Sekwana

rzeka we Francji

Sekwana (fr. Seine, łac. Sequana) – rzeka w północnej Francji. Jej długość wynosi 774,8 km[1], a powierzchnia dorzecza 78,5 tys. km².

Sekwana
Seine
Ilustracja
Widok na Sekwanę w Rouen
Kontynent

Europa

Państwo

 Francja

Rzeka
Długość 774,8[1] km
Średni przepływ

483,0 m³/s Poissy

Źródło
Miejsce Wyżyna Langres
Współrzędne

47°29′11,4″N 4°43′00,5″E/47,486500 4,716800

Ujście
Recypient Zatoka Sekwany
Miejsce

w postaci estuarium koło Hawru

Współrzędne

49°26′11,8″N 0°07′11,3″E/49,436600 0,119800

Mapa
Mapa rzeki
Położenie na mapie Francji
Mapa konturowa Francji, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „ujście”

Geografia edytuj

Sekwana swoje źródła ma na Wyżynie Langres. W górnym biegu Sekwana płynie w wąskiej i głębokiej dolinie, zaś w środkowym dolnym – w szerokiej dolinie o stromych zboczach. Uchodzi w formie estuarium do Zatoki Sekwany koło Hawru (La Manche). Głównym miastem, przez które przepływa Sekwana, jest Paryż, poza tym Rouen i Hawr. Statki morskie mogą dopłynąć Sekwaną do Rouen. Kanałami połączona jest z rzekami: Skalda, Sambra, Moza, Ren, Saona i Loara[2].

Rzeka przepływa przez obszar 13 departamentów. Są to Aube, Côte-d’Or, Eure, Marna, Paryż, Sekwana Nadmorska, Sekwana i Marna, Yvelines, Essonne, Hauts-de-Seine, Sekwana-Saint-Denis, Dolina Marny oraz Dolina Oise[1].

Ponadto Sekwana przepływa przez teren 333 gmin i są to[1]:

