Samcche-Dżawachetia

region (Gruzja)

Samcche-Dżawachetia (gruz. სამცხე-ჯავახეთი, zwana też Meschetią) – region w południowej Gruzji, ze stolicą w Achalciche. Samcche-Dżawachetia obejmuje sześć prowincji: Achalciche, Adigeni, Aspindza, Bordżomi, Achalkalaki i Ninocminda. Region graniczy z Gurią i Imeretią od północy, Dolną Kartlią i Wewnętrzną Kartlią od północnego wschodu, Armenią i Turcją od południa, Adżarią od zachodu. Przez region przepływa rurociągiem ropa naftowa z Baku do Ceyhan oraz gaz ziemny z Azerbejdżanu do Turcji.

Samcche-Dżawachetia
სამცხე-ჯავახეთის მხარე
Region
ilustracja
Państwo

 Gruzja

Siedziba

Achalciche

Kod ISO 3166-2

GE-SJ

Powierzchnia

6413 km²

Populacja (2022)
• liczba ludności


148 300[1]

Szczegółowy podział administracyjny
Liczba prowincji

6

Położenie na mapie
Położenie na mapie
41°35′N 43°16′E/41,583333 43,266667
Strona internetowa

Geografia edytuj

Prowincje Samcche-Dżawacheti, wraz z liczbą mieszkańców (2016)[2]:

W krajobrazie Samcche-Dżawachetii dominują wulkaniczne, głębokie wąwozy oraz niewysokie pasma górskie.

 
Park Narodowy Bordżomi-Charagauli

Gruzini określają Dżawachetię mianem „gruzińskiej Syberii”. Taką ocenę zawdzięcza surowym zimom, kiedy to temperatura potrafi spaść poniżej -20 °C, za co odpowiada dość suchy, kontynentalny klimat i znaczne wyniesienie nad poziom morza[3].

W północnej części regionu niedaleko Bordżomi znajduje się Park Narodowy Bordżomi-Charagauli, jest on częścią Małego Kaukazu. Park jest jednym z największych w Europie, pokrywa on ponad 76 tys. ha pierwotnego lasu oraz górskich i wysokogórskich łąk.

Demografia edytuj

Zgodnie ze spisem ludności z 2014 roku, region w większości zamieszkują Ormianie Dżawacheccy, którzy stanowią 50,5% ludności Samcche-Dżawachetia[4], a Gruzini 48,3% populacji. Pozostałe nacje to Osetyjczycy oraz Grecy pontyjscy. Ormianie są najsłabiej reprezentowaną społecznością w regionie[5]. Podobnie jak Abchazi czy Południowi Osetyjczycy domagają się oni autonomii, jednak ich „walka” o suwerenność w odróżnieniu od narodów z północy Gruzji, ma charakter niemal zupełnie bierny. Zamieszkują południowo-wschodnią część regionu i w znaczącej części są zatrudnieni w rosyjskich bazach wojskowych. Jednocześnie region ten wolny jest od targających innymi regionami Kaukazu konfliktów na tle etnicznym.

Region ten zamieszkiwali Turcy meschetyjscy zesłani przez Stalina w 1944 r. do Kotliny Fergańskiej, zarzucał im sprzyjanie armii niemieckiej. Ich miejsce zajęli sprowadzeni z innych regionów Gruzini. W czasach implozji ZSRR dawni mieszkańcy Meschetii, tj. Turcy meschetyjscy padli w Ferganie ofiarą pogromów. Tragiczne wydarzenia z początku ostatniej dekady XX wieku nasiliły ich dążenia do powrotu w rodzinne strony. Obecnie władze Gruzji oraz miejscowi Ormianie odmawiają Turkom meschetyjskim tego prawa[6].

 
Widok na Wardzię – skalne miasto, w dolinie rzeka Kura

Zabytki edytuj

Główne zabytki Samcche-Dżawachetia to skalne miasto – Wardzia, położone niedaleko miasta Aspindza oraz twierdza Chertwisi – jedna z najstarszych fortyfikacji w południowej Gruzji. Inne, warte uwagi zabytki to kompleksy klasztorne Sapary i Zarzmy.

Przypisy edytuj

  1. Demografic situation in Georgia 2021 [dostęp 2023-01-29]
  2. GeoStat.Ge [online], www.geostat.ge [dostęp 2017-02-23].
  3. http://kaukaz.pl/gruzja/regiony/region_dzawachetia.php Dżawachetia na Kaukaz.pl
  4. census - Demographic and social characteristics [online], census.ge [dostęp 2017-02-23].
  5. Georgia’s Armenian and Azeri Minorities. crisisgroup.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-06)]., 22 November 2006 (free registration needed to view the full report)
  6. http://kaukaz.pl/gruzja/regiony/region_meschetia.php Meschetia na Kaukaz.pl

Linki zewnętrzne edytuj