Wikipedia

Wybory parlamentarne w Liechtensteinie w 2009 roku

Wybory parlamentarne w Liechtensteinie w 2009 roku (niem. Fürstentum Liechtenstein Landtagswahlen 2009) – powszechne wybory do Landtagu, które odbyły się w dniu 8 lutego 2009 roku na terenie Księstwa Liechtensteinu.

Wybory do Landtagu Księstwa Liechtensteinu w 2009 roku
Państwo

 Liechtenstein

Rodzaj

wybory do Landtagu

Data przeprowadzenia

8 lutego 2009

Podstawa prawna

Konstytucja Liechtensteinu

Ordynacja wyborcza

proporcjonalne

Głosowanie
poprzednie:
2005 		następne:
2013
Strona internetowa
Klaus Tschütscher – lider Unii Patriotycznej przed wyborami w 2009 r., który objął po nich urząd premiera Liechtensteinu.
Rząd kadencji 2009-2013, który został powołany po wyborach w 2009 r.

Ordynacja wyborcza edytuj

Landtag Księstwa Liechtensteinu składa się z dwudziestu pięciu deputowanych, którzy są wybierani przez Naród na czteroletnią kadencję są w wyborach tajnych, bezpośrednich, powszechnych, równych i proporcjonalnych z dwóch okręgów wyborczych – Oberlandu i Unterlandu[1]. Czynne prawo wyborcze posiadają obywatele zamieszkujący na stałe w Księstwie, którzy ukończyli 18. rok życia, a ich prawa nie są zawieszone, gdzie cenzus wiekowy dla kandydatów do Landtagu to 20 lat[2]. Udział w wyborach jest obowiązkowy[2].

Każdy wyborca może oddać swój głos na taką liczbę kandydatów z różnych komitetów wyborczych ile wynosi całkowita liczba mandatów możliwych do zdobycia w danym okręgu wyborczym, czyli piętnaście w Oberlandzie i dziesięć w Unterlandzie[1][2]. Od wyborów w 2005 r. możliwe jest głosowanie korespondencyjne[2].

Miejsce w parlamencie przysługuję tylko komitetom, które przekroczyły próg wyborczy, wynoszący 8%[3]. Mandaty są przyznawane dwuetapowo. W pierwszym etapie przyznaje się tzw. mandaty podstawowe przy pomocy metody Hagenbacha-Bischoffa, a brakujące mandaty rozdysponowuje się jako tzw. mandaty uzupełniające przy pomocy metody d'Hondta[2][4].

Kontekst polityczny edytuj

Wybory poprzedziła międzynarodowa afera finansowa wokół prezesa Deutsche Post Klausa Zumwinkela, który został aresztowany 14 lutego 2008 r. w Kolonii pod zarzutem unikania płacenia podatków. Zarzuty wobec Zumwinkela były wynikiem śledztwa Federalnej Służby Wywiadu, która odkupiła dane skradzione przez byłego pracownika banku LGT. Premier ustępującego gabinetu – Otmar Hasler tydzień po aresztowaniu prezesa Deutsche Post odbył wizytę u Angeli Merkel. Ta medialna afera zwiększyła międzynarodowe naciski, szczególnie ze strony Niemiec, na tzw. raje podatkowe i inne kraje ze ścisłą tajemnicą bankową. Był to główny temat relacji niemiecko-liechtensteińskich do 2010 r., kiedy podpisano obustronne porozumienia. Wywołała również niepokoje w sektorze finansowym Księstwa oraz spotęgowała wpływ kryzysu z 2008 r. na gospodarkę[5][6][7].

W ustępującym koalicyjnym gabinecie większość miała Postępowa Partia Obywatelska, której członek – Otmar Hasler, piastował stanowisko Szefa Rządu od 2001 roku. Był to pierwszy rząd nowej koalicji VU-FBP zawiązanej po wyborach w 2005 r. po ośmioletniej przerwie.

Listy wyborcze edytuj

Do wyborów przystąpiły trzy komitety wyborcze odpowiadające trzem partiom: Postępowej Partii Obywatelskiej (FBP), Unii Patriotycznej (VU) i Wolnej Liście (FL). Na listach dwóch pierwszych partii znalazła się maksymalna możliwa liczba kandydatów, a zatem dwudziestu pięciu. Na liście FL znalazło się natomiast dwanaście nazwisk, w tym siedem w Oberlandzie i pięć w Unterlandzie. Zatem łącznie w wyborach startowało sześćdziesięciu dwóch kandydatów, a wśród nich znalazło się dwadzieścia kobiet, a zatem kobiety stanowiły 32,3% kandydatów[8].

