William Bradley DuVall (wym. [ˈwɪljəm ˈbrædli duˈvɑl]; ur. 6 września 1967 w Waszyngtonie) – amerykański muzyk, kompozytor, wokalista, autor tekstów i producent muzyczny. Założyciel i frontman zespołu Comes with the Fall, w którym występował w latach 1999–2008. Od 2006 członek formacji Alice in Chains. W pierwszej połowie lat 80. był silnie związany z nurtem hardcore punk, występując w zespołach Awareness Void of Chaos i Neon Christ. Na przełomie lat 80. i 90. był członkiem tria czerpiącego z szeroko pojętej muzyki rozrywkowejNo Walls (1988–1992). Od 1996 do 1999 występował w zespole Madfly. W 2016 dołączył do supergrupy Giraffe Tongue Orchestra, z którą nagrał jeden album studyjny. W 2019 DuVall opublikował swój pierwszy album solowy – One Alone.

William DuVall
Ilustracja
William DuVall (2019)
Imię i nazwisko

William Bradley DuVall

Data i miejsce urodzenia

6 września 1967
Waszyngton

Instrumenty

gitara elektryczna, gitara akustyczna

Typ głosu

tenor
(Eb2-C♯6)[1]

Gatunki

metal alternatywnyrockhard rockhardcore punkpunk rockheavy metalrock alternatywny

Zawód

muzyk, filozof

Aktywność

od 1983

Wydawnictwo

DVL, Virgin/EMI, Capitol, BMG

Powiązania

Awareness Void of Chaos, Blast

Zespoły
Neon Christ (1983–1986, 2011)
No Walls (1988–1992)
Madfly (1996–1999)
Comes with the Fall (1999–2008)
Alice in Chains (od 2006)
Giraffe Tongue Orchestra (od 2016)
Strona internetowa

Poza muzyką, DuVall ukończył Georgia State University i zdobył dyplom z filozofii, specjalizując się w tematach religijnych.

Życiorys edytuj

Rodzina i młodość edytuj

William Bradley DuVall urodził się 6 września 1967 w Waszyngtonie[2][3]. Jego babka ze strony matki była pochodzenia holenderskiego i północnoafrykańskiego (Maurowie), natomiast babka ze strony ojca wywodziła się z Karoliny Południowej[4]. Naukę gry na gitarze rozpoczął w 1976, gdy mieszkał ze swoją matką i starszym o 10 lat kuzynem Donaldem, który posiadał własną kolekcję płyt[5]. Jego pierwszym albumem był koncertowy Band of Gypsys (1970) Jimiego Hendrixa[6]. „Od prawie 40 lat fascynują mnie gitary. Przejęły kontrolę nad każdym ważnym wydarzeniem w moim życiu; każda uroczystość, rozczarowanie lub zawód miłosny od dzieciństwa do okresu dojrzewania, aż po dorosłość, kiedy gra staje się trudniejsza, a stawka wyższa. Przez te wszystkie lata gitara była moim stałym towarzyszem” – przyznawał[5].

Do jego młodzieńczych inspiracji należeli między innymi Black Flag[7], Funkadelic, Jimi Hendrix, Ornette Coleman, The Stooges, Television i The Velvet Underground[2]. Idolem DuValla był Michael Hampton[5]. W 1981 namówił swojego dziadka, by ten zabrał go do kina na dokument poświęcony scenie hardcore’owej Los AngelesThe Decline of Western Civilization (1981, reż. Penelope Spheeris). „Dla mnie zobaczenie tam Black Flag, tego jak się prezentowali, jaką mieli energię, było jak objawienie. Zdobyłem album Damaged [1981] i zrozumiałem, że ja też mogę to robić, też mogę mieć zespół” – wspominał[2].

W tym samym czasie matka DuValla ponownie wyszła za mąż i cała rodzina przeprowadziła się z Waszyngtonu do Atlanty w stanie Georgia, gdzie jego ojczym otrzymał ofertę pracy[4]. „Kompletnie nic się tam nie działo, co miało też swój romantyzm – razem z przyjaciółmi mogliśmy sami zbudować lokalną scenę” – argumentował[2]. Pod koniec lat 80. ukończył Georgia State University w Atlancie, uzyskując dyplom z filozofii, specjalizując się w tematach religijnych[8][9].

