Wikipedia

Województwo ciechanowskie

polskie województwo ze stolicą w Ciechanowie istniejące w latach 1975–1998

Województwo ciechanowskie – polskie województwo ze stolicą w Ciechanowie istniejące w latach 1975–1998, jedno z 49 ówcześnie istniejących.

Województwo ciechanowskie
— województwo —
1975–1998
Państwo

 Polska

Data powstania

1 czerwca 1975

Data likwidacji

31 grudnia 1998

Siedziba wojewody i sejmiku

Ciechanów

Powierzchnia

6362 km²

Populacja (1998)
• liczba ludności


437 400

• gęstość

68,8 os./km²

Tablice rejestracyjne

CI, CN, CA

Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie Polski

Zasięg terytorialny edytuj

Województwo ciechanowskie składało się z dzisiejszych powiatów:

 
Podział administracyjny województwa ciechanowskiego na gminy oraz urzędy rejonowe.

Po reformie administracyjnej w 1999 roku województwo ciechanowskie zostało podzielone między dwa województwa:

Urzędy rejonowe edytuj

Na podstawie ustawy z 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej, utworzono na terenie województwa 5 rejonów administracyjnych zrzeszających po kilka lub kilkanaście gmin.

Nr Gmina Siedziba
Urząd Rejonowy w Ciechanowie
1 gmina Ciechanów   Ciechanów
2 miasto Ciechanów   Ciechanów
3 gmina Czernice Borowe   Czernice Borowe
4 gmina Glinojeck   Glinojeck
5 gmina Gołymin-Ośrodek Gołymin-Ośrodek
6 gmina Grudusk   Grudusk
7 gmina Krasne Krasne (województwo mazowieckie)
8 gmina Ojrzeń Ojrzeń
9 gmina Opinogóra Górna Opinogóra Górna
10 gmina Regimin Regimin
11 gmina Sońsk Sońsk
Urząd Rejonowy w Działdowie
1 gmina Działdowo   Działdowo
2 miasto Działdowo   Działdowo
3 gmina Iłowo-Osada   Iłowo-Osada
4 gmina Lidzbark   Lidzbark
5 gmina Lubowidz Lubowidz
6 gmina Płośnica Płośnica
7 gmina Rybno   Rybno
Urząd Rejonowy w Mławie
1 gmina Bieżuń   Bieżuń
2 gmina Dzierzgowo Dzierzgowo
3 gmina Kuczbork-Osada   Kuczbork-Osada
4 gmina Lipowiec Kościelny Lipowiec Kościelny
5 gmina Lutocin Lutocin
6 Mława   Mława
7 gmina Radzanów   Radzanów
8 gmina Strzegowo   Strzegowo-Osada
9 gmina Stupsk Stupsk
10 gmina Szreńsk   Szreńsk
11 gmina Szydłowo Szydłowo
12 gmina Wieczfnia Kościelna Wieczfnia Kościelna
13 gmina Wiśniewo Wiśniewo
14 gmina Żuromin   Żuromin
Urząd Rejonowy w Płońsku
1 gmina Baboszewo Baboszewo
2 gmina Dzierzążnia Dzierzążnia
3 gmina Joniec Joniec
4 gmina Naruszewo Naruszewo
5 gmina Nowe Miasto   Nowe Miasto
6 gmina Płońsk   Płońsk
7 Płońsk   Płońsk
8 gmina Raciąż   Raciąż
9 Raciąż   Raciąż
10 gmina Siemiątkowo Siemiątkowo
11 gmina Sochocin   Sochocin
12 gmina Załuski Załuski
Urząd Rejonowy w Pułtusku
1 gmina Gzy Gzy
2 gmina Karniewo Karniewo
3 Nasielsk   Nasielsk
4 gmina Pokrzywnica Pokrzywnica
5 Pułtusk   Pułtusk
6 gmina Świercze Świercze
7 gmina Winnica Winnica

