Starożytny Bliski Wschód

Starożytny Bliski Wschód – zespół cywilizacji starożytnych, skupionych przede wszystkim wokół obszaru Mezopotamii i często (choć mylnie) do niego ograniczany; zakres procesów historycznych na terenie Bliskiego Wschodu w przedziale czasowym od prahistorii do nastania wpływów cywilizacji antycznej. Terytorium to uznawane jest często za kolebkę ludzkiej cywilizacji.

Ważniejsze państwa i krainy starożytnego Bliskiego Wschodu

Terytorium Starożytnego Bliskiego Wschodu obejmuje starożytny Egipt, obszary wzdłuż Morza Śródziemnego aż do Morza Czarnego wraz z Syrią i Palestyną, tereny nad Zatoką Perską: Mezopotamię północną (Asyrię) i południową (Babilonię) oraz ziemie aż do Kaukazu i Indusu. Część historyków do Starożytnego Bliskiego Wschodu zalicza także kultury: minojską i mykeńską, czyli dzieje Grecji do najazdu Ludów Morza.

Pierwszą znaną cywilizację Starożytnego Bliskiego Wschodu stworzyli Sumerowie na terenie Mezopotamii. W kolejnych wiekach nastąpił rozwój pierwszych państw terytorialnych Imperium Akadyjskiego i Egiptu. W 2 tysiącleciu p.n.e. powstały kolejne semickie państwa: Babilonia i Asyria, które przetrwały w swojej historii okres stary, średni i nowy. Ok. połowy 2 tysiąclecia rozwinęły się państwa indoeuropejskich Hetytów i Hurytów. Kres Starożytnego Bliskiego Wschodu w pierwszym tysiącleciu p.n.e. wyznaczały kolejno: upadek Asyrii pod wpływem Babilonii i Medii, upadek Medii, Babilonii i Egiptu pod wpływem Persji oraz podbój Persji przez Aleksandra Wielkiego.

Termin „starożytny Bliski Wschód” jest tworem historiograficznym, tj. ukutym na użytek nauki historycznej oraz dydaktyki historii, i nie był znany współczesnym ludziom.