Działalność artystyczna edytuj

Okres punk rocka (1983–1987) edytuj

 
William DuVall (2009)
Osobny artykuł: Neon Christ.

W latach młodości DuVall związany był ze sceną punkową Atlanty[10][11]. Działalność artystyczną rozpoczął na początku lat 80., występując wraz z dwoma czarnoskórymi kolegami w amatorskim zespole Awareness Void of Chaos, prezentującym muzykę z pogranicza thrash punku i reggae[2]. Jesienią 1983 DuVall był współzałożycielem grupy hardcore punk Neon Christ. Pełnił w niej rolę gitarzysty. „Perkusista miał 14 lat, kiedy zorganizowaliśmy naszą pierwszą trasę. Nikt z nas nie mógł prowadzić, musieliśmy więc prosić starszych kolegów wokalisty, by nas wozili na koncerty – i tak zjeździliśmy całe wschodnie wybrzeże” – przyznawał[2]. Na początku 1984 muzycy opublikowali debiutancki minialbum Parental Suppression, utrzymany w klimacie Bad Brains i Minor Threat[2], który ukazał się nakładem wytwórni Social Crisis Records[10][12]. Według wokalisty Randy’ego DuTeau zespół w początkowym okresie tworzył pod silnym wpływem thrash metalu, lecz ich muzyka ewaluowała od nacisku na szybkość z akcentem na strukturę i melodię. Jak wspominał, ta muzyczna progresja była w dużej mierze wynikiem zróżnicowanych wpływów muzycznych DuValla[a][13], który w równym stopniu inspirował się hardcore’em i free jazzem spod znaku Alberta Aylera[2].

 
DuVall i Sean Kinney w ramach Black Gives Way to Blue Tour (2010)

Po rozpadzie Neon Christ w 1986, DuVall opuścił Atlantę i na krótko związał się z kalifornijskim zespołem punkowym Blast[11], zastępując gitarzystę Steve’a Stevensona. „Miałem wtedy około 18 lat. Moja grupa z Atlanty, Neon Christ, rozpadła się i członkowie Blast byli prawdopodobnie jednymi ludzi w kraju w owym czasie, którzy mieli ten sam podstawowy zmysł estetyczny co ja, na temat tego, jak powinna brzmieć muzyka. Graliśmy nawet na tego samego rodzaju gitarach. Byliśmy spokrewnionymi duszami, więc przeniosłem się do ich grupy” – wspominał po latach DuVall[14]. Muzyk miał swój wkład w pisanie materiału na album studyjny It’s in My Blood (1987), lecz był zbyt krótko w zespole, aby zagrać na płycie[15] (jego zaginione ścieżki gitarowe odnaleziono w 2013)[14]. W opinii DuValla głównym powodem opuszczenia Blast były różnice artystyczne[14]. „Uważam, że to trochę ograniczające. Byli jedynie surferami próbującymi grać muzykę rockową. Chciałem przekonać ich do takich rzeczy, jak John Coltrane lub MC5, ale nie mieli na to ochoty. Zabawa z nimi była fajna, ale skończyłem to”[11].

W 1987 DuVall został inicjatorem utworzenia punk-metalowej formacji Final Offering, skład której uzupełnili wokalista Randy Gue (dawniej pełniący funkcję roadie na koncertach Neon Christ), basista Corrosion of Conformity, Mike Dean i perkusista Greg Psomas. Final Offering był krótkotrwałym projektem, a Psomas zmarł w 1993 z powodu uzależnienia od heroiny[11].

Późniejsza kariera (1988–2006) edytuj

Osobne artykuły: No WallsComes with the Fall.
 
