej położenia po przeciwnej stronie Drogi Mlecznej niż Słońce, przez co jest silnie przesłonięta przez gaz i pył utrudniające obserwacje. SagDEG w swojej przeszłości już dwukrotnie przeszła przez dysk Naszej Galaktyki, a kolejne takie zderzenie z południową stroną dysku nastąpi za około 10 milionów lat[4]. Ponieważ okrąża ona Drogę Mleczną w ciągu około miliarda lat, to w ciągu najbliższych kilkuset milionów lat SagDEG zostanie rozerwana przez siły grawitacyjne Drogi Mlecznej.
SagDEG leży na podobnej pozycji co gromada kulista Messier 54. Nie ustalono jednak czy gromada ta stanowi część galaktyki SagDEG, czy jest częścią Drogi Mlecznej. Z galaktyką tą mogą być również powiązane grawitacyjnie gromady kuliste Arp 2, Terzan 7 i Terzan 8. Istnieje przypuszczenie, że z galaktyki tej pochodzą gromady NGC 4147, Palomar 2, Palomar 12 oraz Whiting 1[5].
Galaktyka SagDEG znajduje się w odległości około 59 tys. lat świetlnych od jądra Drogi Mlecznej[2], czyli ponad jedną trzecią odległości do Wielkiego Obłoku Magellana. Dokładna analiza składu chemicznego obu galaktyk wykazała, że w przeszłości stanowiły one jedno większe zgrupowanie gwiazd, z którego – w wyniku bliskiego zbliżenia do Drogi Mlecznej – część gwiazd została wydarta przez grawitację naszej Galaktyki. Skutkiem tego procesu jest powstanie galaktyki SagDEG[6].
Gwiazdy należące do galaktyki edytuj
Badania 3700 gwiazd typu RR Lyrae w gwiazdozbiorze Strzelca, prowadzone przez zespół astronomów pod kierownictwem Patricka Cseresnjesa z Obserwatorium Paryskiego, wykazały, że 2000 z nich znajduje się poza naszą Galaktyką – właśnie w SagDEG. Zespół astronomów następnie wykonał dokładne pomiary różnych parametrów tych 2000 gwiazd i sporządził dokładną charakterystykę gwiazd typu RR Lyrae w SagDEG. Porównanie uzyskanych danych z charakterystykami gwiazd typu RR Lyrae w sąsiednich Drodze Mlecznej galaktykach wykazało, że gwiazdy te doskonale odpowiadają gwiazdom z Wielkiego Obłoku Magellana.
Przyszłe badania galaktyki SagDEG pomogą stworzyć symulację oderwania tej galaktyki z Wielkiego Obłoku Magellana oraz ustalenie czasu, kiedy to nastąpiło.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d SagDEG w NASA/IPAC Extragalactic Database (ang.)
- ↑ a b c d Alan W. McConnachie. The observed properties of dwarf galaxies in and around the Local Group. „The Astronomical Journal”. 144 (1), s. 4, lipiec 2012. DOI: 10.1088/0004-6256/144/1/4. (ang.).
- ↑ University of Strasbourg: Discovery of the Canis Major Dwarf; Astronomers find nearest galaxy to the Milky Way. [w:] Press Release [on-line]. The Messier Catalog, 2003-11-04. [dostęp 2013-03-29]. (ang.).
- ↑ Milky Way’s spiral arms are the product of an intergalactic collision course. [w:] News [on-line]. University of California, Irvine, 2011-09-14. [dostęp 2015-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-27)]. (ang.).
- ↑ Galaktyka SagDEG w bazie SEDS.org (ang.)
- ↑ Wydarte serce Magellana tuż pod naszym nosem. [dostęp 2014-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-07)].
Linki zewnętrzne edytuj
- Robert Powell: Galaktyka Karłowata w Strzelcu (Sagittarius). [w:] Atlas Wszechświata [on-line]. [dostęp 2015-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-26)].
- SagDEG w bazie SEDS (ang.)
- SagDEG w serwisie SolStation (ang.)
- SagDEG w bazie SIMBAD (ang.)
- SagDEG w NASA/IPAC Extragalactic Database (ang.)