Aube
Mussy-sur-Seine, Gyé-sur-Seine, Plaines-Saint-Lange, Courteron, Neuville-sur-Seine, Buxeuil, Polisy, Polisot, Bar-sur-Seine, Merrey-sur-Arce, Bourguignons, Fouchères, Virey-sous-Bar, Chappes, Courtenot, Saint-Parres-lès-Vaudes, Villemoyenne, Saint-Thibault, Clérey, Verrières, Buchères, Bréviandes, Saint-Julien-les-Villas, Troyes, La Chapelle-Saint-Luc, Barberey-Saint-Sulpice, Saint-Mesmin, Vallant-Saint-Georges, Savières, Saint-Lyé, Payns, Rilly-Sainte-Syre, Sainte-Maure, Lavau, Nogent-sur-Seine, Le Mériot, La Motte-Tilly, Courceroy, Saint-Oulph, Méry-sur-Seine, Droupt-Sainte-Marie, Marnay-sur-Seine, Pont-sur-Seine, Périgny-la-Rose, Crancey, Romilly-sur-Seine, Maizières-la-Grande-Paroisse
Côte-d’Or
Baigneux-les-Juifs, Poiseul-la-Ville-et-Laperrière, Orret, Oigny, Chanceaux, Billy-lès-Chanceaux, Quemigny-sur-Seine, Duesme, Aisey-sur-Seine, Saint-Marc-sur-Seine, Brémur-et-Vaurois, Bellenod-sur-Seine, Buncey, Ampilly-le-Sec, Chamesson, Nod-sur-Seine, Gomméville, Noiron-sur-Seine, Pothières, Charrey-sur-Seine, Sainte-Colombe-sur-Seine, Étrochey, Villers-Patras, Vix, Châtillon-sur-Seine, Montliot-et-Courcelles, Poncey-sur-l’Ignon, Source-Seine
Dolina Oise
Vétheuil, Herblay, La Roche-Guyon, Cormeilles-en-Parisis, Bezons, Argenteuil
Yvelines
Moisson, Mousseaux-sur-Seine, Saint-Martin-la-Garenne, Follainville-Dennemont, Vaux-sur-Seine, Conflans-Sainte-Honorine, Juziers, Meulan-en-Yvelines, Gargenville, Mantes-la-Jolie, Gommecourt, Port-Villez, Jeufosse, Limetz-Villez, Bennecourt, Rosny-sur-Seine, Freneuse, Rolleboise, Méricourt, Guernes, Bougival, Mantes-la-Ville, Limay, Guerville, Porcheville, Issou, Epône, Aubergenville, Flins-sur-Seine, Les Mureaux, Verneuil-sur-Seine, Médan, Villennes-sur-Seine, Triel-sur-Seine, Poissy, Carrières-sous-Poissy, Andrésy, Achères, Le Pecq, Le Port-Marly, Le Mesnil-le-Roi, Croissy-sur-Seine, Montesson, Chatou, Maisons-Laffitte, Sartrouville, Carrières-sur-Seine
Eure
Villers-sur-le-Roule, Bernières-sur-Seine, Tosny, La Roquette, Bouafles, Le Thuit, Les Andelys, Vézillon, Saint-Marcel, Vernon, Gaillon, Saint-Pierre-la-Garenne, Saint-Pierre-d’Autils, Saint-Just, Notre-Dame-de-l’Isle, Pressagny-l’Orgueilleux, Martot, Criquebeuf-sur-Seine, Pont-de-l’Arche, Les Damps, Val-de-Reuil, Poses, Amfreville-sous-les-Monts, Porte-Joie, Tournedos-sur-Seine, Herqueville, Connelles, Muids, Andé, Saint-Pierre-du-Vauvray, Venables, Vironvay, Heudebouville, Port-Mort, Aubevoye, Courcelles-sur-Seine, Alizay, Le Manoir, Igoville, Pîtres, Caumont, Le Landin, Saint-Samson-de-la-Roque, Trouville-la-Haule, Marais-Vernier, Barneville-sur-Seine, Berville-sur-Mer, Aizier, Vieux-Port
Sekwana Nadmorska
Elbeuf, Saint-Aubin-lès-Elbeuf, Caudebec-lès-Elbeuf, Saint-Pierre-lès-Elbeuf, Orival, Freneuse, Cléon, Sotteville-sous-le-Val, Tourville-la-Rivière, Oissel, Grand-Couronne, Moulineaux, La Bouille, Gouy, Sahurs, Hautot-sur-Seine, Saint-Étienne-du-Rouvray, Belbeuf, Petit-Couronne, Val-de-la-Haye, Mauny, Saint-Pierre-de-Manneville, Quevillon, Le Grand-Quevilly, Amfreville-la-Mi-Voie, Yville-sur-Seine, Sotteville-lès-Rouen, Le Mesnil-sous-Jumièges, Jumièges, Canteleu, Vatteville-la-Rue, Bardouville, La Mailleraye-sur-Seine, Saint-Martin-de-Boscherville, Anneville-Ambourville, Heurteauville, Petiville, Saint-Maurice-d’Ételan, Yainville, Hénouville, Berville-sur-Seine, Norville, Le Trait, Tancarville, Duclair, Notre-Dame-de-Gravenchon, Lillebonne, Notre-Dame-de-Bliquetuit, Saint-Jean-de-Folleville, Saint-Nicolas-de-Bliquetuit, Saint-Pierre-de-Varengeville, Villequier, Rouen, Bonsecours, Caudebec-en-Caux, Saint-Wandrille-Rançon
Hauts-de-Seine
Sèvres, Meudon, Issy-les-Moulineaux, Saint-Cloud, Suresnes, Boulogne-Billancourt, La Frette-sur-Seine, Nanterre, Colombes, Puteaux, Courbevoie, Gennevilliers, Neuilly-sur-Seine, Asnières-sur-Seine, Levallois-Perret, Clichy
Dolina Marny
Ivry-sur-Seine, Vitry-sur-Seine, Charenton-le-Pont, Choisy-le-Roi, Alfortville, Villeneuve-Saint-Georges, Orly, Villeneuve-le-Roi, Ablon-sur-Seine
Paryż
1. dzielnica, 4. dzielnica, 7. dzielnica, 8. dzielnica, 12. dzielnica, 13. dzielnica, 16. dzielnica
Marna
Clesles, Esclavolles-Lurey, Conflans-sur-Seine, Marcilly-sur-Seine, Saint-Just-Sauvage
Sekwana i Marna
Saint-Germain-Laval, Marolles-sur-Seine, Châtenay-sur-Seine, La Tombe, Gravon, Balloy, Bazoches-lès-Bray, Saint-Sauveur-lès-Bray, Mouy-sur-Seine, Mousseaux-lès-Bray, Bray-sur-Seine, Jaulnes, Villenauxe-la-Petite, Fontainebleau, Bois-le-Roi, Chartrettes, Avon, Samois-sur-Seine, Fontaine-le-Port, Vulaines-sur-Seine, Samoreau, Héricy, Thomery, Veneux-les-Sablons, Champagne-sur-Seine, Écuelles, Saint-Mammès, Vernou-la-Celle-sur-Seine, La Grande-Paroisse, Varennes-sur-Seine, Montereau-Fault-Yonne, La Rochette, Livry-sur-Seine, Boissise-le-Roi, Dammarie-les-Lys, Vaux-le-Pénil, Saint-Fargeau-Ponthierry, Boissettes, Boissise-la-Bertrand, Melun, Le Mée-sur-Seine, Villiers-sur-Seine, Noyen-sur-Seine, Vimpelles, Grisy-sur-Seine, Nandy, Seine-Port
Essonne
Corbeil-Essonnes, Le Coudray-Montceaux, Morsang-sur-Seine, Saintry-sur-Seine, Évry, Saint-Germain-lès-Corbeil, Ris-Orangis, Étiolles, Soisy-sur-Seine, Grigny, Viry-Châtillon, Draveil, Athis-Mons, Juvisy-sur-Orge
Sekwana-Saint-Denis
L’Île-Saint-Denis, Saint-Ouen