Od lewej: William DuVall, Bevan Davies, Nico Constantine i Jerry Cantrell, w trakcie koncertu zespołu Comes with the Fall (2002)

W 1988 DuVall utworzył trio No Walls, a jego skład uzupełnili basista Hank Schroy i perkusista Matthew Cowley[11]. Zespół prezentował szeroko pojętą muzykę rozrywkową, będącą fuzją takich gatunków, jak art rock, jazz, pop, rock psychodeliczny, soul czy world music[11]. Jedyny minialbum formacji – No Walls – ukazał się w 1992[11]. Mimo pochlebnych ocen twórczości – David Fricke z magazynu „Rolling Stone” opisał ich jako „genialną kolizję ścięgnistych manewrów punka, jazzu i kompozycji art rockowych” – No Walls zostało rozwiązane w 1992, wskutek rozczarowującego przyjęcia płyty. „Myślałem, że No Walls to bilet. To była cała muzyka, którą kochałem, wrzucona do jednego zespołu, ale jedyne co miałem to ludzi, mówiących mi, że nie mam piosenki” – wspominał wokalista[11].

W 1996 muzyk założył glamrockowy zespół Madfly, inspirowany twórczością Davida Bowiego, Led Zeppelin i Prince’a[2]. W skład grupy weszli Nico Constantine (gitara), Jeffery Blount (gitara basowa) i Bevan Davies (perkusja), a DuVall pełnił rolę frontmana[11]. Na scenie członkowie zespołu korzystali z bodypaintingu i krzykliwych kostiumów. W opinii muzyka Madfly było „reakcją na wściekłość i wkurzenie”, która wynikała z frustracji spowodowanej brakiem komercyjnej atrakcyjności No Walls. Jak wspominał: „Ubieraliśmy się w głupie ubrania i mówiłem: «Jeśli mam być błaznem dla twoich dupków, będę się dobrze bawił i pisał fajną muzykę»”[11]. Zespół nagrał dwa albumy studyjne – Get the Silver (1996) i White Hot in the Black (1998)[2].

W 1999 Madfly zostało przekształcone w Comes with the Fall, gdzie DuVall powrócił do komponowania dojrzalszych utworów. Skład został uzupełniony o basistę Adama Stangera[11]. Początkowo grupa spotkała się z niewielkim zainteresowaniem, wskutek czego muzycy przenieśli się z Atlanty do Los Angeles[11]. W latach 2001–2002 formacja otwierała solowe koncerty gitarzysty Alice in Chains, Jerry’ego Cantrella, promującego drugi album studyjny Degradation Trip (2002)[13]. Dzięki wspólnej trasie grupa zdobyła rozgłos i większą rozpoznawalność[11], a DuVall nawiązał z Cantrellem przyjacielskie stosunki[12]. Zespół opublikował trzy albumy studyjne – Comes with the Fall (2000), The Year is One (2001) i Beyond the Last Light (2007)[2].

Obecnie (od 2006) edytuj

Osobny artykuł: Alice in Chains.
 
William DuVall w trakcie koncertu Alice in Chains (2016)
„Jakby na to nie patrzeć, to była jedna z trudniejszych decyzji. Dostałem propozycję występów razem z chłopakami jako Alice in Chains. Myślałem nad tym sporo czasu i uznałem, że warto zagrać te kilka wspólnych występów dla fanów. Wszyscy wychodziliśmy z założenia, że to będzie krótki epizod i na tym się zakończy.”
William DuVall[11]

Po śmierci wokalisty Layne’a Staleya w kwietniu 2002[16], zespół Alice in Chains zawiesił działalność na okres trzech lat[17]. Na próbach poprzedzających przyjęcie DuValla do grupy, muzyk wykonał kompozycję „Love, Hate, Love”, pochodzącą z debiutanckiego albumu studyjnego Facelift (1990)[18][19]. 10 marca 2006 wziął udział w swoim pierwszym koncercie z Alice in Chains w Atlantic City, będącym częścią imprezy Decades Rock Live!, transmitowanej przez kanał VH1 Classic. Wystąpił w utworze „Rooster”. Wokalistka Heart, Ann Wilson, która pierwotnie miała zaśpiewać z muzykiem w duecie, zdecydowała się na oddanie mu miejsca[20]. „To było świetne, bo dzięki temu zagwarantowało mi to miejsce w programie, kiedy go nadawano, co dało tak naprawdę początek temu prawdziwemu zmartwychwstaniu zespołu” – oceniał DuVall[18]. Po występie muzyk został nowym wokalistą formacji z Seattle[18][21].

