Wake Shield Facility
Wake Shield Facility (WSF) – amerykański satelita technologiczny wielokrotnego użytku. Służył do badań z zakresu materiałoznawstwa i technologii produkcji półprzewodników. Trzykrotnie wynoszony w przestrzeń kosmiczną w latach 1994–1996[1].
 WSF wypuszczany z pokładu wahadłowca | |
| Indeks COSPAR |
1994-006?, 1995-048C, 1996-065C[1] |
|---|---|
| Indeks NORAD |
S022977, S023669, S024662[1] |
| Zaangażowani |
Space Vacuum Epitaxy Center, NASA |
| Rakieta nośna | |
| Miejsce startu |
Centrum Kosmiczne imienia Johna F. Kennedy’ego, Stany Zjednoczone |
| Orbita (docelowa, początkowa) | |
| Typ orbity |
okołoziemska, kołowa |
| Czas trwania | |
| Początek misji |
1994 |
| Koniec misji |
1996 |
| Wymiary | |
| Kształt |
płaski, okrągły[1] |
| Wymiary |
∅ 3,7 m |
| Masa całkowita |
1935 kg[1] |
Budowa i działanie edytuj
Satelita został zbudowany i był nadzorowany przez Space Vacuum Epitaxy Center (SVEC)[a] przy Uniwersytecie w Houston. SVEC zawiązało konsorcjum w celu prac nad WSF w 1987[2]. Masa startowa statku wynosiła 1935 kg[1]. Średnica statku, o bardzo płaskim kształcie przypominającym tarczę (ang. shield), wynosiła 3,7 metra[3]. Statek był transportowany w pozycji horyzontalnej, zajmując ok. 1/4 przestrzeni ładunkowej promu kosmicznego[2].
Po stronie przeciwnej do kierunku lotu umieszczone były pojemniki z ładunkiem użytecznym: eksperymentami produkcji (epitaksja) półprzewodników w warunkach bardzo wysokiej próżni[3].
Takie umieszczenie eksperymentów, po stronie nazywanej wake side, zapewniało jeszcze lepszej jakości próżnię niż przeciętna w przestrzeni kosmicznej. Frontowa płaszczyzna statku „odgarniała” bowiem atmosferę śladową i tworzyła za sobą jeszcze większą próżnię. Była ona od 100 do 10 000 razy lepszą niż przeciętna, chociaż naukowcy spodziewali się osiągnąć próżnię nawet milion razy lepszą[4].
Eksperymenty dotyczyły wzrostu m.in. arsenku galu czy AlGaAs za pomocą technologii epitaksji wiązką molekularną (molecular beam epitaxy, MBE)[5].
Pobyt w kosmosie edytuj
Satelita był trzykrotnie wynoszony przez wahadłowce kosmiczne w latach 1994–1996. W ciągu każdej z misji satelita był wypuszczany w przestrzeń kosmiczną, a następnie z powrotem przechwytywany i powracał na Ziemię[1].
Lista startów[1]:
- 3 lutego 1994, 12:10 GMT, misja STS-60; orbita 350 km × 359 km × 57° × 91,60 minuty. Wypuszczenie WSF nie powiodło się z uwagi na problemy z jego systemem utrzymywania pozycji. Satelita pozostawał połączony z wahadłowcem do 11 lutego 1994, aby umożliwić pracę satelicie MatLab-1[3][5].
- 7 września 1995, 15:09 GMT, misja STS-69; orbita 397 km × 405 km × 28,5° × 92,60 minuty; przechwycony 18 września 1995. Misja została zakończona wcześniej z uwagi na przegrzewanie się podzespołów satelity[3].
- 19 listopada 1996, 19:55 GMT, misja STS-80; orbita 347 km × 359 km × 28,5° × 91,60 minuty; przechwycony 7 grudnia 1996.
Uwagi edytuj
- ↑ SVEC stanowiło jedno z centrów NASA na rzecz komercyjnego wykorzystania przestrzeni kosmicznej.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Mark Wade: WSF. Encyclopedia Astronautica. [dostęp 2018-01-20]. (ang.).
- ↑ a b Davide Sivolella: The Space Shuttle Program: Technologies and Accomplishments. Chichester: Springer, Praxis Publishing, 2017-06-09, s. 242-247. ISBN 978-3-319-54944-6.
- ↑ a b c d Gunter Krebs: WSF 1, 2, 3. Gunter's Space Page. [dostęp 2018-01-20]. (ang.).
- ↑ J. A. Strozier, M. Sterling, J. A. Schultz, A. Ignatiev. Wake vacuum measurement and analysis for the wake shield facility free flying platform. „Vacuum”. 64 (2), s. 119-144, 2001-11-27. Elsevier. DOI: 10.1016/S0042-207X(01)00383-9. (ang.).
- ↑ a b Deployment of Wake Shield Facility Failed. JPL/NASA, 1994-02-11. [dostęp 2018-01-20]. (ang.).