Wikipedia

Wie schön leuchtet der Morgenstern

Wie schön leuchtet der Morgenstern (Jak pięknie świeci poranna gwiazda) BWV 1 – kantata chorałowa Johanna Sebastiana Bacha. Skomponował ją w Lipsku na święto Zwiastowania. Została wykonana po raz pierwszy 25 marca 1725.

Historia i tekst edytuj

Bach napisał kantatę w swoim drugim corocznym cyklu na święto Zwiastowania 25 marca. W Lipsku obchodzono je z udziałem muzyki, choć zazwyczaj przypada ono w okresie Wielkiego Postu, kiedy to miał miejsce tzw. czas zakazany (tempus clausum). Bach wykonał utwór po raz pierwszy w niedzielę 25 marca 1725, która w tymże roku była jednocześnie Niedzielą Palmową. Kantata oparta jest o chorał Philippa Nicolai z 1599 roku, Wie schön leuchtet der Morgenstern, kojarzony także ze świętem Objawienia Pańskiego (Trzech Króli), ale i ze Zwiastowaniem[1]. Jest to ostatnia kantata chorałowa w drugim rocznym cyklu Bacha, który rozpoczął się w pierwszą niedzielę po święcie Trójcy Świętej 1724 roku. Czytania liturgiczne na ten dzień to proroctwo Izajasza dotyczące narodzin Mesjasza (Iz 7:10-16) i fragment Ewangelii św. Łukasza, w którym archanioł Gabriel zwiastuje narodziny Jezusa (Łk 1:26-38). Nieznany autor tekstu kantaty pozostawił pierwszy i ostatni wers, a pozostałe strofy sparafrazował na recytatywy i arie, używając strofy 2. do pierwszego recytatywu, strofy 3. do pierwszej arii, strof 4. i 5. do drugiego recytatywu, a strofy 6. do drugiej arii. Chorał, opowiadający o oczekiwaniu na przybycie Zbawiciela, można powiązać ze zwiastowaniem jego narodzin Maryi. Motyw przybycia szczególnie pasował do Niedzieli Palmowej[2]. Kantata została wybrana przez stowarzyszenie Bach-Gesellschaft na początek pierwszej publikacji wszystkich dzieł Bacha w 1851 roku.

Instrumentacja i struktura edytuj

Partytura kantaty zawiera bogate partie sopranowe, tenorowe i basowe, czteroczęściowy chór, dwa rogi, dwa oboje myśliwskie, dwoje pierwszych skrzypiec, altówkę i basso continuo[2]. Później Bach używał dwóch rogów w części IV swego Oratorium Bożonarodzeniowego, odnosząc się do imienia Jezusa zwiastowanego Maryi.

  1. Chór: Wie schön leuchtet der Morgenstern
  2. Recitativo (tenor): Du wahrer Gottes und Marien Sohn
  3. Aria (sopran, obój myśliwski): Erfüllet, ihr himmlischen göttlichen Flammen
  4. Recitativo (bas): Ein irdscher Glanz, ein leiblich Licht
  5. Aria (tenor, skrzypce): Unser Mund und Ton der Saiten
  6. Chorał: Wie bin ich doch so herzlich froh

Muzyka edytuj

Partytura zapewnia bogatą orkiestrację, blask gwiazdy porannej jest zilustrowany przez dwoje solowych skrzypiec. Instrumentacja przypomina kantatę „Sie werden aus Saba alle kommen” (BWV 65) skomponowaną na Trzech Króli. Cantus firmus w fantazji chorałowej chóru otwierającego jest śpiewany przez sopran. Pozostałe głosy wspierają melodię, czasem ją przygotowując. Partie wokalne osadzone są w niezależnym koncercie orkiestry.

Oba recytatywy wykonywane są w stylu secco (wł. sucho – w sposób ciągły i szybki, przy minimalnym akompaniamencie), z melizmatem na słowach Freudenschein („radosna jasność”) i Erquickung („pokrzepienie”). Pierwsza aria łączy sopran z dźwiękami oboju da caccia w zakresie altowym. Dwoje skrzypiec towarzyszy tenorowi w drugiej arii, przypominając chór otwierający.

Chorał kończący jest upiększony przez niezależną partię drugiego rogu, podczas gdy inne instrumenty podwajają partie głosowe[2].

Nagrania edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Chapter 41 BWV 1 Wie schön leuchtet der Morgenstern. jsbachcantatas.com. [dostęp 2012-06-25]. (ang.).
  2. ↑ a b c Alfred Dürr. 1971. "Die Kantaten von Johann Sebastian Bach", Bärenreiter

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wie_schön_leuchtet_der_Morgenstern&oldid=69869403”