W 2006 i 2007 DuVall odbył z zespołem dwie trasy koncertowe – reaktywacyjną Finish What we Started Tour[22] i 2007 North American Tour[23]. W 2008 muzyk wystąpił gościnnie podczas Meltdown Festival, organizowanego przez Massive Attack, pełniąc obowiązki wokalne podczas występu zespołów MC5 i DTK[24]. Na przełomie lutego i marca 2009 grupa Alice in Chains zagrała minitournée na kontynencie australijskim w ramach Australian Tour 2009[25]. We wrześniu tego samego roku opublikowała pierwszy od 14 lat album studyjny – Black Gives Way to Blue[26], który uzyskał w Stanach Zjednoczonych certyfikat złotej płyty, za sprzedaż 500 tys. egzemplarzy[27]. DuVall skomponował w trakcie sesji utwór „Tongue Tied”, zainspirowany samobójczą śmiercią jednego ze swoich przyjaciół, lecz nie został on uwzględniony na albumie[28]. Trasa Black Gives Way to Blue Tour trwała nieco ponad rok, obejmując 118 koncertów zagranych w Ameryce Północnej i na kontynencie europejskim[22].

 
DuVall w trakcie koncertu Alice in Chains na Rock am Ring (2019)

W maju 2013 zespół Alice in Chains wydał piąty album studyjny – The Devil Put Dinosaurs Here[29], oraz odbył 14-miesięczne tournée The Devil Put Dinosaurs Here Tour, występując między innymi jako headliner w ramach Uproar Festival w Ameryce Północnej, Rock in Rio w Ameryce Południowej, na australijskim Soundwave Festival i w ramach Sonisphere[30].

19 listopada 2015 DuVall wziął udział w koncercie, będącym hołdem złożonym dla gitarzysty Led Zeppelin, Jimmy’ego Page’a, który został uhonorowany nagrodą EMP Founders Award[31]. Muzyk wystąpił w utworach „When the Levee Breaks”, „Living Loving Maid (She’s Just a Woman)”, „No Quarter”, „How Many More Times”, „Immigrant Song”, „Communication Breakdown” oraz „Four Sticks[31]. Wziął także udział w wykonaniu kompozycji „Rock and Roll”, która została zagrana ze wszystkimi uczestnikami koncertu, wśród których byli m.in. Duff McKagan, Jerry Cantrell, Kim Thayil i Paul Rodgers[32]. Koncert odbył się w Museum of Pop Culture[31].

W sierpniu 2018 zespół Alice in Chains opublikował szósty album studyjny – Rainier Fog[33]. 16 stycznia 2019 DuVall i Cantrell wzięli udział w specjalnym koncercie charytatywnym I Am the Highway: A Tribute to Chris Cornell, który odbył się w Kia Forum w Inglewood. Na występie, poświęconemu pamięci Chrisa Cornella, wykonali wspólnie z Jeffem Amentem, Joshem Freese i Stone’em Gossardem coverHunted Down” z repertuaru Soundgarden[34].

4 października 2019 został opublikowany pierwszy album solowy DuValla – One Alone, promowany singlami „Til the Light Guides Me Home”[35] i „White Hot”[36].

Współpraca edytuj

 
DuVall i Kinney (2016)

Po rozwiązaniu No Walls w 1992, DuVall skupiał się na nauce pisania piosenek, studiując między innymi twórczość The Beatles i Edie Brickell[11]. W 1995 został współautorem utworu „I Know” amerykańskiej piosenkarki Dionne Farris, byłej członkini Arrested Development[11]. Kompozycja nominowana była do nagrody Grammy, a muzyk otrzymał nagrodę Amerykańskiego Stowarzyszenia Kompozytorów, Autorów i Wydawców[37]. W 2007 DuVall zajął się produkcją minialbumu Sticks and Bricks zespołu Program the Dead[38]. Cztery lata później wyprodukował debiutancki album studyjny grupy MonstrO[39]. W 2015 DuVall wystąpił gościnnie, między innymi obok gitarzysty Brenta Hindsa z zespołu Mastodon, na debiutanckiej płycie solowej Bevana Daviesa, perkusisty znanego z zespołów w Comes with the Fall i Danzig[40].

