Wikipedia

Shia LaBeouf

amerykański aktor

Shia Saide LaBeouf (/ˈʃaɪ.ə ləˈbʌf/[1]; ur. 11 czerwca 1986 w Los Angeles) – amerykański aktor filmowy i telewizyjny, reżyser, scenarzysta i producent filmowy, a także raper Rap Pi[2][3][4]. Stał się znany przede wszystkim dzięki serialowi Świat nonsensów u Stevensów, w którym grał główną rolę oraz dzięki filmom Indiana Jones i Królestwo Kryształowej Czaszki i serii Transformers[5][6].

Shia LaBeouf
Ilustracja
Shia LaBeouf (2017)
Imię i nazwisko

Shia Saide LaBeouf

Data i miejsce urodzenia

11 czerwca 1986
Los Angeles

Zawód

aktor, reżyser, scenarzysta, producent filmowy, komik, raper

Współmałżonek

Mia Goth (2016–2018; separacja)

Lata aktywności

od 1998

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Życiorys edytuj

Wczesne lata edytuj

Urodził się[7][8] w Kalifornii jako jedyne dziecko żydowskiej[9] tancerki baletowej i projektantki odzieży Shayny (z domu Said) i wyznawcy pentekostalizmu[10] Jeffreya Craiga LaBeoufa (ur. 1948), francuskiego pochodzenia z Cajun, cyrkowca, artysty komediowego, klowna rodeo i mima[11]. Jego imię pochodzi od hebrajskiego שי-יה, co oznacza 'dar Boży'. Dziadek ze strony matki Szaja „Sam” Yeshayhu Saide (syn Maxa Nochima Zająca Saide i Chany „Anny” Slowy) był polskim Żydem (ur. w 1913 w Białymstoku), a w 1930 przeniósł się do Stanów Zjednoczonych[12]. Babka Mary Ann Rosen (córka Abrahama Rosena i Bessie Cohen) urodziła się w Nowym Jorku w rodzinie rosyjskich Żydów.

Shia został ochrzczony w Angelus Temple[13]. Jego ojciec, weteran wojny wietnamskiej[14], pracował dorywczo w wielu nowych miejscach pracy i był uzależniony od heroiny[15], w latach 1981–1983 odbył karę więzienia za zbrodnię określaną jako „napaść z zamiarem dokonania gwałtu”[16]. Rodzice LaBeoufa w końcu rozwiedli się z powodu problemów finansowych[17].

Uczęszczał do 32nd Street Visual USC Performing Arts Magnet (LAUSD), ukończył Alexander Hamilton High School w Los Angeles[18].

Kariera edytuj

Przed rozpoczęciem kariery aktorskiej, LaBeouf pracował jako komik. W wieku dziesięciu lat zaczął występować w sąsiednich klubach ze stand-up[19]. Później przez Yellow Pages znalazł agenta i własnego menedżera. Mając dwanaście lat, w 1998 zadebiutował w komedii telewizyjnej Śniadanie z Einsteinem (Breakfast with Einstein) u boku Thomasa Gottschalka, Cheecha Marina, Priscilli Presley i Bena Fostera, Bożonarodzeniowa ścieżka (The Christmas Path) z Dee Wallace i Vincentem Spano oraz przygodowej komedii kryminalnej Małpi biznes (Monkey Business) z udziałem Billy’ego Drago i Jaya Thomasa. Pojawił się także w jednym z odcinków sitcomu NBC Karolina w mieście (Caroline in the City, 1998). Stał się znany wśród młodych widzów po zagraniu roli Louisa Stevensa w serialu Disney Channel Świat nonsensów u Stevensów (Even Stevens, 2000–2003)[20], za którą później był dwukrotnie nominowany do Young Artist Award (2000–2001) i zdobył nagrodę Emmy Daytime (2003)[21].

Po gościnnym udziale w serialach takich jak Dotyk anioła (1999), Z Archiwum X (1999) czy Ostry dyżur (2000), zadebiutował na dużym ekranie zadebiutował w komediodramacie przygodowym Andrew Davisa Kto pod kim dołki kopie... (2003) w roli Stanleya, niesłusznie oskarżonego o kradzież i osadzonego w zakładzie poprawczym nastolatka. Za rolę rolę 17-letniego Kale’a Brechta, który w czasie odbywania domowego aresztu obserwuje swoich sąsiadów i zaczyna podejrzewać, że jeden z nich jest seryjnym mordercą w dramacie kryminalnym D.J. Caruso Niepokój (Disturbia, 2007)[22] otrzymał dwie nagrody Teen Choice Awards[23].

