Wikipedia

Wyższa liga ZSRR w piłce nożnej mężczyzn

Wyższa liga ZSRR (ros. Высшая лига СССР, ukr. Вища ліга СРСР, biał. Вышэйшая ліга СССР) – najwyższa klasa rozgrywek o Mistrzostwo Związku Radzieckiego w piłce nożnej. W latach 20. i 30. o tytuł mistrzowski grały drużyny miast i republik. Mistrzostwa klubów były rozgrywane od 1936 do końca istnienia ZSRR w 1991. System rozgrywek zmieniał się na przestrzeni lat. Najczęściej turnieje o Mistrzostwo ZSRR toczyły się w formie rozgrywek ligowych (mecz i rewanż) w systemie wiosna-jesień.

Wyższa liga ZSRR
ros. Высшая лига СССР
ukr. Вища ліга СРСР
biał. Вышэйшая ліга СССР
Państwo

 ZSRR

Dyscyplina

piłka nożna

Organizator rozgrywek

FFSSSR

Data założenia

1936

Poprzednia nazwa

Grupa A (do sezonu 1941),
I grupa (do sezonu 1949),
Klasa A (do sezonu 1962),
Klasa A, I grupa (do sezonu 1969),
Klasa A, wyższa grupa (do sezonu 1970)

Data rozwiązania

1991

Rozgrywki
Liczba drużyn

18

Niższy poziom ligowy

I liga

Puchary

Puchar ZSRR,
Superpuchar ZSRR

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

Dinamo Moskwa

Ostatni zwycięzca

CSKA Moskwa (1991)

Najwięcej zwycięstw

Dynamo Kijów (13)

Historia ligi edytuj

W czasie istnienia ligi zmieniała się także jej nazwa. Nazwę Wysszaja Liga nadano jej w sezonie 1971. W latach 1936-1941 nosiła nazwę Grupa A, w 1945-1949 Pierwaja grupa SSSR, w latach 1950-1962 Klasa A SSRR (w niektórych sezonach także Klasa A1 lub Klasa A. Grupa 1), w 1963-1969 Pierwaja grupa A SSSR, a w 1970 Wysszaja Grupa A.

Do najbardziej utytułowanych klubów ligi należały Dynamo Kijów, Spartak Moskwa i Dinamo Moskwa. Najpopularniejszymi klubami, obok wyżej wymienionych, były CSKA Moskwa i Dinamo Tbilisi. Pierwszym zespołem, który zdobył 10 mistrzostw było Dinamo Moskwa w 1963 roku, a następnie Spartak w 1979 roku. Dynamo Kijów zdobył je w 1981 roku, ale potem wyprzedził wszystkich, zajmując pierwsze miejsce w ilości zdobytych mistrzostw (13-krotnie). Postrzegana jako liga wyłącznie rosyjska, tak naprawdę była międzynarodowa[potrzebny przypis], podczas gdy stronę rosyjską reprezentowały głównie kluby moskiewskie.

Tylko jedenaście klubów uczestniczyło w lidze przez więcej niż 30 sezonów, a prawie połowa z nich (5) to kluby z Moskwy. Tylko Dinamo Moskwa i Dynamo Kijów brały udział we wszystkich sezonach w lidze. Wśród innych znanych klubów są SKA Rostów nad Donem (wojskowa drużyna), Zenit Leningrad i Krylja Sowietow Kujbyszew. Ukraina też była często przedstawiana przez Szachtar Donieck (klub górniczy), później bardzo udanie występował Dnipro Dniepropietrowsk. Po reorganizacji ligi w ostatnich sezonach wzrosła liczba klubów ukraińskich. Wśród klubów z innych republik ZSRR, ligę często reprezentował co najmniej jeden klub z republik bałtyckich, azjatyckich, Kaukazu lub Białorusi. Wśród towarzystw sportowych radzieckich największe sukcesy zdobyły kluby Dynamo oraz Armii (CSKA/SKA), które były również ściśle związane ze stanem agencji egzekwowania.