Demografia edytuj

Rok Liczba mieszkańców
1975 (31 grudnia)[1] 398,7 tys.
1976 (31 grudnia)[2] 399,1 tys.
1977 (31 grudnia)[3] 400,3 tys.
1978 (spis powszechny)[4] 402 681
1978 (31 grudnia)[5] 402,1 tys.
1979 (31 grudnia)[6] 403,5 tys.
1980 (31 grudnia)[7] 405,4 tys.
1985 (31 grudnia)[8] 418,1 tys.
1986[9] 420,2 tys.
1987[10] 422,2 tys.
1988[11] 424,1 tys.
1989 (31 grudnia)[12] 427 tys.
1990 (30 czerwca)[13] 427,7 tys.
1990 (31 grudnia)[13] 428,4 tys.
1991 (31 grudnia)[14] 429,8 tys.
1992 (31 grudnia)[15] 434,4 tys.
1993 (30 czerwca)[16] 434,6 tys.
1994 (31 grudnia)[17] 436,2 tys.
1995 (30 czerwca)[18] 436,5 tys.
1995 (31 grudnia)[19] 436,4 tys.
1997 (31 grudnia)[20] 436,9 tys.

Miasta edytuj

Ludność 31.12.1998

Zabytki miast województwa ciechanowskiego edytuj

  Ciechanów

  • Zamek w Ciechanowie z XV wieku – ruiny
  • Farska Góra – grodzisko z XI (VII) w., na górze neogotycka dzwonnica (1889)
  • Kościół farny w Ciechanowie (XVI w.)
  • Cmentarz rzymskokatolicki przy ul. Płońskiej – założony na początku XIX w., z licznymi starymi, zabytkowymi grobami
  • Nowy cmentarz żydowski w Ciechanowie – założony pod koniec XIX w.
  • Średniowieczny układ urbanistyczny (z rynkiem i trójkątnym placem przedlokacyjnym)
  • Kościół poaugustiański (XVI w.) i budynek dawnego klasztoru (XVII w.)
  • Ratusz (XIX w.)

  Mława

  • Kościół parafialny pw. św. Trójcy – wybudowany w 1477, pierwotnie gotycki; w latach 1882–1886 powiększony i całkowicie przebudowany w tzw. stylu toskańskim, w niektórych źródłach jego styl jest określany jako eklektyczny. Jedynymi pozostałościami po pierwotnym założeniu gotyckim są: okno w prezbiterium nad ołtarzem, łuk tęczowy oddzielający prezbiterium od nawy głównej i widoczna za ołtarzem bocznym w prawej nawie przypora zewnętrzna znajdująca się obecnie wewnątrz świątyni.
  • Ratusz miejski – zbudowany pod koniec XVIII w. Z wieży ratuszowej odgrywany jest codziennie o 12:00 hejnał Mławy.
  • Kościół pw. św. Wawrzyńca – 1786 r. na wzgórzu cmentarnym, późnobarokowy z klasycyzującą elewacją frontową.
  • „Lelewelówka” – drewniany spichlerz z XVIII w., jedyna pozostałość po zabudowaniach starościńskich, czasami zwyczajowo zwanych zamkiem
  • Secesyjne kamienice z początku XX w.
  • Pomnik Obrońcom Mławy upamiętniający bitwę pod Mławą w 1939 r.
  • Pozycja Mławska – linia polskich fortyfikacji wybudowanych w przeddzień II wojny światowej. W skład obiektu wchodzi 55 schronów żelbetowych, pozostałości budowli ziemno-drewnianych i okopów. Pozycja Mławska była główna areną bitwy po Mławą.
  • Więzienie powiatowe wybudowane w 1889 roku, obecnie siedziba oddziału Archiwum Państwowego Miasta Stołecznego Warszawy.
  • Hala Targowa z 1912 roku wybudowana według projektu miejskiego architekta Stefana Usakiewcza
  • Spichlerz Obywatelski przy ulicy Długiej, wybudowany w latach sześćdziesiątych XIX wieku, obecnie supermarket i dom handlowy
  • Park miejski, założony w 1897 roku jako ogród spacerowy, powstał z poszerzenia ogrodu przy cerkwi prawosławnej. Przez mieszczan zwany „Salonem Mławy”. Po II wojnie światowej nazwany imieniem J. Stalina, a od 1956 do 2017 im. Dąbrowszczaków, obecnie im. Józefa Piłsudskiego. W parku znajduje się fontanna wykonana w brązie według projektu Andrzeja Borcza przedstawiająca czterech zdunów, legendarnych założycieli miasta, i Muławę, od której imienia miasto wywodzi swoją nazwę; pomnik Józefa Piłsudskiego; Dąb Niepodległości z tablicą pamiątkową; oraz dawna popówka, jedyna pozostałość po cerkwi, obecnie przychodnia dziecięca.

