Turkuśnik indyjski

gatunek ptaka

Turkuśnik indyjski[4] (Irena puella) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny turkuśników (Irenidae).

Turkuśnik indyjski
Irena puella[1]
(Latham, 1790)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

turkuśniki

Rodzaj

Irena

Gatunek

turkuśnik indyjski

Synonimy
  • Coracias Puella Latham, 1790[2]
Podgatunki
  • I. p. puella (Latham, 1790)
  • I. p. andamanica Abdulali, 1964
  • I. p. malayensis F. Moore, 1854
  • I. p. crinigera Sharpe, 1877
  • I. p. turcosa Walden, 1870
  • I. p. tweeddalii Sharpe, 1877
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Systematyka edytuj

Takson ten bywał dawniej łączony w jeden gatunek z blisko spokrewnionym turkuśnikiem czarnogrzbietym (I. cyanogastra)[5]. Wyróżniono kilka podgatunków I. puella[6][2]:

Morfologia i tryb życia edytuj

Długość ciała 21,2–25,8 cm, masa ciała samców 56,6–75,7 g, samic z podgatunku malayensis 52–71,2 g[5]. Jaskrawa, metalicznie niebieska barwa samca nie zawsze jest w terenie dobrze widoczna, np. kiedy ptaki lecą w gęstym, cienistym lesie; jego nadzwyczajny połysk ujawnia się w pełnym słońcu. Samica jest bardziej matowa, zielonobrązowa. W dobrych warunkach obserwacji zauważyć można czerwone tęczówki. Mimo wyraźnego upodobania do przebywania w gęstym listowiu jest łatwo wykrywalny, ponieważ często wydaje ostry, dwusylabowy gwiżdżący głos. Na jednym drzewie może zgromadzić się wiele tych ptaków, żerujących w towarzystwie brodaczy i treronów.

Zasięg, środowisko edytuj

Południowo-zachodnie Indie, wschodnie Himalaje po Jawę. Wiecznie zielone lasy. Prowadzi tryb osiadły.

Status edytuj

IUCN uznaje turkuśnika indyjskiego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako zazwyczaj pospolity, lokalnie rzadki. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[3].

Od 2016 roku IUCN klasyfikuje turkuśnika lazurowego (I. (p.) tweeddalii) jako odrębny gatunek, zalicza go do kategorii „bliski zagrożenia” (NT, Near Threatened). Opisywany jest jako gatunek lokalnie rzadki, a trend liczebności jego populacji również uznawany jest za spadkowy. Zagrożeniem dla turkuśnika lazurowego jest głównie niszczenie i degradacja siedlisk, w pewnym stopniu także polowania[7].

Przypisy edytuj

  1. Irena puella, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b Asian Fairy-bluebird (Irena puella). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2012-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-22)]. (ang.).
  3. a b Irena puella, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. a b c Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Ireninae Jerdon, 1863 - turkuśniki (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-16].
  5. a b D. Wells: Fairy-bluebird (Irena puella). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2015. [dostęp 2015-11-27]. (ang.).
  6. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Dapple-throats, sugarbirds, fairy-bluebirds, kinglets, Elachura, hyliotas, wrens, gnatcatchers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-07]. (ang.).
  7. a b BirdLife International, Irena tweeddalii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2020-3 [dostęp 2021-03-09] (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Wiesław Dudziński, Marek Keller, Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Multico, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne edytuj