Wanda Jarszewska

Wanda Jarszewska
	; Wanda Jarszewska w roli Honoratki w filmie Księżna Łowicka (1932).
Data i miejsce urodzenia	3 listopada 1888 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	15 maja 1964 ; Warszawa
Zawód	aktorka
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wanda Jarszewska (ur. 3 listopada 1888 w Warszawie, zm. 15 maja 1964 tamże) – polska aktorka teatralna i filmowa.

Życiorys edytuj

Była córką Juliana i Marii Zybertów. Ukończyła klasę dramatyczną przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym. Debiutowała w 1905 r. w zespole objazdowym Bolesława Bolesławskiego pod ps. Kotwicz. Początkowo grała w zespołach objazdowych, w latach 1909–1919 w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (ponad 300 ról). W 1919 wróciła do Warszawy i do 1939 grała tam na stałe. W czasie II wojny światowej występowała w jawnym Teatrze Komedia. Po wojnie, od 1947, występowała w Teatrze Powszechnym w Warszawie. Dała się poznać jako teatralna aktorka liryczna o zacięciu komediowym. Sama również reżyserowała sztuki, występowała także w filmach.

Była dwukrotnie zamężna: po raz pierwszy ze Stanisławem Jarszewskim (1883–1952), aktorem, dyrektorem teatru, a od 1919 z Józefem Relidzyńskim.

Zmarła w Warszawie, pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 155b-1-20)^[1].

Filmografia edytuj

1916: Pod jarzmem tyranów (Maria Zbroja)
1921: Pan Twardowski (pani Twardowska)
1932: Księżna Łowicka (Honoratka)
1933: Zabawka (matka Hani)
1934: Kocha, lubi, szanuje (dama do towarzystwa)
1935: Antek policmajster (siostra gubernatorowej)
1936: 30 karatów szczęścia (Dobrowolska)
1936: Będzie lepiej (żona Ruczyńskiego)
1936: Fredek uszczęśliwia świat (matka Irmy)
1936: Trędowata (hrabina Ćwilecka)
1937: Niedorajda (żona Onufrego)
1937: Skłamałam (ciocia Fela)
1937: Znachor (matka Leszka)
1938: Druga młodość (matka Tamary)
1938: Florian (pani Rupejko)
1938: Granica (Dawnicka)
1938: Moi rodzice rozwodzą się (matka Krysi)
1938: Wrzos (Wolska)
1938: Za winy niepopełnione (matka Julii)
1939: Biały Murzyn (Maciejowa)
1939/1941: Żona i nie żona (matka Nelly)

Wybrane role teatralne edytuj

Ziemia (Izia) - Teatr Miejski im. Słowackiego w Krakowie, 1909
Koncert (Delfina) – Teatr Miejski im. Słowackiego w Krakowie, 1910
Mój przyjaciel Tadzio (Magdalena) – Teatr Miejski im. Słowackiego w Krakowie, 1911
Przyjaciele (Zofia) – Teatr Miejski im. Słowackiego w Krakowie, 1918
Maskarada na poddaszu (Joanna) – Teatr Narodowy w Warszawie, 1925
Faust (Marta) – Teatr Narodowy w Warszawie, 1926
Romans florencki (Tessa) - Teatr Narodowy w Warszawie, 1928
Brat marnotrawny (Miss Prism) – Teatr Narodowy w Warszawie, 1928
Testament jaśnie pana (Mimi) - Teatr Narodowy w Warszawie, 1933
Burza w domu panien (Hrabina Blucher) – Teatr Komedia w Warszawie, 1941
Dama kameliowa (Prudencja) - Teatr Komedia w Warszawie, 1944
Stara cegielnia (pani Gałązkowa) – Teatr Miejski Komedia w Gdyni, 1946
Medor (matka Honorata) – Teatr Aktorów Województwa Gdańskiego w Sopocie, 1947
Głupi Jakub (Marta) – Teatr Mały w Warszawie
Moralność pani Dulskiej (pani Dulska) – Teatr Powszechny w Warszawie, 1950
Podróż po Warszawie (Zgrywalska „Mama”) – Teatr Powszechny w Warszawie, 1957
Trzej Muszkieterowie (Matka D’Artagnan) – Teatr Powszechny w Warszawie, 1963

Ordery i odznaczenia edytuj

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1961)^[2]
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1955)^[3]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[4]

Przypisy edytuj

↑ Cmentarz Stare Powązki: WANDA JARSZEWSKA-RELIDZYŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2023-09-26] .
↑ Kronika wydarzeń w Warszawie. Rok 1961. „Warszawski kalendarz ilustrowany „Stolicy” 1963”, s. 115, 1962.
↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki” - wymieniona jako Wanda Relidzyńska.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wymieniona jako Wanda Relidzyńska.

Linki zewnętrzne edytuj

Wanda Jarszewska w bazie IMDb (ang.)
Wanda Jarszewska w bazie Filmweb
Wanda Jarszewska w bazie filmpolski.pl
Wanda Jarszewska-Relidzyńska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-09] .
Wanda Jarszewska na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

[1] Cmentarz Stare Powązki: WANDA JARSZEWSKA-RELIDZYŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2023-09-26] .

[2] Kronika wydarzeń w Warszawie. Rok 1961. „Warszawski kalendarz ilustrowany „Stolicy” 1963”, s. 115, 1962.

[3] M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki” - wymieniona jako Wanda Relidzyńska.

[4] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wymieniona jako Wanda Relidzyńska.

[1]

[2]

[3]

[4]