Osobny artykuł: Giraffe Tongue Orchestra.

W 2016 DuVall dołączył do supergrupy Giraffe Tongue Orchestra, złożonej z muzyków Dethklok (Pete Griffin), The Dillinger Escape Plan (Ben Weinman), The Mars Volta (Thomas Pridgen) i Mastodon (Brent Hinds), z którą zrealizował album studyjny Broken Lines (2016), wydany nakładem wytwórni Party Smasher Inc./Cooking Vinyl[41][42].

Inne projekty edytuj

W 2011 DuVall zaangażował się w projekt powstania i wyprodukowania filmu dokumentalnego All Alone Together (reż. Edgar Johnson), przedstawiającego losy zapomnianej sceny punkowej z Atlanty. Pierwsze rozmowy na temat przymiarki do powstania filmu muzyk prowadził z reżyserem w 2005[43]. W 2013, w rozmowie z TeamRock Radio, DuVall przyznał, że planuje zająć się produkcją dwóch filmów dokumentalnych. Pierwszy ma dotyczyć wspomnianej sceny punkowej i nosić tytuł All Alone Together: Neon Christ And Atlanta Hardcore, a drugi ma być poświęcony twórczości perkusisty jazzowego Milforda Gravesa[43].

Instrumentarium edytuj

Opracowano na podstawie materiału źródłowego[44]:

Dyskografia edytuj

Osobny artykuł: Dyskografia Alice in Chains.
Zobacz więcej w artykule Comes with the Fall, w sekcji Dyskografia.
 
William DuVall (2019)
Rok Album Uwagi Źródło
1984 Neon ChristParental Suppression (EP) gitary [45]
1990 Neon Christ – The Knife That Cuts So Deep (EP) [46]
1992 No WallsNo Walls (EP) śpiew, gitary [47]
1996 MadflyGet the Silver [48]
1998 Madfly – White Hot in the Black [49]
2016 Giraffe Tongue OrchestraBroken Lines śpiew, wokal wspierający [50]
2019 William DuVall – One Alone śpiew, gitara akustyczna, produkcja muzyczna [35]

Inne edytuj

Rok Album Uwagi Źródło
1993 New Version of Soul – Birth of the Souladelic gościnnie: śpiew w utworze „Git I Away” [51]
2007 Program the Dead – Sticks and Bricks (EP) produkcja muzyczna [38]
2009 MC5/DTK – Black to Comm (album koncertowy) gościnnie: śpiew [24]
2011 MonstrOMonstrO produkcja muzyczna [39]
2015 Bevan DaviesBevan Davies gościnnie: śpiew [40]
2016 Rush2112–40th gościnnie: śpiew i gitara w utworze „Tears” [52]

Filmografia edytuj

Rok Tytuł Uwagi Źródło
? All Alone Together: Neon Christ And Atlanta Hardcore film dokumentalny, muzyczny (reż. Edgar Johnson) [43]
2013 AIC 23 mockument (reż. Peter Darley Miller) [53]

Nagrody i wyróżnienia edytuj

Wyróżnienia indywidualne edytuj

Rok Wyróżnienie Publikacja Pozycja
2018 „15 najlepszych gitarzystów rockowych na świecie”[b][54] Total Guitar 10

Uwagi edytuj

  1. Według współczesnych źródeł, grupa rasistowskich skinheadów założyła w drugiej połowie lat 80. strzelnicę w magazynie nieopodal klubu Metropolex w Atlancie, gdzie ćwiczyła strzelanie do zdjęć z wizerunkiem DuValla[11].
  2. W duecie z Jerrym Cantrellem[54].