Lista wyborcza Lider Kandydaci[8] Wynik w poprzednich
wyborach w 2005 r.[9]
Oberland Unterland Razem
 
 Unia Patriotyczna
niem. Vaterländische Union 		Klaus Tschütscher 15 10 25 38,2%
 
 Postępowa Partia Obywatelska
niem. Fortschrittliche Bürgerpartei 		Martin Meyer 15 10 25 48,7%
 
 Wolna Lista
niem. Freie Liste 		Wolfgang Marxer 7 5 12 13,0%

Wyniki edytuj

Wybory zakończyły się zwycięstwem Unii Patriotycznej, która zdobyła 95 219 głosów (47,6%), co dało komitetowi trzynaście mandatów w Landtagu. Na drugim miejscu uplasowała się Postępowa Partia Obywatelska z wynikiem 86 951 głosów (43,5%), co przełożyło się na jedenaście mandatów. Zatem VU zdobyła bezwzględną większość w dwudziestopięcioosobowym parlamencie, jednak podtrzymana została umowa koalicyjna z 2005 r. i utworzono wspólny gabinet z FBP, na którego czele stanął Klaus Tschütscher. Ostatnie miejsce w Landtagu przypadło Wolnej Liście, która uzyskując 17 835 głosów (8,9%) przekroczyła ośmioprocentowy próg wyborczy. Poparcie dla VU znacznie wzrosło kosztem poprzednich wyborów – o 9,4 punktu procentowego, kosztem poparcia dla dwóch pozostałych partii FBP i FL, które zmalało kolejno o 5,2 p.p. i 4,1 p.p.[10][11][12].

Partia Wyniki Mandaty
Głosy % Zmiana Liczba Zmiana
VU Unia Patriotyczna 95 219 47,6%   9,4% 13   3
FBP Postępowa Partia Obywatelska 86 951 43,5%   5,2% 11   1
FL Wolna Lista 17 835 8,9%   4,1% 1   2

Wyniki według okręgów i gmin edytuj

Unia Patriotyczna zwyciężyła w Oberlandzie z poparciem na poziomie 48,9%, natomiast w Unterlandzie wygrała Postępowa Partia Obywatelska z poparciem 48,2%[12].

Jednocześnie VU zdobyła większość głosów jedynie w pięciu z jedenastu gmin: Balzers, Eschen, Schaan, Triesen, Triesenberg, a pozostałych sześciu gminach wygrało FBP. Najwyższe poparcie dla zwycięskiej partii odnotowano w gminie Triesenberg – 54,5%, a najniższe w gminie Mauren – 35,9%. Natomiast najwyższe poparcie dla FBP odnotowano w gminie Mauren – 53,4%, a najniższe w gminie Balzers – 36,5%. Głosy na Wolną Listę stanowiły największy odsetek w gminie Planken – 12,6%, a najmniejszy w gminie Ruggell – 5,2%[12].

Oberland edytuj

Partia   Balzers   Planken   Schaan   Triesen   Triesenberg   Vaduz Oberland
G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z M ZM
VU 16 906 54,2%   9,3% 1222 37,9%   13,6% 15 507 44,6%   10,1% 13 882 50,5%   11,3% 10 931 54,4%   9,4% 13 021 44,2%   9,0% 71 469 48,9%   9,9% 8   2
FBP 11 374 36,5%   4,4% 1598 49,6%   7,1% 15 292 44,0%   4,7% 11 108 40,4%   6,2% 8103 40,3%   5,5% 13 558 46,0%   4,2% 61 033 41,7%   5,0% 6   1
FL 2905 9,3%   4,9% 405 12,6%   6,4% 3986 11,5%   5,3% 2475 9,0%   5,3% 1066 5,3%   3,8% 2896 9,8%   4,7% 13 733 9,4%   4,9% 1   1

Unterland edytuj

Partia   Eschen   Gamprin   Mauren   Ruggell   Schellenberg Unterland
G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z G % Z M ZM
VU 9116 53,7%   11,0% 2935 42,2%   8,5% 5491 35,9%   5,8% 4408 45,8%   6,7% 1800 36,9%   7,5% 23 750 44,2%   8,0% 5   1
FBP 6755 39,8%   8,7% 3679 52,9%   5,9% 8174 53,4%   4,1% 4726 49,1%   4,5% 2584 53,0%   6,9% 25 918 48,2%   6,1% 5   0
FL 1119 6,6%   2,2% 346 5,0%   2,5% 1645 10,7%   1,7% 496 5,2%   2,1% 496 10,2%   0,5% 4102 7,6%   1,9% 0   1

Frekwencja edytuj

Udział w wyborach jest dla obywateli Liechtensteinu z czynnymi prawami wyborczymi jest obowiązkowy[2]. W głosowaniu udział wzięło 15 650 osób spośród 18 493 uprawnionych, a zatem frekwencja wyniosła 84,6% i była niższa o 1,9 punktu procentowego niż w poprzednich wyborach w 2005 r.[13].

Wyższą frekwencję odnotowano w Unterlandzie – 86,9%, podczas gdy w Oberlandzie swój głos oddało 83,4% obywateli[13].

Najwyższą frekwencją cechowała się gmina Planken, w której zagłosowało 92,6% uprawnionych, zaś najniższą gmina Triesen, gdzie zagłosowało 80,7%[13].

Od wyborów w 2005 r. wszyscy obywatele Liechtensteinu mogą zagłosować osobiście przy urnie lub korespondencyjnie za pośrednictwem poczty[14]. W 2009 r. z opcji głosowania korespondencyjnego skorzystało 12 591 obywateli, czyli 80,5% głosujących, a zatem o 31,5 p.p. więcej niż w poprzednich wyborach[13].