  Płońsk

  • Układ urbanistyczny miasta wraz ze znajdującą się na tym terenie zabudową i wylotami ulic,
  • Zespół pokarmelicki: Kościół parafialny pw. św. Michała, d. klasztor, mur – XVI, XVIII w., dzwonnica, mur – II poł. XIX w. oraz całe wyposażenie wnętrz,
  • Wczesnośredniowieczne grodzisko, pozostałość XI-wiecznego grodu o wymiarach 75x80 metrów, zwanego dawniej Górą Szwedzką lub Górą Łysą, obecnie nazywane Górą Kawałkowskiego ewentualnie Górą Kabana,
  • Zespół podworski: dwór, mur – 1 poł. XIX /XX w., oficyna, mur – k. XIX w., budynek gospodarczy, mur, pozostałości parku – koniec XIX w.,
  • Więzienie, ob. Areszt Śledczy, ul. Warszawska 49, mur – koniec XIX w.,
  • Zespół cmentarza parafialnego: cmentarz rzymskokatolicki – 1779 r., kaplica grobowa małż. Grobickich, mur – 1876 r.
  • Dom, ul. Rynek 4a – XIX w.,
  • Dom, pl. 15 sierpnia 21, 21a (d. ul. Rynek 21) – XIX w.

  Działdowo

  • kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego – pierwotnie gotycki (XIV wiek), później zniszczony i odbudowany
  • kościół pw. św. Wojciecha
  • zamek (XIV wiek)
  • ratusz (XVII wiek)
  • rynek z zabudową wokół ratusza XVIII-XIX wiek
  • dawna bożnica z 1874 roku
  • zespół budynków koszarowych (w latach 1939–1945 Obóz koncentracyjny)
  • zabytkowe kamienice przy ul. Jagiełły, szkoła (Gimnazjum Nr 1 im. króla Władysława Jagiełły), sąd i więzienie
  • budynek szkoły medycznej przy ul. Wolność (dawny szpital) z witrażem św. Katarzyny i tablicą poświęconą Janowi Pawłowi II
  • wieża ciśnień i dawna gazownia – obecnie hotel i restauracja.
  • wieża Bismarcka

  Pułtusk

  • gotycka Bazylika kolegiacka Zwiastowania NMP z XV wieku, z renesansową przebudową z XVI wieku (kolebkowe sklepienie wykonane w latach 1554–1561). W 1975 roku papież Paweł VI nadał kolegiacie tytuł bazyliki mniejszej
  • zamek biskupi usytuowany na brzegu Narwi z XIV-XVI wieku, obecnie Dom Polonii. Właścicielem Domu Polonii jest Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”. W murach zamku przebywali m.in.: król Zygmunt Waza, król szwedzki Karol XII, carowie rosyjscy Aleksander I i Aleksander II.
  • Kaplica pw. Świętej Marii Magdaleny przy rynku. Pierwotnie odgrywała rolę kościoła parafialnego do czasu zbudowania kolegiaty. W 1944 r. została całkowicie zniszczona, zrekonstruowana w latach 1946–1951
  • ratusz z wieżą ratuszową z XVI w (gotycko-renesansowa).
  • Kościół św. Krzyża z XVI w., późnogotycki z elementami barokowo-klasycznymi. Wokół świątyni rozciąga się najstarszy pułtuski cmentarz katolicki, z grobowcami z XIX w.
  • Kościół św. Józefa z XVII w., poreformacki. Do budynku przylegają budynki dawnego klasztoru Benedyktynów, w których w okresie PRL znajdowało się więzienie.

