Szata liturgiczna

Rodzaj odzieży stosowanej w czasie liturgii

Szata liturgiczna (strój liturgiczny) – rodzaj odzieży stosowanej w czasie liturgii, mającej na celu określenie i zaznaczenie funkcji osoby ją noszącej.

Haftowane stroje liturgiczne, ornat oraz mitra (po lewej), dalmatyka (po prawej)
Szaty liturgiczne na ekspozycji w Muzeum Warszawskiej Metropolii Prawosławnej

Szaty liturgiczne w Kościele łacińskim edytuj

Stosowanie szat liturgicznych reguluje m.in. Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego w rozdziale VI Rzeczy potrzebne do sprawowania mszy świętej (335-347).

Do szat liturgicznych należą:

Jeżeli Eucharystii przewodniczy biskup, stosuje on pontyfikalia:

W rytach zachodnich (z wyjątkiem Novus ordo missae) stosowany jest również manipularz. Ponadto papież ma prawo do stosowania dawnych szat takich, jak:

Strój chórowy z natury nie jest szatą liturgiczną.

Co do zasady kolorystyka szat liturgicznych zależy od kalendarza liturgicznego. Obecnie zasady te szczegółowo określa Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego. I tak używa się kolory:

W dni bardziej uroczyste można używać okazalszych szat liturgicznych, nawet jeśli nie są w kolorze dnia.

W odniesieniu do kolorów liturgicznych Konferencje Episkopatów mogą ustalić w porozumieniu ze Stolicą Apostolską takie, które by lepiej odpowiadały potrzebom i duchowi poszczególnych narodów.

Szaty liturgiczne w Kościele katolickim obrządku ormiańskiego[1] edytuj

Podstawową szatą duchownego ormiańskiego jest:

Kapłan podczas sprawowania liturgii musi mieć pantofle.

Gdy sprawuje liturgię, musi mieć szaty liturgiczne:

Do liturgii kapłan, jeśli jest proboszczem, trzyma tzw. laskę Mojżesza.

W obrządku ormiańskim nie ma typowych kolorów liturgicznych, jednak szaty mają określone kolory.

W uroczystości i święta używa się kolorów:

  • czerwonego
  • złotego

Zaś w liturgiach zwykłych używa się szat:

  • niebieskich
  • białych
  • srebrnych

Szaty liturgiczne w Kościele prawosławnym[2] edytuj

Do szat liturgicznych kapłana należą:

Kapłan może dostać w nagrodę takie szaty, jak:

Diakon do liturgii zakłada:

Gdy liturgii przewodniczy biskup, nosi on szaty pontyfikalne:

Patriarcha ma prawo nosić kukol.

Strój chórowy nie należy do szat liturgicznych.

Kolory liturgiczne w cerkwi edytuj

Szaty liturgiczne w Kościołach ewangelickich edytuj

Zazwyczaj do nabożeństwa pastor ewangelicki np. luterański na przykładzie Polski nosi:

Coraz częściej w Polsce, podobnie jak np. w Niemczech, Szwecji lub Irlandii, duchowni ewangeliccy noszą dawne szaty liturgiczne, zapożyczone z liturgii rzymskiej, takie jak stuła, ornat, czy kapa.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

Bibliografia edytuj

  • IV. Szaty liturgiczne. Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego (Z trzeciego wydania Mszału Rzymskiego Rzym 2002). [dostęp 2015-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-17)]. (pol.).
  • E. Stencel Przy ołtarzu Pana, wyd. Diecezjalne, Pelplin 1993