Stefan Pac

dygnitarz I Rzeczypospolitej

Stefan Pac herbu Gozdawa (ur. 1587, zm. 19 listopada 1640[1]) – marszałek sejmu nadzwyczajnego w Warszawie w 1629 roku[3], podkanclerzy litewski od 1635 roku, podskarbi wielki litewski i podskarbi nadworny litewski od 1630 roku, referendarz wielki litewski od 1626 roku, pisarz wielki litewski od 1615 roku, sekretarz królewski od 1611 roku, starosta brzeski, preński, kurszański, wiłkowyski, rakanciski, birsztański, ławaryski, hiperbolański.

Stefan Pac
Ilustracja
Herb
Gozdawa (herb szlachecki)
Rodzina

Pacowie herbu Gozdawa

Data urodzenia

1587

Data śmierci

19 listopada 1640

Ojciec

Mikołaj Pac

Matka

Zofia Bohdanówna Sapieżanka
I voto Adam Hajko s. Jana

Żona

Anna Marcybella (Marcyjanella) Rudomina-Dusiatska[1][2]

Dzieci

-Stanisław
-Krzysztof Zygmunt
-Mikołaj Stefan
-Zofia (1618-14 XI 1665), ż. Jana Kazimierza Chodkiewicza
-Anna (zm. 1652), ż. Fryderyka Sapiehy

Życiorys edytuj

Syn Mikołaja, podkomorzego brzeskiego, i Zofii Agaty Sapieżanki I voto za Adamem Hajko, synem Jana[4]. Brat Samuela.

Kształcił się w Bolonii, Padwie i w Niemczech. W 1610 roku był z Zygmuntem III pod Smoleńskiem. Jako powiernik monarchy towarzyszył królewiczowi Władysławowi w podróży po Europie (16241625). Uczestnik wielu sejmów, gorliwy katolik, niechętny innowiercom. Poseł sejmiku wileńskiego na sejm nadzwyczajny 1629 roku[5]. Poseł powiatu grodzieńskiego na sejm 1631 roku[6].

W czasie interregnum po śmierci Zygmunta III należał do sejmowej komisji redagującej pacta conventa. Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 16 lipca 1632 roku[7]. Był elektorem Władysława IV Wazy z województwa trockiego w 1632 roku[8], podpisał jego pacta conventa[9]. Jako podskarbi, wielokrotnie wypłacał zaległy żołd wojsku litewskiemu z własnej kiesy. 6 listopada 1635 roku został mianowany podkanclerzym litewskim[1]. Ufundował klasztor karmelitanek i kościół św. Józefa w Wilnie, oraz wspierał budowę kościoła św. Teresy w Wilnie, w którym to kościele został pochowany.

Po licznych podróżach powstał: Obraz dworów europejskich na początku XVII wieku autorstwa Stefana Paca, który został wydany z rękopisu przez Józefa Kazimierza Plebańskiego w 1854 roku[10].

Przypisy edytuj

  1. a b c Józef Wolff: Pacowie: materyjały historyczno-genealogiczne. Petersburg: 1885, s. 80-88.
  2. Anna Nowicka-Struska. Description of the Journey to Vilnius of Sister Mary Magdalene of the Saviour, Anna Żaboklicka, a Discalced Carmelite Nun from Lublin. The First Polish Woman’s Travel Journal from 1638. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. 2-2020. s. 35. ISSN 0239-426X. (ang.). 
  3. Władysław Konopczyński, Chronologia sejmów polskich 1493–1793, Kraków 1948, s. 149.
  4. A, Tłomacki, Sapiehowie kodeńscy: historia rodu od kolebki do współczesności, 2009, s. 40
  5. Henryk Wisner, Wojsko w społeczeństwie litewskim pierwszej połowy XVII wieku, w: Przegląd Historyczny, 1975, Tom 66 , Numer 1, s. 56.
  6. Jan Seredyka, Parlamentarzyści drugiej połowy panowania Zygmunta III Wazy, Opole 1989, s. 97.
  7. Volumina Legum, t. III, Petersburg 1859, s. 352.
  8. Suffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych, y W. X. Litewskiego, Zgodnie ná Naiásnieyssego Władisława Zygmunta ... roku 1632 ... Woiewodztwo Krákowskie., [b.n.s.]
  9. Porządek Na Seymie Walnym Elekcyey, miedzy Warszawą a Wolą, Przez opisane Artykuły, do samego tylko Aktu Elekcyey należące, vchwalony y postanowiony. Roku Pańskiego, M. DC. XXXII. Dnia 27. Września, s. 17.
  10. Stefan Pac: Obraz dworów europejskich na początku XVII wieku przedstawiony w dzienniku podróży królewicza Władysława, syna Zygmunta III, do Niemiec, Austryi, Belgii, Szwajcaryi i Włoch, w roku 1624-1625. 1854.