Przypisy edytuj

  1. William DuVall – The Range Place 2.0. [dostęp 2015-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-25)]. (ang.).
  2. a b c d e f g h i j k Jordan Babula. William DuVall. Dołożyć do pieca. „Teraz Rock”, s. 56, listopad 2018. ISSN 1730-394X. 
  3. Jim Wilkie: Playoff Time in Alice in Chains League. [dostęp 2019-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-12)]. (ang.).
  4. a b Liz Ramanand: Heavy Culture: William DuVall on Roots, Race, Solo Album, Jimi Hendrix, and Alice in Chains. Consequence of Sound. [dostęp 2019-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-31)]. (ang.).
  5. a b c William DuVall of Alice in Chains Writers: The Guitar Heroes Who Lit the Fuse. [dostęp 2015-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-13)]. (ang.).
  6. Mörat. Alice in Chains’ William DuVall: The Albums That Changed My Life. „Metal Hammer”. ISSN 1422-9048. [dostęp 2019-07-23]. [zarchiwizowane z adresu 2019-07-23]. (ang.). 
  7. William DuVall: How Black Flag Changed My Life, by William DuVall. [dostęp 2019-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-22)]. (ang.).
  8. Georgia State University (GSU) Introduction and History. Georgia State University. [dostęp 2019-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-12)]. (ang.).
  9. Tad Dickens. In 2nd Incarnation, Rockers Alice in Chains Embrace the Differences. „The Roanoke Times”. OCLC 41585642. [dostęp 2019-07-23]. [zarchiwizowane z adresu 2019-07-22]. (ang.). 
  10. a b Marc Burrows: No Barricades: William DuVall on Hardcore, Grunge and Alice in Chains. Drowned in Sound. [dostęp 2015-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-12)]. (ang.).
  11. a b c d e f g h i j k l m n o p q Chad Radford. With Alice in Chains, Atlanta Punk Icon William DuVall Finds His ‘Audience’. „Creative Loafing”. OCLC 3519245. [dostęp 2019-07-23]. [zarchiwizowane z adresu 2018-01-12]. (ang.). 
  12. a b de Sola 2015 ↓, s. 322.
  13. a b de Sola 2015 ↓, s. 323.
  14. a b c Kory Grow. Stream Blast!’s 1987 Hardcore Thrash Lickshot ‘Blood!’ Mixed by Dave Grohl. „Spin”. ISSN 0886-3032. [dostęp 2016-06-13]. [zarchiwizowane z adresu 2016-06-13]. (ang.). 
  15. Poligrafia dołączona do albumu It’s In My Blood!; wyd. SST, nr kat. SST 106.
  16. de Sola 2015 ↓, s. 292, 296.
  17. de Sola 2015 ↓, s. 302, 324.
  18. a b c de Sola 2015 ↓, s. 325.
  19. Filipowski 2018 ↓, s. 51.
  20. Greg Prato: Grunge Is Dead: The Oral History of Seattle Rock Music. ECW Press, 2009, s. 461. ISBN 978-1550228779. (ang.).
  21. Kyle Anderson: Accidental Revolution: The Story of Grunge. St. Martin’s Griffin, 2007, s. 178. ISBN 978-0312358198. (ang.).
  22. a b Kory Grow. Back to the Grind. „Revolver”, s. 59–61, kwiecień 2013. ISSN 1527-408X. 
  23. de Sola 2015 ↓, s. 326.
  24. a b Patrick Emery: Primal Scream and DTK-MC5 : Black to Comm. [dostęp 2015-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-30)]. (ang.).
  25. Alice in Chains: Australian Headlining Shows Announced. Blabbermouth.net. [dostęp 2019-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-11)]. (ang.).
  26. Filipowski 2018 ↓, s. 52.
  27. de Sola 2015 ↓, s. 328.
  28. Steve Appleford. A Studio Visit with Alice in Chains. „Los Angeles Times”. ISSN 0742-4817. [dostęp 2019-07-23]. [zarchiwizowane z adresu 2012-12-06]. (ang.). 
  29. de Sola 2015 ↓, s. 330; Filipowski 2018 ↓, s. 53.
