Szaraf ad-Din Chan Bedlisi
Szaraf ad-Din Chan Bedlisi (ur. 25 lutego 1543 w Komie, zm. 1603 w Bitlis) – kurdyjski emir, pisarz, historyk oraz polityk pochodzący z księstwa Bitlis. Znany przede wszystkim jako autor wydanego w 1597 roku eposu Szarafnama, stanowiącego opis historii narodu kurdyjskiego[1].
 Portret Szaraf ad-Dina | |
| władca księstwa Bitlis | |
| Okres | |
|---|---|
| Następca |
Szams ad-Din |
| Dane biograficzne | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec |
Szams ad-Din |
Życiorys edytuj
Szaraf ad-Din urodził się 25 lutego 1543 roku w mieście Kararud, leżącym pomiędzy Hamadanem a Kom. Jego ojciec, książę Szams ad-Din, został przez władzę Imperium Osmańskiego pozbawiony urzędu przywódcy kurdyjskiego klanu Ruzagi, przez co cała rodzina książęca udała się na wygnanie, które spędziła na dworze Safawidów[2]. Tam, młody Szaraf ad-Din, za zgodą szacha Tahmaspa I, pobierał nauki. Wtedy już rozwinęło się jego zainteresowanie literaturą[1]. Kiedy osiągnął pełnoletniość, otrzymał również edukację z zakresu różnych sztuk walki oraz sportu, takich jak: łucznictwo, fechtunek, jazda konna, polo czy zasad etosu rycerskiego[3].
W 1576 roku Tahmaspa I nadał mu tytuł „Mira Mirów” i przekazał urząd przywódcy wszystkich kurdyjskich rodów na terenie Persji. Ten stan rzeczy nie trwał jednak długo, ponieważ po dwóch latach Szaraf ad-Din zrezygnował z urzędu i wsparł Osmanów w walce przeciwko Safawidom. Za zasługi wojenne sułtan Murad III nadał mu tytuł chana. Szaraf ad-Din odzyskał utracony przez ojca urząd władcy księstwa Bitlis po udanej wyprawie na tereny Gruzji w 1583 roku. W 1597 roku przekazał swój urząd synowi, Szams ad-Dinowi. Natomiast do końca życia mieszkał w Bitlis, gdzie po abdykacji oddał się badaniom historycznym[1].
Szarafnama edytuj
Pomimo swojej dość aktywnej działalności politycznej, Szaraf ad-Din jest znany, przede wszystkim, jako autor eposu zatytułowanego Szarafnama, który uznawany jest za jedno z najważniejszych dzieł w historii literatury kurdyjskiej, chociaż książka została napisana w całości w języku perskim. Jej ukończenie zajęło autorowi rok i oficjalną datą wydania jest 1597.
Treść dzieła stanowi próbę opisu historii narodu kurdyjskiego na przestrzeni ponad 400 lat. Składa się z dwóch korelujących ze sobą części:
- Historii Kurdów podyktowanej podziałem terytoriów pomiędzy różne plemiona, jak i również rody. Autor do przedstawienia treści posłużył się wieloma arabskimi, perskimi czy tureckimi podaniami, jak również swoimi własnymi doświadczeniami (elementy autobiograficzne).
- Historii sułtanów Imperium Osmańskiego, a także ówczesnych władców Iranu i Turanu na terenach Azji Środkowej od roku 1290 do 1596. W owej części znajdują się również fragmenty wspominające oraz opisujące znaczących ludzi nauki[1][4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Bedlīsī, Šaraf-al-Dīn Khan – Encyclopaedia Iranica [online], 22 września 2016 [dostęp 2016-09-22] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-22].
- ↑ Prince Sharaf al-Dîn Bitlîsî | kurdistanica.com [online], 22 września 2016 [dostęp 2016-09-22] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-22].
- ↑ Slaves of the Shah: New Elites of Safavid Iran - Sussan Babaie - Google Bøker [online], 22 września 2016 [dostęp 2016-09-22] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-22].
- ↑ The Sharafnama: or the History of the Kurdish Nation | kurdistanica.com [online], 22 września 2016 [dostęp 2016-09-22] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-22].