Mistrzowie i pozostali medaliści edytuj

Główny artykuł: Mistrzostwa Związku Radzieckiego w piłce nożnej mężczyzn.
Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi
Grupa A mistrzostw ZSRR w piłce nożnej (ros. Группа «А» чемпионата СССР по футболу)
1936 (wiosna)     1 Dinamo Moskwa Dynamo Kijów Spartak Moskwa 6   Michaił Siemiczastny (Dinamo Moskwa) 7 klubów, 1 runda
1936 (jesień)     1 Spartak Moskwa Dinamo Moskwa Dinamo Tbilisi 7   Gieorgij Głazkow (Spartak Moskwa) 8 klubów, 1 runda
1937     2 Dinamo Moskwa Spartak Moskwa Dynamo Kijów 8   Boris Paiczadze (Dinamo Tbilisi),
  Leonid Rumiancew (Spartak Moskwa),
  Wasilij Smirnow (Dinamo Moskwa) 		9 klubów
1938     2 Spartak Moskwa CDKA Moskwa Mietałłurg Moskwa 20   Makar Honczarenko (Dynamo Kijów) 26 klubów, 1 runda
1939     3 Spartak Moskwa Dinamo Tbilisi CDKA Moskwa 21   Grigorij Fiedotow (CDKA Moskwa) 14 klubów
1940     3 Dinamo Moskwa Dinamo Tbilisi Spartak Moskwa 21   Grigorij Fiedotow, (CDKA Moskwa),
  Siergiej Sołowjow (Dinamo Moskwa) 		13 klubów
1941     nie dokończono[1]
1942–1944     nie rozgrywano[1]
Pierwsza grupa mistrzostw ZSRR w piłce nożnej (ros. Первая группа чемпионата СССР по футболу)
1945     4 Dinamo Moskwa CDKA Moskwa Torpedo Moskwa 24   Wsiewołod Bobrow (CDKA Moskwa) 12 klubów
1946     1 CDKA Moskwa Dinamo Moskwa Dinamo Tbilisi 18   Ołeksandr Ponomariow (Torpedo Moskwa) 12 klubów
1947     2 CDKA Moskwa Dinamo Moskwa Dinamo Tbilisi 14   Wsiewołod Bobrow (CDKA),
  Walentin Nikołajew (CDKA Moskwa) 		13 klubów
1948     3 CDKA Moskwa Dinamo Moskwa Spartak Moskwa 25   Siergiej Sołowjow (Dinamo Moskwa) 14 klubów
1949     5 Dinamo Moskwa CDKA Moskwa Spartak Moskwa 26   Nikita Simonian (Spartak Moskwa) 18 klubów
Klasa A mistrzostw ZSRR w piłce nożnej (ros. Класс «А» чемпионата СССР по футболу)
1950     4 CDKA Moskwa Dinamo Moskwa Dinamo Tbilisi 34   Nikita Simonian (Spartak Moskwa) 19 klubów
1951     5 CDSA Moskwa Dinamo Tbilisi Szachtar Stalino 16   Awtandil Gogoberidze (Dinamo Tbilisi) 15 klubów
1952     4 Spartak Moskwa Dynamo Kijów Dinamo Moskwa 11   Andriej Zazrojew (Dynamo Kijów) 14 klubów, 1 runda
1953     5 Spartak Moskwa Dinamo Tbilisi Torpedo Moskwa 14   Nikita Simonian (Spartak Moskwa) 11 klubów
1954     6 Dinamo Moskwa Spartak Moskwa Spartak Mińsk 11   Anatolij Iljin (Spartak Moskwa),
  Władimir Iljin (Dinamo Moskwa),
  Antonin Soczniew (Trudowyje Riezierwy Leningrad) 		13 klubów
1955     7 Dinamo Moskwa Spartak Moskwa CDSA Moskwa 15   Eduard Strielcow (Torpedo Moskwa) 12 klubów
1956     6 Spartak Moskwa Dinamo Moskwa CDSA Moskwa 17   Wasilij Buzunow (ODO Swierdłowsk) 12 klubów
1957     8 Dinamo Moskwa Torpedo Moskwa Spartak Moskwa 16   Wasilij Buzunow (CSK MO Moskwa) 12 klubów
1958     7 Spartak Moskwa Dinamo Moskwa CSK MO Moskwa 19   Anatolij Iljin (Spartak Moskwa) 12 klubów
1959     9 Dinamo Moskwa Łokomotiw Moskwa Dinamo Tbilisi 16   Zaur Kałojew (Dinamo Tbilisi) 12 klubów
1960     1 Torpedo Moskwa Dynamo Kijów Dinamo Moskwa 20   Zaur Kałojew (Dinamo Tbilisi) 22 kluby 2 grupy+finały
1961     1 Dynamo Kijów Torpedo Moskwa Spartak Moskwa 22   Giennadij Gusarow (Torpedo Moskwa) 22 kluby, 2 grupy+finały
1962     8 Spartak Moskwa Dinamo Moskwa Dinamo Tbilisi 17   Michaił Mustygin (Biełaruś Mińsk) 22 kluby, 2 grupy+finały
Pierwsza grupa klasy A mistrzostw ZSRR w piłce nożnej (ros. Первая группа класса «А» чемпионата СССР по футболу)
1963     10 Dinamo Moskwa Spartak Moskwa Dynama Mińsk 27   Oleg Kopajew (SKA Rostów nad Donem) 20 klubów
