Wietlica alpejska

Wietlica alpejska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	paprocie
Podklasa	paprotkowe
Rząd	paprotkowce
Rodzina	wietlicowate
Rodzaj	wietlica
Gatunek	wietlica alpejska
	Nazwa systematyczna
	Athyrium distentifolium Tausch ex Opiz; Kratos 2(1): 14 (1820)
Synonimy
	Asplenium alpestre Mett.; Asplenium rhaeticum (L.) Brügger; Athyrium cordatum Opiz; Athyrium flexile T.Moore; Athyrium polypodioides Schur; Athyrium rhaeticum (L.) Dalla Torre; Phegopteris alpestris (Hoppe) Mett.; Phegopteris flexilis J.Sm.; Phegopteris rhaetica (L.) Pérard; Pseudathyrium alpestre Newman; Pseudathyrium flexile Newman; Aspidium alpestre Hoppe; Polypodium alpestre Hoppe; Polypodium flexile Moore; Polypodium molle All.; Polypodium rhaeticum L.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wietlica alpejska (Athyrium distentifolium) – gatunek paproci z rodziny wietlicowatych (Athyriaceae). Występuje w Azji, Ameryce Północnej i w Europie^[4]. W Polsce, głównie w południowej części kraju w Sudetach i Karpatach.

Morfologia edytuj

Bylina z podziemnym, rozgałęzionym kłączem, z którego co roku wyrasta wiele pionowo rozwiniętych liści od 30 do 100 cm wysokości. Pod ziemią występują kłącza.

Liście: Jasnozielone, wyrastają lejkowato zebrane w rozetki na poziomym kłączu. Ogonek liściowy krótki, żółtawy lub czerwonawy, z plewiastymi łuskami. Blaszki podwójnie lub potrójnie pierzaste, krótkoogonkowe, o zarysie długolancetowatym. Odcinki pierwszego rzędu przeważnie skrętoległe, po obu stronach mają do 30 do 60 równowąskich odcinków drugiego rzędu od pierzastodzielnych do piłkowanych. Nasada blaszki często niesymetryczna: najniższy średni odcinek większy i równoległy do osadki. Liście zarodnikowe nie różnią się od liści płonnych.
Zarodniki: Kupki zarodni koliste, pokryte szybko opadającą zawijką szczątkową, ułożone na dolnej stronie odcinków w dwóch rzędach wzdłuż nerwu głównego. Zarodniki dojrzewają w miesiącach: lipiec – wrzesień.
Gatunki podobne: Roślina o urozmaiconych formach, która w stanie dojrzewania jest łatwa do odróżnienia od wietlicy samiczej: różni się tym, że ma kuliste kupki zarodni i szybko opadającą szczątkową zawijkę.

Blaszka liścia
Odcinki liścia
Kupki zalążni

Biologia i ekologia edytuj

Bylina, hemikryptofit, geofit. Siedlisko: wilgotne i cieniste lasy. Lubi gleby kwaśne i wilgotne o małej zawartości wapnia. Występuje w piętrze leśnym regla dolnego, szczególnie w kosodrzewinie oraz na niżu w zespole kwaśnej buczyny. Gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Betulo-Adnostyletea i Ass. Athyrietum alpestris, gatunek wyróżniający dla Ass. Aceri-Fagetum^[5].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
↑ ^a ^b Athyrium distentifolium Tausch ex Opiz. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-01-02].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[ppgI-2] The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.

[powo-3] Athyrium distentifolium Tausch ex Opiz. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-01-02].

[4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-10].

[5] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]