Skład Landtagu edytuj

 
Podział mandatów do Landtagu po wyborach w 2009 r.

     Unia Patriotyczna – 13 mandatów

     Postępowa Partia Obywatelska – 11 mandatów

     Wolna Lista – 1 mandat

W nowej kadencji Landtagu znaleźli się przedstawiciele trzech ugrupowań: trzynastu deputowanych z VU, jedenastu z FBP i jeden z FL. Wśród posłów znalazło się sześć kobiet, a zatem stanowiły one 24% deputowanych. Największa liczba posłów – pięciu, mieszkała w gminie Schaan, po czterech w gminach Eschen i Triesen, po trzech w gminach Ruggell i Vaduz, dwóch w gminie Schellenberg oraz po jednym w gminach Balzers, Mauren, Planken i Triesenberg. Jedyną gminą, w której nie mieszkał żaden poseł było Gamprin. Najstarszym posłem była Doris Frommelt z FBP – 62 lata, zaś najmłodszym Thomas Vogt z VU – 32 lata. Średnia wieku wynosiła 47,7 lat, jednak jeden kandydat (Harry Quaderer z VU) nie podał swojego wieku[15].

Deputowany Partia Okręg wyborczy Gmina Liczba głosów Wiek
Amman-Marxer Marlies VU Unterland Eschen 2163 56 lat
Beck Doris VU Unterland Ruggell 2224 47 lat
Beck Jürgen VU Oberland Vaduz 4658 47 lat
Biedermann Gisela VU Oberland Vaduz 4294 60 lat
Brunhart Arthur VU Oberland Balzers 4699 57 lat
Büchel Peter VU Unterland Schellenberg 2237 50 lat
Hilti Diana VU Oberland Planken 4315 35 lat
Hilti Peter VU Oberland Schaan 4258 36 lat
Kranz Günther VU Unterland Eschen 2319 51 lat
Kranz Werner VU Unterland Eschen 2161 44 lata
Negele Gebhard VU Oberland Triesen 4658 55 lat
Quaderer Harry VU Oberland Schaan 4496 –[a]
Vogt Thomas VU Oberland Triesen 4354 32 lata
Batliner Christian FBP Oberland Triesen 3825 40 lat
Batliner Manfred FBP Unterland Eschen 2335 45 lat
Büchel Gerold FBP Unterland Ruggell 2398 34 lata
Frick Albert FBP Oberland Schaan 3766 60 lat
Frommelt Doris FBP Oberland Schaan 3801 62 lata
Gopp Rainer FBP Unterland Ruggell 2321 37 lat
Kaiser Johannes FBP Unterland Mauren 2483 50 lat
Kindle Elmar FBP Oberland Triesen 3827 40 lat
Lampert Peter FBP Oberland Vaduz 3931 57 lat
Lampert Wendelin FBP Oberland Triesenberg 3925 38 lat
Wohlwend Renate FBP Unterland Schellenberg 2450 56 lat
Frick Pepo FL Oberland Schaan 1134 56 lat

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ Kandydat nie podał wieku.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Art. 46 ust. 1 Konstytucji Liechtensteinu
  2. ↑ a b c d e f Krzysztof Koźbiał, System polityczny Księstwa Liechtensteinu, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013, s. 104-105, ISBN 978-83-233-3523-8 [dostęp 2022-12-29].
  3. ↑ Art. 46 ust. 3 Konstytucji Liechtensteinu
  4. ↑ Marcin Łukaszewski, Ewolucja prawa wyborczego Liechtensteinu, „Studia Politica Germanica”, Warszawa 2017, ISSN 2299-372X.
  5. ↑ Deutsche Welle, Wzlot i upadek Klausa Zumwinkla | DW | 22.01.2009 [online], DW.COM [dostęp 2022-12-30] (pol.).
  6. ↑ Deutsche Welle, Ofensywa przeciwko przestępcom podatkowym | DW | 15.02.2008 [online], DW.COM [dostęp 2022-12-30] (pol.).
  7. ↑ Zumwinkel-Affäre – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2022-12-30] (niem.).
  8. ↑ a b Landtagswahlen 2009 - Kandidaten [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02].
  9. ↑ Landtagswahlen 2005 - Ergebnisse [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2022-12-29].
  10. ↑ IPU PARLINE database: LIECHTENSTEIN (Landtag) ELECTIONS IN 2009 [online], archive.ipu.org [dostęp 2022-12-30].
  11. ↑ Koalition – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2022-12-29] (niem.).
  12. ↑ a b c Landtagswahlen 2009 - Ergebnisse [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2022-12-30].
  13. ↑ a b c d Landtagswahlen 2009 - Stimmbeteiligung [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02].
  14. ↑ LLV [online], www.llv.li [dostęp 2023-01-02].
  15. ↑ Landtagswahlen 2009 - Gewählter Landtag [online], www.landtagswahlen.li [dostęp 2023-01-02].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wybory_parlamentarne_w_Liechtensteinie_w_2009_roku&oldid=71694698”