Hydrologia edytuj

Uśredniony roczny przepływ rzeki wynosi 483,0 m³/s. Pomiary były przeprowadzone na przestrzeni ostatnich 36 lat[a] w miejscowości Poissy. Największy przepływ notowany jest w lutym (811,0 m³/s), a najmniejszy w sierpniu – 250,0 m³/s[3].

Dopływy edytuj

Sekwana ma wiele opisanych dopływów. Są to między innymi[1]:

Jakość wód edytuj

Ze względu na fakt, iż w zlewni Sekwany znajduje się 40% francuskich zakładów przemysłowych, zaś wzdłuż 66% długości samej rzeki znajdują się tereny uprawne – liczba potencjalnych źródeł zanieczyszczeń jest znaczna. Wskutek tej sytuacji, już w latach 60. XX w. rzekę ogłoszono „biologicznie martwą”; w latach 70. XX wieku w rzece żyły jedynie 3 gatunki ryb[4].

Stan wód dodatkowo pogarszają okresowe przepływy nieoczyszczonych ścieków paryskich – dochodzi do tego na przykład w sytuacji, gdy system ponad 2 tys. km podparyskich tuneli, korytarzy i kanałów zalewają długotrwałe ulewy[4]. Następują podtopienia i przelanie kanalizacji do rzeki[4]. Te i inne mechanizmy (np. obecność szczurów w kanalizacji i na brzegach rzeki) powodują wysoki poziom zagrożenia mikrobiologicznego np. bakteriami Coli, enterokokami, paciorkowcami czy krętkami odzwierzęcymi[4][5].

W celu poprawy sytuacji, począwszy od lat 80. XX wieku, kolejne rządy Francji prowadzą konsekwentny program oczyszczania rzeki. W ramach akcji powstało już ok. 500 oczyszczalni, prowadzi się także np. akcje edukacyjne wśród rolników, których gospodarka jest źródłem zanieczyszczenia azotanami i pestycydami. Jakość wody powoli się poprawia. Zaobserwowano np. powrót 20[6][7] (w 2023 już 36) endemicznych gatunków ryb w okolicach Paryża. Organizacja SIAPP ogłosiła, iż rzeka jest „najczystsza od 40 lat”. Niemniej, utrzymuje się wysoki poziom związków azotu, pewne ilości metali ciężkich, oraz m.in. znaczne ilości bifenyli polichlorowanych. Te ostatnie związki – używane m.in. w przemyśle elektrotechnicznym lub jako dodatki do farb – akumulują się w organizmach ryb (w związku z tym ocenia się, że mięso 70% ryb z Sekwany jest szkodliwe – stan na 2010 r.).

Kąpiel w rzece jest zabroniona od 1923[4] (dla okolic Paryża). Rząd ustanowił ambitny program umożliwienia bezpiecznej kąpieli w Sekwanie do 2024[8] na potrzeby Igrzysk Olimpijskich w Paryżu i udostępnienie rzeki do kąpieli w stolicy w 2025[4].

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. Stan na 2016 rok.

Przypisy edytuj

  1. a b c d e Fiche cours d’eau / La Seine (----0010). SANDRE. [dostęp 2016-04-24]. (fr.).
  2. praca zbiorowa: Encyklopedia Powszechna PWN. T. 4. R-Z. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976.
  3. Ministère de l’Ecologie, du Développement Durable et de l’Energie 2015: La Seine à Poissy. EauFrance. [dostęp 2016-04-24]. (fr.).
  4. a b c d e f Nina Belz, Paris träumt vom Schwimmen, „Neue Zürcher Zeitung”, 244 (198), Zurych, 28 sierpnia 2023, s. 6, ISSN 0376-6829 [dostęp 2023-08-28] (niem.).
  5. Qualité microbiologique des eaux en agglomération parisienne, archive.wikiwix.com [dostęp 2019-07-11].
  6. Service Presse INRA, Analyser le retour du saumon dans la Seine, archive.wikiwix.com, 2009 [dostęp 2019-07-11].
  7. Communiqué de la fédération nationale de pêche, archive.wikiwix.com [dostęp 2019-07-11].
  8. AESN UNESCO, UNESCO World Water Assessment Programme, archive.wikiwix.com [dostęp 2019-07-11].