Rozpoznawalność przyniosła mu postać licealisty Sama Witwicky’ego, który ma za zadanie zapobiec eskalacji konfliktu pomiędzy dwiema zwaśnionymi frakcjami inteligentnych maszyn, które swój rodowód wzięły z popularnego serialu animowanego i serii komiksów w trzech filmach fantastycznonaukowych serii: Transformers (2007), Transformers: Zemsta upadłych (2009) i Transformers 3 (2011). Użyczył również głosu tej postaci w grach: Transformers: The Game (2007) i Transformers: Zemsta upadłych (2009).

W filmie Stevena Spielberga Indiana Jones i Królestwo Kryształowej Czaszki (Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull, 2008) u boku Harrisona Forda wcielił się w postać Mutta Williamsa. W 2008 został laureatem nagrody BAFTA Orange Rising Star Award[24]. W dramacie Olivera Stone’a Wall Street: Pieniądz nie śpi (2010) zagrał postać młodego maklera giełdowego, wciągającego do współpracy skompromitowanego Gordona Gekko (Michael Douglas).

W czerwcu 2012 roku islandzki zespół Sigur Rós wydał teledysk do piosenki „Fjögur píanó”, przedstawiającej „mężczyznę i kobietę zamkniętą w niekończącym się cyklu uzależnienia i pożądania”, w którym LaBeouf wystąpił nago[25]. W lutym 2013 został zastąpiony przez Bena Fostera podczas prób teatralnych na Broadwayu, w sztuce Lyle’a Kesslera Sieroty[26].

Był na okładce magazynów „Vanity Fair” (w sierpniu 2007), „Details” (w czerwcu 2008, we wrześniu 2008, w sierpniu 2011), „Parade” (w czerwcu 2009), „GQ” (w kwietniu 2010), „Interview” (w listopadzie 2014), i „Esquire” (w kwietniu 2018)[27].

Życie prywatne edytuj

Inspiruje się grą aktorów takich jak Gary Oldman, Dustin Hoffman i Jon Voight (z którym grał w filmie Transformers). 27 lipca 2008 roku uczestniczył w wypadku w Los Angeles. Jego Ford F-150 został uderzony przez samochód, który wyjechał na czerwonym świetle. Po wyczuciu przez policjantów od aktora alkoholu został zatrzymany pod zarzutem prowadzenia pojazdu po alkoholu, zatrzymano mu prawo jazdy. Pasażerką LaBeouf była Isabel Lucas. Aktorka doznała niewielkich obrażeń. Dwa dni później rzecznik aktora poinformował, że LaBeouf nie jest winny spowodowania wypadku, a w 2009 roku oświadczył, że przeszedł trzy operacje ręki. W maju 2010 roku podczas wywiadu powiedział, że w pełni odzyskał ruch w palcach[28].

Spotykał się z Hilary Duff (2002), Kiely Williams (2003), Chiną Brezner (2004–2007), Rihanną (2007), Megan Fox (2008), Isabel Lucas (2008), Carey Mulligan (2009–2010), Karolyn Pho (2010–2012), a później Mią Goth, z którą w 2016 wziął ślub.

W listopadzie 2014 przedstawił instalację #IAMSORRY, w trakcie której został seksualnie napastowany przez roznegliżowaną kobietę. Jego współpracownik, komentując po wydarzeniu zastosowane środki bezpieczeństwa wskazał napis „Do not murder the artist”[29].

Religia edytuj

LaBeouf w 2004 napisał rozdział do książki autorstwa Judea Perla, zatutułowanej I am Jewish, w której opisywał swoją relację z Bogiem, w świetle przestrzegania przykazań judaizmu[30]. W październiku 2014 w wywiadzie dla magazynu Interview powiedział: „Odnalazłem Boga podczas kręcenia filmu Furia. Stałem się chrześcijaninem. [...] Brad Pitt odegrał ważną rolę w pokierowaniu mną przez to”[31].

W sierpniu 2022 w wywiadzie z biskupem Robertem Barronem LaBeouf wyznał, że podjął decyzję o konwersji na katolicyzm po przygotowaniach do filmu o Ojcu Pio oraz po pobycie w klasztorze kapucynów. Stwierdził, że tzw. Msza Trydencka miała kluczową rolę w jego nawróceniu[32]. W dniach 30–31 grudnia 2023 r. LeBouf przyjął sakrament bierzmowania, którego udział mu biskup Robert Barron[33][34].