  Żuromin

  • zespół klasztorny poreformacki z XVIII wieku

  Lidzbark

  • Kościół św. Wojciecha
  • resztki gotyckiej baszty zamkowej z XIV wieku
  • kościół ewangelicki z 1828
  • założenie urbanistyczne Starego Miasta z lat 1320–1331
  • Budynki Szkoły Podstawowej nr 1, Urzędu Miasta, byłej garbarni, rzeźni, gazowni, dworca kolejowego oraz kamieniczki secesyjne z przełomu XIX i XX w.

  Nasielsk

  • kościół św. Wojciecha (neogotycki) z początku XX wieku
  • plebania z XVI/XVII wieku

  Raciąż

  • kościół neogotycki z 1886 roku,
  • murowana plebania z lat dwudziestych XX wieku,
  • synagoga przy ulicy Kilińskiego
  • domy przy ulicach Kilińskiego i Warszawskiej
  • park miejski przy ul. Mławskiej – 1 ćw. XX w.,
  • cmentarz parafialny rzymskokatolicki – XIX w.,
  • cmentarz żydowski – XIX w.,
  • grodzisko wczesnośredniowieczne – XII w.

  Glinojeck

  • młyn na Zawodzie
  • cukrownia w Zygmuntowie
  • Zespół podworski:
    • dwór murowany z II poł. XIX w.,
    • park krajobrazowy z I poł. XIX w.

  Bieżuń

  • barokowy kościół i pałac z XVIII wieku
  • park krajobrazowy z pozostałościami fortyfikacji z XVI wieku
  • Synagoga w Bieżuniu
  • Muzeum Małego Miasta
  • pozostałości domu poety Stefana Gołębiowskiego
  • ruiny młyna wodnego na rzece Wkrze

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rocznik statystyczny 1976, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1976, s. L.
  2. ↑ Rocznik statystyczny 1977, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1977, s. XLVI.
  3. ↑ Rocznik statystyczny 1978, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1978, s. XLVIII.
  4. ↑ Rocznik Statystyczny Województw 1980, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1980, 24 (s. 84 dokumentu PDF).
  5. ↑ Rocznik statystyczny 1979, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1979, s. L.
  6. ↑ Rocznik statystyczny 1980, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1980, s. LVIII.
  7. ↑ Rocznik statystyczny województw 1981, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1982, 3 (s. 52 dokumentu PDF).
  8. ↑ Encyklopedia powszechna PWN, t. 5 (suplement), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 318.
  9. ↑ Świat w przekroju 1988, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1989, s. 270.
  10. ↑ Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste trzecie zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 142, ISBN 83-01-10416-3.
  11. ↑ Świat w przekroju 1991, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 271, ISSN 0137-6799.
  12. ↑ Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste pierwsze zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1991, s. 657.
  13. ↑ a b Rocznik statystyczny województw 1991, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1991, 15 (s. 76 dokumentu PDF).
  14. ↑ Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste trzecie zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 657.
  15. ↑ Mały rocznik statystyczny 1994, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1994, s. 434.
  16. ↑ Mały rocznik statystyczny 1994, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1994, s. 435.
  17. ↑ Mały rocznik statystyczny 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 447, ISSN 0079-2608.
  18. ↑ Mały rocznik statystyczny 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 448, ISSN 0079-2608.
  19. ↑ Rocznik statystyczny województw 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, 25 (s. 94 dokumentu PDF).
  20. ↑ Rocznik statystyczny województw 1998, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1998, s. XL-XLI (s. 41–42 dokumentu PDF).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Województwo_ciechanowskie&oldid=71139467”