Strzegowo (województwo mazowieckie)
 |
Ten artykuł od 2014-02 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Strzegowo (do 31 grudnia 1997 Strzegowo-Osada) – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mławskim, w gminie Strzegowo[6][5]. Leży nad Wkrą, przy DK7.
| wieś | |
_(1).jpg) Plac Wolności (rynek) w Strzegowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
23 |
| Kod pocztowy |
06-445[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WML |
| SIMC |
0127090[5] |
Położenie na mapie gminy Strzegowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu mławskiego  | |
 52°53′36″N 20°17′06″E/52,893333 20,285000[1]
| |
.jpg)
.jpg)
_(4).jpg)
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0126712 | Huta Emilia | przysiółek |
| 0127108 | Tuchowo | przysiółek |
Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Anny, należącej do dekanatu strzegowskiego.
Do 1954 siedziba wiejskiej gminy Unierzyż. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie ciechanowskim.
Jest siedzibą urzędu gminy Strzegowo o charakterze rolniczym, z dotychczas jeszcze skromną lecz obiecująco rozwijającą się bazą agroturystyczną w okolicznych miejscowościach. We wsi tej, jest czynny dwugwiazdkowy hotel dysponujący 30 miejscami noclegowymi, w 15 pokojach. Funkcjonuje także kilka niewielkich przedsiębiorstw. Gmina Strzegowo posiada oczyszczalnię ścieków i nowe wysypisko odpadów oraz dobrze rozwiniętą infrastrukturę społeczną i oświatową. Oprócz szkoły podstawowej i gimnazjum jest tam również liceum ogólnokształcące. Gminny ośrodek kultury (GOK) oferuje dla dzieci i młodzieży zajęcia w sekcjach: plastycznej, tanecznej, komputerowej, strzeleckiej, sportowej (koszykówka i tenis stołowy) oraz nauki gry na syntetyzatorze. Dla wszystkich chętnych GOK oferuje: lokalne koncerty i imprezy, występy teatrzyku dziecięcego, chóru młodzieżowego, orkiestry dętej, młodzieżowego zespołu muzycznego. Gminna biblioteka poleca czytelnikom księgozbiór liczący ponad 26 000 woluminów. Prężnie działają instytucje opieki zdrowotnej oraz organizacje sportowe i kulturalne. Jest także całkiem bogata i świetnie zaopatrzona sieć różnych sklepów. Dla sympatyków sportu stoją do dyspozycji: boisko piłkarskie, sala gimnastyczna, stadion, strzelnica, kąpielisko sezonowe, bilard, a dla dzieci ogólnodostępny plac zabaw.
Historia edytuj
Pierwsza wzmianka o Strzegowie pochodzi z 1349[8]. Dokument dotyczy odgraniczenia przez księcia płockiego Bolesława III dóbr uprawnych jego matki, księżnej Elżbiety. Wymienia on dziesięć miejscowości należących do kasztelanii wyszogrodzkiej, a wśród nich Strzegowo. Wchodziło ono w skład powiatu szreńskiego, na pograniczu ziemi płockiej i zawkrzeńskiej (Zawkrze), których naturalną granicę stanowiła rzeka Wkra. W wieku XV należało do Stanisława ze Strzegowa Sędziego Ziemi Zawkrzeńskiej. Natomiast pierwsza wzmianka na temat dóbr Strzegowa pochodzi z 1532 roku, kiedy to za sprawą biskupa płockiego Stanisława ustanowiona została parafia Strzegowo. Dokument znajdujący się w archiwum Konsystorza Płockiego stwierdza, że biskup Stanisław był ówczesnym właścicielem dóbr Strzegowo i Mdzewo. Następna informacja na temat właścicieli ww. dóbr pochodzi z 1686 roku. Ówczesny ich właściciel Piotr Mdzewski dokonał zapisu sumy trzech tysięcy złotych dla Konwentu Księży Dominikanów w Płocku. Kolejnymi właścicielami byli m.in.: ksiądz Stefan Antoni Mdzewski, Wojciech Rościszewski, Eleonora i Karol Mdzewscy i Józef Mdzewski, zmarły bezpotomnie, po którym w 1816 roku odziedziczyła Ludwika z Mdzewskich Sokołowska, siostra poprzedniego właściciela.