Filmografia edytuj

Filmy fabularne edytuj

Rok Tytuł Rola Reżyser
1998 Bożonarodzeniowa ścieżka (The Christmas Path) Cal Bernard Salzmann
1998 Śniadanie z Einsteinem (Breakfast with Einstein, TV) Joey Craig Shapiro
1998 Małpi biznes (Monkey Business) Wyatt Paulette Victor-Lifton
2001 Bangkok Haunted (Hounded, TV) Ronny van Dussel Neal Israel
2002 Wyznania Tru (Tru Confessions, TV) Edward „Eddie” Walker Paul Hoen
2003 Bitwa pod Shaker Heights (The Battle of Shaker Heights) Kelly Ernswiler Efram Potelle, Kyle Rankin
2003 W ukrytej kamerze (The Even Stevens Movie, TV) Louis Stevens Sean McNamara
2003 Aniołki Charliego: Zawrotna szybkość (Charlie’s Angels: Full Throttle) Max Petroni McG
2003 Głupi i głupszy 2: Kiedy Harry poznał Lloyda (Dumb and Dumberer: When Harry Met Lloyd) Lewis Troy Miller
2003 Kto pod kim dołki kopie... (Holes) Stanley Yelnats IV „Caveman” Andrew Davis
2004 Ja, robot (I, Robot) Farber Alex Proyas
2005 Najwspanialsza gra w dziejach (The Greatest Game Ever Played) Francis Ouimet Bill Paxton
2005 Nausicaä z Doliny Wiatru (Nausicaä of the Valley of the Wind) Asbel (głos) Hayao Miyazaki
2005 Constantine Chas Kramer Francis Lawrence
2006 Bobby Cooper Emilio Estevez
2006 Wszyscy twoi święci (A Guide to Recognizing Your Saints) młody Dito Dito Montiel
2007 Niepokój (Disturbia) Kale Brecht D.J. Caruso
2007 Na fali (Surf's Up) Cody Maverick (głos) Ash Brannon, Chris Buck
2007 Transformers Sam Witwicky Michael Bay
2008 Indiana Jones i Królestwo Kryształowej Czaszki (Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull) Mutt Williams Steven Spielberg
2008 Eagle Eye Jerry Shaw / Ethan Shaw D.J. Caruso
2009 Transformers: Zemsta upadłych (Transformers: Revenge of the Fallen) Sam Witwicky Michael Bay
2009 Zakochany Nowy Jork (New York, I Love You) Jacob Shekhar Kapur
2010 Wall Street: Pieniądz nie śpi (Wall Street: Money Never Sleeps) Jacob „Jake” Moore Oliver Stone
2011 Transformers 3 (Transformers: Dark of the Moon) Sam Witwicky Michael Bay
2011 Maniac reżyser Shia LaBeouf
2011 Born Villain Shia LaBeouf
2012 Howard Cantour.com - Shia LaBeouf
2012 Gangster (Lawless) Jack Bondurant John Hillcoat
2012 Reguła milczenia (The Company You Keep) Ben Shepard Robert Redford
2013 Charlie musi umrzeć (Charlie Countryman) Charlie Countryman Fredrik Bond
2013 Nimfomanka (Nymphomaniac) Jerôme Lars von Trier
2014 Furia (Fury) Boyd „Bible” Swan David Ayer
2015 Man Down Gabriel Drummer Dito Montiel
2017 Borg/McEnroe. Między odwagą a szaleństwem (Borg McEnroe) John McEnroe Janus Metz Pedersen
2019 Słodziak (Honey Boy) James Lort Alma Har'el
2019 Sokół z masłem orzechowym (The Peanut Butter Falcon) Tyler Tyler Nilson, Mike Schwartz
2020 Cząstki kobiety Sean Kornél Mundruczó

Seriale TV edytuj

Teledyski edytuj

  • 2009: „I Never Knew You” – raper Cage[35]
  • 2012: „Fjögur Píanó” – Sigur Rós
  • 2015: „Elastic Heart” – Sia[36][37]

