Włókniak ceglasty

gatunek grzybów z rodziny strzępiakowatych

Włókniak ceglasty, strzępiak ceglasty (Inosperma erubescens (A. Blytt) Matheny & Esteve-Rav.) – gatunek grzybów z rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae)[1].

Włókniak ceglasty
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

strzępiakowate

Rodzaj

włókniak

Gatunek

włókniak ceglasty

Nazwa systematyczna
Inosperma erubescens (A. Blytt) Matheny & Esteve-Rav.
Mycologia: 10.1080/00275514.2019.1668906, 20 (2019)

Systematyka i nazewnictwo edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inosperma, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Synonimy naukowe[2]:

  • Inocybe erubescens A. Blytt 1905
  • Inocybe patouillardii Bres. 1905
  • Inocybe trinii var. rubescens Pat. 1888

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r, wcześniej w polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako włókniak ceglasty[3]. Po przeniesieniu do rodzaju Inosperma wszystkie te nazwy stały się niespójne z nazwą naukową. W 2021 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów przy Polskim Towarzystwie Mykologicznym zarekomendowała nazwę włókniak ceglasty[4].

Morfologia edytuj

Kapelusz

Średnica 3–9 cm, kształt stożkowato wypukły. Brzeg cienki, u młodych owocników podwinięty, u starszych prosty i promieniście popękany. Powierzchnia gładka, jedwabista i sucha, bez łuseczek, ale pokryta delikatnymi włókienkami. U młodych owocników jest biała lub bladokremowa, szybko jednak staje się ceglasta, a nawet cynobrowoczerwona, zwłaszcza na środku kapelusza. Brzegi są jaśniejsze[5].

Blaszki

Szerokie, cienkie, dość gęste, przy trzonie zatokowato wycięte lub wolne. Początkowo są białawe, potem ciemnooliwkowo-rdzawe. Uciśnięte czerwienieją. Ostrza nierówne, oszronione[5].

Trzon

Wysokość 5–20 cm, grubość 0,8–2 cm, walcowaty, pełny, bez bulwy w podstawie, lub co najwyżej z niewielką bulwką. Powierzchnia pokryta białawymi, różowymi lub cynobrowymi włókienkami, szczyt oszroniony[5].

Miąższ

W kapeluszu biały, w trzonie silnie różowiejący. Ma przyjemny, owocowy zapach i łagodny smak[5].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników ochrowobrązowy. Zarodniki, owalno-fasolkowate, czasami nieregularne, o rozmiarach 9–12 (14,5) × 5–8 μm. Brzeżne strzępki są cienkościenne, cylindryczne lub maczugowate, o rozmiarach 30–60 × 7–10 μm i tworzą pęczki na ostrzu blaszek[5].

Występowanie edytuj

Notowany jest tylko w Europie[6], W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski opisano wiele jego stanowisk[3]. Jest częsty[7].

Rośnie od końca maja do początku października[8], w lasach, parkach miejskich, zaroślach, na ziemi, zwłaszcza pod drzewami liściastymi – bukami, dębami i lipami, ale także pod sosną[3].

Znaczenie edytuj

Grzyb mikoryzowy[3]. Grzyb toksyczny dla człowieka, powodujący nawet zatrucia śmiertelne[8]. Zawiera dużą ilość muskaryny. Jest niebezpieczny dla grzybiarzy, którzy mogą pomylić go z gęśnicą wiosenną[7].

Gatunki podobne edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b Index Fungorum. [dostęp 2020-03-04]. (ang.).
  2. Species Fungorum. [dostęp 2020-03-04]. (ang.).
  3. a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. Rekomendacja nr 2/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2021-07-19].
  5. a b c d e f g Andrzej. Nespiak: Grzyby. Tom XIX. Strzępiak (Inocybe). Warszawa – Kraków: PWN, 1990. ISBN 83-01-08749-8.
  6. Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].
  7. a b c Marek Snowarski: Grzyby. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-776-4.
  8. a b Aurel Dermek: Grzyby. 1981. ISBN 83-217-2357-8.