W 2019 roku rozważano nadanie praw miejskich miejscowości, gdyż spełniała ona wszystkie warunki.[9] Zrezygnowano z tych planów, ze względu na duży sprzeciw mieszkańców. [10]
Zabytki edytuj
Wśród zachowanych zabytków na uwagę zasługuje stary, drewniany kościół pw. św. Anny na prawym, urwistym brzegu Wkry, zbudowany w 1756 r. Kościół posiada konstrukcję zrębową, wewnątrz wzmocniony liścicami, oszalowany, na podmurówce z kamieni polnych. Nawa prostokątna, prezbiterium węższe z zakrystią wydzieloną w trójbocznym zamknięciu. Od południa przy nawie i od północy przy prezbiterium znajdują się kruchty. Ołtarz główny z XVIII wieku (odnowiony w 1959 roku) o czterech kolumnach oplecionych winoroślą. Cokół ołtarza rokokowy. Obok kościoła drewniana, jednokondygnacyjna dzwonnica z XIX wieku, na rzucie kwadratu, konstrukcji słupowej, oszalowana i olistwowana. Przy kościele rosną dwa duże i bardzo stare dęby. Legenda głosi, że posadził je w czasie odpoczynku, polujący w tych stronach, król Kazimierz Wielki. W niewielkiej odległości od ww. kościoła znajduje się cmentarz grzebalny, a na nim m.in. odnowione kwatery: ułanów polskich, poległych w sierpniu 1920 r. w walce z Bolszewikami oraz żołnierzy poległych w walce z Niemcami we wrześniu 1939 r. Obecnie stary kościół pełni funkcję kaplicy przedpogrzebowej. Funkcje duszpasterskie przejął natomiast nowy, niedawno wybudowany murowany kościół, na lewym brzegu rzeki.
Społeczność żydowska edytuj
W okresie przed II wojną światową w Strzegowie mieszkało wielu Żydów, zajmujących się głównie handlem i rzemiosłem. Stanowili oni ponad 30% z niespełna 2 tys. mieszkańców tej osady. W osadzie była czynna, drewniana synagoga oraz żydowski cmentarz. W czasie wojny niemieccy okupanci dokonali niemalże całkowitej eksterminacji strzegowskich Żydów, stworzyli we wsi getto w którym przebywało ok. 2000 osób, a następnie wywieźli ich do obozów zagłady[8]. Zdewastowany został także, położony w odległości ok. 1,5 km na południe od osady, kirkut. Synagoga spłonęła już po wojnie. Po wyzwoleniu żaden z dawnych mieszkańców narodowości żydowskiej do Strzegowa nie powrócił. W 2002 r. dokonano renowacji cmentarza, będącego miejscem pochówku dawnych, żydowskich mieszkańców osady. O uroczystym otwarciu zrekonstruowanego cmentarza w kwietniu 2004 r. pisali m.in. – mieszkająca obecnie w San Francisco – Nina Youkelson, w nostalgicznym artykule "Return to Strzegowo" oraz red. K. Jakubowski w "Tygodniku Ciechanowskim". "Tygodnik Ciechanowski" podał również, że niedługo po ww. uroczystości, dokonano profanacji odnowionego cmentarza.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 132323
- ↑ Wieś Strzegowo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-09-27] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2019-05-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1213 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).
- ↑ a b Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński "Mazowsze, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 246-247
- ↑ Adam Ejnik, Czy Strzegowo będzie miastem? Zdecydują mieszkańcy [online], Radio 7 - W regionie numer 1! | Mława, Ciechanów, Działdowo, Żuromin, 18 lutego 2019 [dostęp 2022-08-13] (pol.).
- ↑ Urszula Adamczyk, Strzegowo nie będzie miastem? Mieszkańcy podjęli decyzję [online], Radio 7 - W regionie numer 1! | Mława, Ciechanów, Działdowo, Żuromin, 19 marca 2019 [dostęp 2022-08-13] (pol.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Strzegowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 454.