Nagrody edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Shia LaBeouf. Listal. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  2. ↑ 'Transformers is the dummy rap': Shia LaBeouf. „Daily Mail”. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  3. ↑ Shia LaBeouf. Encyclopedia.com. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  4. ↑ Shia LaBeouf. TV.com. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  5. ↑ Shia LaBeouf. Rotten Tomatoes. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  6. ↑ Shia LaBeouf. MYmovies. [dostęp 2015-12-25]. (wł.).
  7. ↑ Shia LaBeouf - Sztárlexikon. Starity.hu. [dostęp 2015-12-25]. (węg.).
  8. ↑ Shia LaBeouf. AlloCiné. [dostęp 2015-12-25]. (fr.).
  9. ↑ Transformers - Shia LaBeouf interview. IndieLondon.co.uk. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  10. ↑ Shia LaBeouf's Religion and Political Views. The Hollowverse. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  11. ↑ Shia LaBeouf Biography (1986-). Film Reference. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  12. ↑ Shia LaBeouf. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  13. ↑ Elvis Mitchell: Shia LaBeouf. „Interview”. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  14. ↑ Shia LaBeouf walks hand-in-hand with his eccentrically-dressed artist mother Shayna Saide. „Daily Mail”. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  15. ↑ Shia LaBeouf's Dad Was Arrested For Attempted Rape In The ’80s. Perez Hilton. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  16. ↑ Shia LaBeouf's father Jeffrey is a registered sex offender and was 'jailed for attempted rape' back in 1981. „Daily Mail”. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  17. ↑ Shia LaBeouf proves he's a mommy's boy. „Daily Mail”. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  18. ↑ A prime cut of LaBeouf. „Los Angeles Times”. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  19. ↑ Shia LaBeouf - Biografia e Filmografia. Occhi sul Cinema. [dostęp 2015-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-31)]. (wł.).
  20. ↑ Nathan Southern: Shia LaBeouf Biography. AllMovie. [dostęp 2020-12-23]. (ang.).
  21. ↑ Shia LaBeouf Awards. AllMovie. [dostęp 2020-12-23]. (ang.).
  22. ↑ Landing in Hollywood. „Vanity Fair”. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  23. ↑ Shia LaBeouf Awards. FamousFix. [dostęp 2022-09-10]. (ang.).
  24. ↑ Orange Rising Star Award. „Variety”. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  25. ↑ Edward Bovingdon: Shia LaBeouf goes naked in new music video. Yahoo!, 2012-09-19. [dostęp 2022-09-10]. (ang.).
  26. ↑ Patrick Healy, Dave Itzkoff: LaBeouf Leaves Broadway Play. „The New York Times”, 2014-02-21. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  27. ↑ Shia LaBeouf Magazine. FamousFix. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
  28. ↑ LaBeouf underwent four hours of hand surgery. Today. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  29. ↑ Shia LaBeouf collaborator: I don’t think you need a sign saying ‘Don’t murder the artist’. „The Guardian”. [dostęp 2017-02-19]. (ang.).
  30. ↑ Justin Jalil, Shia LeBeouf now a Christian [online], The Times of Israel, 23 października 2014 [dostęp 2022-08-26] (ang.).
  31. ↑ Elvis Mitchell, Shia LaBeouf [online], „Interview”, 15 października 2014 [dostęp 2022-08-26], Cytat: „I found God doing Fury. I became a Christian man [...] Brad [Pitt] was really instrumental in guiding my head through this (ang.).
  32. ↑ Timothy H.J. Nerozzi, Shia LaBeouf converts to Catholicism after studying for ‘Padre Pio’ movie [online], Fox News, 25 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-26] (ang.).
  33. ↑ CNA, Shia LaBeouf enters Catholic Church, considers vocation to the diaconate [online], Catholic News Agency [dostęp 2024-01-06] (ang.).
  34. ↑ Aktor Shia LaBeouf przyjął sakrament bierzmowania [online], DEON.pl, 4 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-06] (pol.).
  35. ↑ The Actor Becomes a Director: With Shia LaBeouf and Chris “Cage” Palko, Making the „I Never Knew You”. LA Weekly. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  36. ↑ Sia's „Elastic Heart” Music Video Features Shia LaBeouf in Underwear, Dance Moms' Maddie Ziegler: Watch Now!. US Weekly. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).
  37. ↑ Sia Responds to Debate Over 'Elastic Heart' Video: Art? Or, Kiddie Porn?. TheImproper.com. [dostęp 2015-12-25]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Shia_LaBeouf&oldid=72424191”