1964     1 Dinamo Tbilisi Torpedo Moskwa CSKA Moskwa 16   Władimir Fiedotow (CSKA Moskwa) 17 klubów
1965     2 Torpedo Moskwa Dynamo Kijów CSKA Moskwa 18   Oleg Kopajew (SKA Rostów nad Donem) 17 klubów
1966     2 Dynamo Kijów SKA Rostów nad Donem Neftianik Baku 20   Ilja Datunaszwili (Dinamo Tbilisi) 19 klubów
1967     3 Dynamo Kijów Dinamo Moskwa Dinamo Tbilisi 19   Michaił Mustygin (Dynama Mińsk) 19 klubów
1968     4 Dynamo Kijów Spartak Moskwa Torpedo Moskwa 22   Birodar Abduraimov (Paxtakor Taszkent),
  Georgi Gawaszeli (Dinamo Tbilisi) 		20 klubów
1969     9 Spartak Moskwa Dynamo Kijów Dinamo Tbilisi 16   Nikołaj Osianin (Spartak Moskwa),
  Władimir Proskurin (SKA Rostów nad Donem),
  Dżemal Cherchadze (Torpedo Kutaisi) 		20 klubów, 2 grupy+finały
Wyższa grupa klasy A mistrzostw ZSRR w piłce nożnej (ros. Высшая группа класса «А» чемпионата СССР по футболу)
1970     6 CSKA Moskwa Dinamo Moskwa Spartak Moskwa 17   Giwi Nodia (Dinamo Tbilisi) 17 klubów
Wyższa liga mistrzostw ZSRR w piłce nożnej (ros. Высшая лига чемпионата СССР по футболу)
1971     5 Dynamo Kijów Ararat Erywań Dinamo Tbilisi 16   Eduard Małofiejew (Dynama Mińsk) 16 klubów
1972     1 Zoria Woroszyłowgrad Dynamo Kijów Dinamo Tbilisi 14   Ołeh Błochin (Dynamo Kijów) 16 klubów
1973     1 Ararat Erywań Dynamo Kijów Dinamo Moskwa 18   Ołeh Błochin (Dynamo Kijów) 16 klubów
1974     6 Dynamo Kijów Spartak Moskwa Czornomoreć Odessa 20   Ołeh Błochin (Dynamo Kijów) 16 klubów
1975     7 Dynamo Kijów Szachtar Donieck Dinamo Moskwa 18   Ołeh Błochin (Dynamo Kijów) 16 klubów
1976 (wiosna)     11 Dinamo Moskwa Ararat Erywań Dinamo Tbilisi 8   Arkadij Andreasjan (Ararat Erywań) 16 klubów, 1 runda
1976 (jesień)     3 Torpedo Moskwa Dynamo Kijów Dinamo Tbilisi 13   Aleksandr Markin (Zenit Leningrad) 16 klubów, 1 runda
1977     8 Dynamo Kijów Dinamo Tbilisi Torpedo Moskwa 17   Ołeh Błochin (Dynamo Kijów) 16 klubów
1978     2 Dinamo Tbilisi Dynamo Kijów Szachtar Donieck 19   Gieorgij Jarcew (Spartak Moskwa) 16 klubów
1979     10 Spartak Moskwa Szachtar Donieck Dynamo Kijów 26   Witalij Staruchin (Szachtar Donieck) 18 klubów
1980     9 Dynamo Kijów Spartak Moskwa Zenit Leningrad 20   Siergiej Andriejew (SKA Rostów nad Donem) 18 klubów
1981     10 Dynamo Kijów Spartak Moskwa Dinamo Tbilisi 23   Ramaz Szengelia (Dinamo Tbilisi) 18 klubów
1982     1 Dynama Mińsk Dynamo Kijów Spartak Moskwa 23   Andriej Jakubik (Paxtakor Taszkent) 18 klubów
1983     1 Dnipro Dniepropetrowsk Spartak Moskwa Dynama Mińsk 18   Jurij Gawriłow (Spartak Moskwa) 18 klubów
1984     1 Zenit Leningrad Spartak Moskwa Dnipro Dniepropetrowsk 19   Siergiej Andriejew (SKA Rostów nad Donem) 18 klubów
1985     11 Dynamo Kijów Spartak Moskwa Dnipro Dniepropetrowsk 35   Ołeh Protasow (Dnipro Dniepropetrowsk) 18 klubów
1986     12 Dynamo Kijów Dinamo Moskwa Spartak Moskwa 21   Aleksandr Borodiuk (Dinamo Moskwa) 16 klubów
1987     11 Spartak Moskwa Dnipro Dniepropetrowsk Žalgiris Wilno 18   Ołeh Protasow (Dnipro Dniepropetrowsk) 16 klubów
1988     2 Dnipro Dniepropetrowsk Dynamo Kijów Torpedo Moskwa 16   Aleksandr Borodiuk (Dinamo Moskwa),
  Jewhen Szachow (Dnipro Dniepropetrowsk) 		16 klubów
1989     12 Spartak Moskwa Dnipro Dniepropetrowsk Dynamo Kijów 16   Siergiej Rodionow (Spartak Moskwa) 16 klubów
1990     13 Dynamo Kijów CSKA Moskwa Dinamo Moskwa 12   Walerij Szmarow (Spartak Moskwa),
  Ołeh Protasow (Dynamo Kijów) 		13 klubów
1991     7 CSKA Moskwa Spartak Moskwa Torpedo Moskwa 18   Igor Koływanow (Dinamo Moskwa) 16 klubów