  30. Alice in Chains Bassist Mike Inez: It’s Time for us to ‘Turn Into Mere Mortals for Awhile’. Blabbermouth.net. [dostęp 2014-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-26)]. (ang.).
  31. a b c Robert Ham. Jimmy Page Jams ‘Rock and Roll’ with Nirvana, GN’R Members at EMP Tribute. „Rolling Stone”. ISSN 0035-791X. [dostęp 2015-11-23]. [zarchiwizowane z adresu 2015-11-23]. (ang.). 
  32. Jimmy Page Performs Led Zepplin’s ‘Rock And Roll’ with Members of Soundgarden, Alice in Chains. Blabbermouth.net. [dostęp 2015-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-23)]. (ang.).
  33. Filipowski 2018 ↓, s. 55.
  34. Watch Metallica, Foo Fighters, Miley Cyrus, Adam Levine Pay Tribute to Chris Cornell at ‘I Am The Highway’ Concert. Blabbermouth.net. [dostęp 2019-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-24)]. (ang.).
  35. a b Alice in Chains Vocalist/Guitarist William DuVall to Release ‘One Alone’ Solo Album in October. Blabbermouth.net. [dostęp 2019-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-22)]. (ang.).
  36. Alice in Chains’ William DuVall Releases New Solo Song ‘White Hot’. Blabbermouth.net. [dostęp 2019-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-07)]. (ang.).
  37. April Johnson. Petty, Emi Lead, ASCAP Pop Awards. „Billboard”, s. 102, 1 czerwca 1996. ISSN 0006-2510. 
  38. a b Alice in Chains Singer Says New Songs Are ‘Insane’. Blabbermouth.net. [dostęp 2016-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-13)]. (ang.).
  39. a b MonstrO’s Debut Album Gets Release Date. Blabbermouth.net. [dostęp 2019-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-22)]. (ang.).
  40. a b Alice in Chains, Mastodon Members Guest on Bevan Davies’s Debut Solo Album. Blabbermouth.net. [dostęp 2015-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-02)]. (ang.).
  41. Filipowski 2018 ↓, s. 53–54.
  42. Giraffe Tongue Orchestra feat. Alice in Chains, The Dellinger Escape Plan Members: Video of Acoustic Performance. Blabbermouth.net. [dostęp 2019-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-22)]. (ang.).
  43. a b c Alice in Chains’ William DuVall Producing and Directing two Documentaries. Blabbermouth.net. [dostęp 2015-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-25)]. (ang.).
  44. William DuVall – Equipboard. [dostęp 2019-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-23)]. (ang.).
  45. Poligrafia dołączona do minialbumu Parental Suppression; wyd. Social Crisis, nr kat. SCR 001.
  46. Poligrafia dołączona do minialbumu A Seven Inch Two Times; wyd. F-King, nr kat. fk100.
  47. Poligrafia dołączona do minialbumu No Walls; wyd. Third Eye, nr kat. TE 2001.
  48. Madfly – Get the Silver (CD, Album). Discogs. [dostęp 2019-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-23)]. (ang.).
  49. Poligrafia dołączona do albumu White Hot in the Black; wyd. Blackheart, nr kat. 48337 18002.
  50. Poligrafia dołączona do albumu Broken Lines; wyd. Party Smasher Inc., nr kat. PSI004CD.
  51. Poligrafia dołączona do albumu Birth of the Souladelic; wyd. Capitol, nr kat. CDP 599146.
  52. Poligrafia dołączona do albumu 2112–40th; wyd. Mercury, nr kat. 00602557202694.
  53. Charlotte Cripps. Alice in Chains in Devilishly Funny Spoof. „The Independent”. ISSN 0951-9467. [dostęp 2018-07-23]. [zarchiwizowane z adresu 2018-08-29]. (ang.). 
  54. a b The 15 Best Rock Guitarists in the World Right Now. „Total Guitar”. ISSN 1355-5049. [dostęp 2019-07-23]. [zarchiwizowane z adresu 2019-07-23]. (ang.). 

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj