Scott Parazynski
Scott Edward Parazynski (ur. 28 lipca 1961 w Little Rock) – amerykański astronauta pochodzenia polskiego, lekarz.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
28 lipca 1961 |
|---|---|
| Narodowość | |
| Funkcja |
specjalista misji |
| Łączny czas misji kosmicznych |
57 dni 15 godzin 34 minuty |
| Misje | |
| Wyuczony zawód |
lekarz |
| Odznaczenia | |
    
| |
Zarys biografii edytuj
Odbył loty w kosmos: 3–14 listopada 1994 (wahadłowiec Atlantis, misja STS-66), 26 września – 6 października 1997 (Atlantis, STS-86), 29 października – 7 listopada 1998 (Discovery, STS-95) i 19 kwietnia – 1 maja 2001 (Endeavour, STS-100)[1]. Piąty lot w kosmos odbył jako członek załogi misji STS-120, która poleciała wahadłowcem Discovery na Międzynarodową Stację Kosmiczną w październiku 2007. Na tę wyprawę zabrał ze sobą odznakę Eskadry Kościuszkowskiej[2].
W kosmosie spędził w sumie 57 dni 15 godzin i 34 minuty. Pięciokrotnie wychodził ze statku w przestrzeń kosmiczną i jest pod tym względem jednym z najbardziej doświadczonych astronautów.
Parazynski jest z wykształcenia lekarzem, specjalistą medycyny kosmicznej. W tej roli towarzyszył w 1998 siedemdziesięciosiedmioletniemu wówczas Johnowi Glennowi w jego drugim locie w kosmos. Dla Parazynskiego była to szczególna wyprawa, jako dziecko bowiem miał w swoim pokoju powieszone na ścianie plakaty z wizerunkiem Glenna – pioniera załogowych lotów orbitalnych.
Jedną z pasji Parazynskiego jest wspinaczka. Zdobył m.in. wszystkie 59 szczytów o wysokości powyżej 4200 m n.p.m. w stanie Kolorado, a także najwyższy wierzchołek obu Ameryk – Aconcaguę (6962 m n.p.m.)[3]. W maju 2008 podczas wspinaczki na najwyższy szczyt świata Mount Everest musiał się wycofać z powodu poważnego urazu pleców. Szczyt ten zdobył rok później (20 maja) jako pierwszy astronauta w historii[3][4][a].
Wybrane odznaczenia i nagrody edytuj
- NASA Space Flight Medal (1994, 1997, 1998, 2001, 2008)
- NASA Exceptional Service Medal (1998, 1999)
- NASA Distinguished Service Medal (2002, 2009)
- Nagroda Lowella Thomasa (2008)[5]
- Wprowadzenie do Arkansas Aviation Hall of Fame (2008)
- Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (2013) – odznaczenie nadane przez prezydenta Bronisława Komorowskiego[6]
- Doktor honoris causa Wojskowej Akademii Technicznej im. Jarosława Dąbrowskiego (2013)[7]
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ W 1993 roku w trakcie próby zdobycia szczytu Mount Everest zginął inny astronauta NASA – Karl Henize.
Przypisy edytuj
- ↑ Tomaš Přibyl: Dzień, w którym nie wróciła Columbia. Bielsko-Biała: DEBIT, 2003. ISBN 83-7167-224-1.
- ↑ Joanna Gulbińska: Wywiad ze Scottem Parazynskim. [w:] Opinia - Internetowy Magazyn Kulturalny [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-21)].
- ↑ a b Biografia na stronie NASA (ang.)
- ↑ Scott Parazynski na Mount Everest. [w:] On Orbit [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-10)]. (ang.).
- ↑ The Explorers Club – The Lowell Thomas Award. explorers.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-02)]. (ang.) [dostęp 2016-02-25]
- ↑ Order Zasługi RP dla Scotta Edwarda Parazynskiego. prezydent.pl, 13 maja 2013. [dostęp 2013-05-28].
- ↑ Astronauta doktorem honoris causa WAT. 13 maja 2013. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-25)].
Linki zewnętrzne edytuj
- Biografia na stronie NASA (ang.)
- Biogram na stronie Spacefacts (ang.)
- Joanna Gulbińska: Wywiad ze Scottem Parazynskim. [w:] Opinia - Internetowy Magazyn Kulturalny [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-21)].