Tarja Halonen
Tarja Kaarina Halonen (wym. ⓘ[tɑrjɑ kɑːrinɑ hɑlonen]; ur. 24 grudnia 1943 w Helsinkach[1]) – fińska polityk, prawniczka i samorządowiec, parlamentarzystka, minister w różnych resortach, w latach 2000–2012 przez dwie kadencje prezydent Finlandii.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
24 grudnia 1943 |
|---|---|
| Prezydent Republiki Finlandii | |
| Okres |
od 1 marca 2000 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| |
| Odznaczenia | |
                
| |
Życiorys edytuj
W 1968 ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie Helsińskim. W latach 1969–1970 pracowała jako sekretarz ds. społecznych w SYL, największej fińskiej organizacji studenckiej. Następnie została zatrudniona jako prawniczka w Centralnej Organizacji Fińskich Związków Zawodowych[2].
W 1971 została członkinią Socjaldemokratycznej Partii Finlandii[2]. Na początku lat 80. kierowała organizacją SETA, działającą na rzecz praw osób homoseksualnych[3].
Od 1977 do 1996 zasiadała w radzie miejskiej Helsinek[2]. W 1979 po raz pierwszy została wybrana do Eduskunty. Mandat deputowanej do fińskiego parlamentu uzyskiwała w kolejnych wyborach w 1983, 1987, 1991, 1995 i 1999, zasiadając w nim do 2000[1]. Była wiceprzewodniczącą krajowej delegacji do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. W kwietniu 1987 została ministrem w ministerstwie spraw społecznych i zdrowia w rządzie, którym kierował Harri Holkeri, pełniła tę funkcję do lutego 1990. W tym samym gabinecie od marca 1990 do kwietnia 1991 była ministrem sprawiedliwości[4]. Od kwietnia 1995 do lutego 2000 w dwóch rządach Paava Lipponena sprawowała urząd ministra spraw zagranicznych[1][2].
W lutym 2000 jako kandydatka socjaldemokratów wygrała drugą turę wyborów prezydenckich, otrzymując 51,6% głosów i pokonując byłego premiera Eska Aha. Urząd ten objęła 1 marca 2000 jako pierwsza kobieta w historii Finlandii. W styczniu 2006 z powodzeniem ubiegała się o reelekcję w kolejnych wyborach. W drugiej turze dostała 51,8% głosów, wyprzedzając Sauliego Niinistö[5]. Drugą kadencję zakończyła 1 marca 2012, na stanowisku prezydenta zastąpił ją jej konkurent z wyborów w 2006 – Sauli Niinistö[6][7].
Życie prywatne edytuj
W 2000 poślubiła fińskiego polityka i prawnika Penttiego Arajärviego[8]. Z poprzedniego związku ma córkę Annę[1][9].
Odznaczenia edytuj
- Łańcuch Krzyża Wielkiego Orderu Białej Róży Finlandii (ex officio)
- Krzyż Wielki Orderu Krzyża Wolności (ex officio)
- Krzyż Wielki Orderu Lwa Finlandii (ex officio)
- Wielki Order Króla Tomisława (Chorwacja)[10]
- Order Słonia (Dania)[11][12]
- Krzyż Wielki Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania)[13]
- Łańcuch z Gwiazdą Krzyża Wielkiego Orderu Sokoła Islandzkiego (Islandia)[14]
- Order Złotego Orła (Kazachstan)[15]
- Krzyż Wielki Orderu Trzech Gwiazd (Łotwa)[16]
- Krzyż Wielki Klasy Specjalnej Orderu Zasługi RFN (Niemcy)
- Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa (Norwegia)
- Order Orła Białego (Polska)[17]
- Order Podwójnego Białego Krzyża I klasy (Słowacja)[18]
- Order za Wybitne Zasługi (Słowenia)
- Order Królewski Serafinów (Szwecja)
- Kawaler Krzyża Wielkiego Udekorowany Wielką Wstęgą Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (Włochy)[19]
- Medal Puszkina (Rosja)[20]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Profil na stronie Eduskunty. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).
- ↑ a b c d Tarja Halonen. clubmadrid.org. [dostęp 2016-09-22]. (ang.).
- ↑ Tarja Halonen and gay rights. helsinki.fi. [dostęp 2016-09-22]. (ang.).
- ↑ Tarja Halonen. valtioneuvosto.fi. [dostęp 2024-02-11]. (fiń.).
- ↑ Halonen jatkaa presidenttinä. mtv.fi, 30 stycznia 2006. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).
- ↑ Tasavallan presidentti Sauli Niinistö astui virkaansa. tpk.fi, 1 marca 2012. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).
- ↑ Sauli Niinistö ja Jenni Haukio uuteen kotiin!. iltasanomat.fi, 1 marca 2012. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).
- ↑ Halonen ja Arajärvi naimisiin. mtv.fi, 27 sierpnia 2000. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).
- ↑ Kyösti Hagert: Tarja Halonen: Joulua juhlitaan ilman stressiä ja aikatauluja. iltasanomat.fi, 24 grudnia 2012. [dostęp 2016-09-22]. (fiń.).
- ↑ Odluka o odlikovanju Njezine Ekscelencije Tarje Halonen Veleredom kralja Tomislava s lentom i Velikom Danicom. narodne-novine.nn.hr, 31 lipca 2009. [dostęp 2016-09-22]. (chorw.).
- ↑ Ordensdetaljer. borger.dk. [dostęp 2016-09-22]. (duń.).
- ↑ Jørgen Pedersen: Tilføjelser og rettelser til bogen: Riddere af Elefantordenen 1559–2009. omsd.dk, 23 sierpnia 2012. [dostęp 2016-09-22]. (duń.).
- ↑ BOE núm. 27: III. Otras disposiciones. boe.es, 1 lutego 1999. [dostęp 2016-09-22]. (hiszp.).
- ↑ Fálkaorðan 2000. forseti.is. [dostęp 2016-09-22]. (isl.).
- ↑ Ernur Akanbaj: Елбасы Финляндияның жоғары ордендерімен марапатталды. ontustik.gov.kz, 25 marca 2009. [dostęp 2014-12-20]. (kaz.).
- ↑ Jauni Triju Zvaigžņu ordeņa saņēmēji. diena.lv, 27 kwietnia 2001. [dostęp 2016-09-22]. (łot.).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 kwietnia 2001 r. o nadaniu orderu (M.P. z 2001 r. nr 20, poz. 321).
- ↑ Rad Bieleho dvojkríža, I. trieda. prezident.sk. [dostęp 2016-09-22]. (słow.).
- ↑ Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana. quirinale.it. [dostęp 2016-09-22]. (wł.).
- ↑ УКАЗ Президента РФ от 29.11.2007 N 1599 „О НАГРАЖДЕНИИ МЕДАЛЬЮ ПУШКИНА ИНОСТРАННЫХ ГРАЖДАН”. kremlin.ru, 29 listopada 2007. [dostęp 2016-09-22]. (ros.).