Statystyki edytuj

Lp. Klub Miejsca na podium Zwycięskie sezony
     
1. Dynamo Kijów 13 11 3 1961, 1966, 1967, 1968, 1971, 1974, 1975, 1977, 1980, 1981, 1985, 1986, 1990
2. Spartak Moskwa 12 12 9 1936 (j), 1938, 1939, 1952, 1953, 1956, 1958, 1962, 1969, 1979, 1987, 1989
3. Dinamo Moskwa 11 11 5 1936 (w), 1937, 1940, 1945, 1949, 1954, 1955, 1957, 1959, 1963, 1976 (w)
4. CSKA Moskwa 7 4 6 1946, 1947, 1948, 1950, 1951, 1970, 1991
5. Torpedo Moskwa 3 3 6 1960, 1965, 1976 (j)
6. Dinamo Tbilisi 2 5 13 1964, 1978
7. Dnipro Dniepropetrowsk 2 2 2 1983, 1988
8. Ararat Erywań 1 2 0 1973
9. Dynamo Mińsk 1 0 3 1982
9. Zenit Leningrad 1 0 1 1984
10. Zoria Woroszyłowgrad 1 0 0 1972
10. Szachtar Donieck 0 2 2
11. SKA Rostów nad Donem 0 1 0
Łokomotiw Moskwa 0 1 0
13. Žalgiris Wilno 0 0 1
Czornomoreć Odessa 0 0 1
Neftianik Baku 0 0 1
Sierp i Mołot Moskwa 0 0 1

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Z powodu trwania działań militarnych II wojny światowej

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wyższa_liga_ZSRR_w_piłce_nożnej_mężczyzn&oldid=70334609”