Wojciech Zamecznik
Wojciech Zamecznik (ur. 13 stycznia 1923 w Warszawie, zm. 12 maja 1967 tamże) – polski artysta, z wykształcenia architekt, zajmował się ponadto fotografią, filmem, grafiką użytkową, typografią, wystawiennictwem i scenografią. Znany jest z eksperymentalnego wykorzystania fotografii w tworzeniu plakatu.
| Data i miejsce urodzenia |
13 stycznia 1923 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 maja 1967 |
| Narodowość | |
| Język | |
| Dziedzina sztuki |
fotografia, film, grafika użytkową, typografia, scenografia, plakat |
| Odznaczenia | |
 
| |
| Strona internetowa | |
Życiorys edytuj
Syn Juliana. Przed II wojną światową zdał maturę w gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie. Rozpoczął naukę w szkole budowy maszyn Wawelberga. W 1940 został aresztowany w łapance ulicznej i wywieziony do obozu w Auschwitz-Birkenau, gdzie był więziony do 1942. Po powrocie do Warszawy studiował na Wydziale Architektury Wnętrza w Zawodowej Szkole Budownictwa, którą ukończył w 1944 z tytułem technika dekoratora. Równocześnie uczestniczył w tajnych kompletach Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.
Swoją drogę twórczą rozpoczął tuż po wojnie. W latach 1945–1947 pracował jako grafik w Biurze Odbudowy Stolicy. Początkowo zajmował się głównie wystawiennictwem i scenografią tworzoną dla Teatru Małego w Warszawie. Był współautorem m.in. oprawy plastycznej wystawy w Muzeum Narodowym pt. Warszawa oskarża (maj 1945), a za projekt dla Pawilonu Czterech Kopuł (wykonanego wraz z bratem stryjecznym, Stanisławem Zamecznikiem i zrealizowanego w 1948) został nagrodzony na I Ogólnopolskiej Wystawie Architektury Wnętrz i Sztuki Dekoracyjnej (1952).
Wojciech Zamecznik znany jest przede wszystkim jako plakacista, zaprojektował ich ponad 200[1]. Początkowo wykonywał plakaty malarskie, głównie filmowe. W 1949 wprowadził po raz pierwszy fotografię do swojego projektu[1]. Na początku stosował fotomontaże, potem eliminującą półtony technikę fotogramu. W 1950 w plakacie Festiwal Filmów Radzieckich po raz pierwszy użył efektu rastra widocznego po dużym powiększeniu fotografii[2]. Podobną metodę zastosował w plakacie do filmu Rodzina Sonenbrucków z 1951 wyróżnionym na I Ogólnopolskiej Wystawie Plakatu (1953) oraz w plakacie do filmu Celuloza[3]. Fotogramy tworzone poprzez rozmaite eksperymenty takie jak prześwietlanie, chemiczna obróbka zdjęcia czy zestawianie pozytywu z negatywem były podstawą wykonania takich plakatów jak np. filmowe Kobieta w oknie (1958)[4] czy Proces został odroczony. Za plakat Pociąg z 1959[5] artysta otrzymał nagrodę im. H. Toulouse-Lautreca na Międzynarodowej Wystawie Plakatu Filmowego w Paryżu (1961) oraz dyplom za najlepszy plakat filmowy na Wystawie Plakatu w São Paulo (1962)[2].
Od 1963 był docentem warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie w latach 1960–1967 prowadził Pracownię Projektowania Foto-graficznego na Wydziale Grafiki. Zajmował się też filmem animowanym (Italia 61 (1961)[6]).
Styl Wojciecha Zamecznika jest określany jako poważny i surowy, które to cechy potrafiły wybrzmiewać nawet w tak trywialnym temacie jak plakat cyrkowy (Cyrk, 1963[7]). Jednakże w jego twórczości było też miejsce na anegdotę, jak np. w plakacie do filmu Nieznośna dziewczyna (1957).
Od 1950 był członkiem ZPAP, od 1963 - Fédération Internationale de l'Art Photographique, od 1964 - Alliance Graphique Internationale[1]. Pełnił funkcję redaktora tygodnika „Przegląd Kulturalny”, miesięczników: „Fotografia” (od 1953) i „Architektura” (od 1963).
Był mężem Haliny Stanisławy z Kuryłków (1919–1997). Mieli dwóch synów: Juliusza i Pawła (1949–1987).
Zmarł w Warszawie, spoczywa obok żony i syna Pawła na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C2-4-2)[8].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Złoty Krzyż Zasługi (11 lipca 1955)[9]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[10]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Wojciech Zamecznik, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21].
- ↑ a b Maria Kurpik, W potajemnym warsztacie. Wojciech Zamecznik (1923–1967) w: 2+3 D, 3/2008, ISSN 1642-7602.
- ↑ Cinema Poster: Celuloza, 1954, przedruk w 1979.
- ↑ Cinema Poster: Kobieta w oknie, 1958.
- ↑ Cinema Poster: Pociąg, 1959.
- ↑ Wojciech Zamecznik w bazie filmpolski.pl
- ↑ Contemporary Posters: Cyrk, 1963.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Linki zewnętrzne edytuj
- Wojciech Zamecznik, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21].
- The Art Of Poster: Wojciech Zamecznik.. theartofposter.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-08)].
- Wojciech Zamecznik w galerii plakatu filmowego Filmoteki Narodowej „Gapla”