Wojna Ōnin
Wojna Ōnin (jap. 応仁の乱 Ōnin no ran; właśc. wojna ery Ōnin 1467–1477) – konflikt wewnętrzny w Japonii, który wykazał słabość władzy siogunatu Ashikaga. W jej następstwie Ashikagowie utrzymali panowanie, ale ich władza stała się minimalna i końcowy okres ich siogunatu znany jest jako okres Sengoku („okres kraju w wojnie”[1] lub „era konfliktów militarnych”[2]), ze względu na ciągłe wojny i spory polityczne w ówczesnej Japonii.
.jpg) Scena z walk podczas wojny Ōnin | |||
| Czas |
1467–1477 | ||
|---|---|---|---|
| Terytorium | |||
| Wynik |
Upadek siogunatu Ashikaga | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Bezpośrednim powodem konfliktu był spór dynastyczny w rodzie Ashikaga. Nie posiadający potomka Yoshimasa Ashikaga (1436–1490) na następcę wybrał swojego brata Yoshimiego (1439–1491). Kilka miesięcy później na świat przyszedł syn Yoshimasy – Yoshihisa. Yoshimasa, siogun mało zainteresowany władzą i dbający głównie o kwestie kulturalne, już wcześniej przekazał praktycznie rządy w ręce urzędników bakufu, co spowodowało osłabienie władzy rodu Ashikaga. Gdy więc zmienił decyzję i planował oddanie władzy synowi, Yoshimi postanowił mu się sprzeciwić i pozyskał w tym celu sprzymierzeńców w postaci ważnego pana feudalnego – Katsumoto Hosokawy (1430–1473) i jego popleczników. Matka Yoshihisy i jej ród sprzymierzyli się z Sōzenem Yamaną (lub Mochitoyo Yamana, 1404–1473) i rodzinami go popierającymi, a osłabiona władza sioguna nie była w stanie zapobiec konfliktowi[3].
Tymczasem na prowincji od dłuższego już czasu trwał wzrost siły oddolnych ruchów, w postaci organizujących się chłopów i producentów, z którym sprzymierzali się, jako ich protektorzy, lokalni możnowładcy tzw. sengoku-daimyō, wywodzący swoją władzę nie od nadania ze strony cesarza lub sioguna, lecz legitymizujący ją interesem lokalnej wspólnoty[4]. Kraj od lat tkwił w kryzysie ekonomicznym, cierpiał też z powodu nieurodzaju (klęski głodu w latach 50. XV wieku) i słabych rządów, co pogłębiało napięcia społeczne[5].
W 1466 roku „armia wschodnia” (wojska Katsumoto Hosokawy, Masanagi Hatakeyamy, Yoshitoshi Shiby i innych) oraz „armia zachodnia” (Sōzen Yamana, Yoshinari Hatakeyama, Yoshinao Isshiki i ich sprzymierzeńcy) podciągnęły pod Kioto. Siogun Yoshimasa zagroził ogłoszeniem zdrajcą tego, kto pierwszy rozpocznie walki, więc obie strony negocjowały i próbowały prowokacji. Ostatecznie w 6 miesiącu 1467 uderzył Hosokawa, ale zdrajcą ogłoszono Yamanę. Rozpoczęły się chaotyczne walki, a rozmaici możnowładcy często przechodzili ze strony na stronę[6]. W wojnę zaangażowały się wszystkie wielkie rody shugo-daimyō, związane z rządem siogunatu[5].
Yoshimasa trzymał na uboczu konfliktu, budując wspaniały pałac dla swojej matki i piękną willę dla siebie[5]. Abdykował w 1473 roku na rzecz swego syna, który w odróżnieniu od ojca żywił pewne zapędy wojenne, lecz w czasie trwania walk był jeszcze dzieckiem. Konflikt wygasł samoistnie ok. 1477 roku na skutek wyczerpania obu stron. Stolica – Kioto – została w większości spustoszona. Armie powróciły do rodzimych prowincji, ale lokalne walki wciąż jeszcze wybuchały[6]. Powróciwszy do swych prowincji, panowie shugo zorientowali się, że ich władza ma silną oddolną konkurencję w postaci lordów sengoku. Pozbawieni poparcia ze strony stolicy wielcy panowie musieli się szybko dostosować lub tracili władzę na rzecz byłych podwładnych. Odtąd to nie stolica decydowała o losie prowincji, lecz układ sił na prowincji decydował o tym, co działo się w Kioto[7].
W 1489 roku, dwanaście lat po zakończeniu wojny Ōnin, Yoshihisa Ashikaga zginął w potyczce i jego ojciec pogodził się z bratem. Władza Ashikagów była jednak tak osłabiona, a dawne układy polityczne tak zmienione, że kolejni siogunowie utrzymywali kontrolę tylko nad centralnymi prowincjami. Natomiast prowincjonalni panowie feudalni rośli w siłę, co doprowadziło do serii kolejnych konfliktów, w trakcie których siogunowie byli obalani i przywracani do władzy, aż w końcu władza ich upadła zupełnie[8]. Ze względu na ciągłe walki schyłkowe panowanie Ashikagów znane jest jako okres Sengoku.
Przypisy edytuj
- ↑ Tubielewicz 1984 ↓, s. 200.
- ↑ Masuda 1991 ↓, s. 1485.
- ↑ Tubielewicz 1984 ↓, s. 197.
- ↑ Hall 2008 ↓, s. 227.
- ↑ a b c Hall 2008 ↓, s. 228.
- ↑ a b Tubielewicz 1984 ↓, s. 198.
- ↑ Hall 2008 ↓, s. 229.
- ↑ Tubielewicz 1984 ↓, s. 198-199.
Bibliografia edytuj
- Jolanta Tubielewicz: Historia Japonii. Wydawnictwo Ossolineum, 1984. ISBN 83-04-01486-6.
- Koh Masuda: Kenkyusha's New Japanese English Dictionary. Kenkyusha Limited, 1991. ISBN 4-7674-2015-6. OCLC 233939672. (jap.).
- John Whitney Hall: The Muromachi bakufu. W: The Cambridge History of Japan. Kozo Yamamura (red.). T. 3: Medieval Japan. Cambridge: Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-521-22354-6.