Wikipedia

Złocieniec

miasto w województwie zachodniopomorskim

Złocieniec (niem. Falkenburg) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w woj. zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Złocieniec. Położone na Pojezierzu Drawskim, nad rzekami Drawą i Wąsową.

Złocieniec
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Rynek w Złocieńcu
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Powiat

drawski

Gmina

Złocieniec

Prawa miejskie

1333

Burmistrz

Krzysztof Zacharzewski

Powierzchnia

32,28 km²

Wysokość

130 m n.p.m.

Populacja (30.06.2023)
• liczba ludności
• gęstość


12 106[1]
375,03 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 94

Kod pocztowy

78-520

Tablice rejestracyjne

ZDR

Położenie na mapie gminy Złocieniec
Mapa konturowa gminy Złocieniec, w centrum znajduje się punkt z opisem „Złocieniec”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Złocieniec”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Złocieniec”
Położenie na mapie powiatu drawskiego
Mapa konturowa powiatu drawskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Złocieniec”
Ziemia53°31′45″N 16°00′43″E/53,529167 16,011944
TERC (TERYT)

3203064

SIMC

0950374

Hasło promocyjne: Złocieniec – miasto z klimatem
Urząd miejski
ul. Stary Rynek 3,
78-520 Złocieniec
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Według danych z 31 grudnia 2021 r. miasto miało 12 579 mieszkańców[2]

Pod względem liczby ludności, miasto zajmuje w województwie zachodniopomorskim 19 miejsce, natomiast pod względem powierzchni miejsce 10.[3]

Położenie edytuj

 
Drawa w Złocieńcu
 
Jezioro Kańsko

Złocieniec leży w południowo-wschodniej części województwa zachodniopomorskiego nad rzeką Drawą. Jest jednym z większych miast na Pojezierzu Drawskim.

Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 32,28 km²[4].

Złocieniec początkowo był przygraniczną osadą w Wielkopolsce[5][6]. W XIII wieku został zdobyty przez Brandenburgię, a następnie włączony do Nowej Marchii[5][6]. Od czasu włączenia w granice Królestwa Prus Złocieniec uznawany jest za leżący na Pomorzu Zachodnim[5].

Przez miejscowość przepływa ponadto rzeka Wąsowa, która na terenie miasta uchodzi do Drawy. W granicach miasta znajdują się niewielkie jeziora: Rakowo Przednie, Rakowo Tylne, Maleszewo i Dłusko. W skład miasta wchodzą następujące dawne miejscowości: Budów, Bytyń, Czubata, Gaje, Grotniki, Kosowo, Krosin, Rakowo.

Mieszkańcy wyróżniają takie obszary jak:

  • Os. Czaplineckie
  • Os. Gronowskie
  • Budów
  • Os. Pomorskie
  • Zatorze
  • Centrum

Części miasta: Budów, Bytyń, Gaje, Grotniki, Kosowo, Krosin, Rakowo.

Przez Złocieniec przechodzi droga krajowa nr 20, dwie linie kolejowe: nr 210 oraz nr 410.

Od 1945 roku w granicach Polski, początkowo w województwie szczecińskim, w latach 1950–1975 w tzw. dużym województwie koszalińskim, a w latach 1975–1998 w tzw. małym województwie koszalińskim.

Zabytki i atrakcje turystyczne edytuj

 
Kościół pw. Wniebowzięcia NMP
 
Szpital nad jeziorem Kańsko
 
Nieistniejący zamek w Złocieńcu
 
Park Żubra w Złocieńcu

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[7]:[8]:

Osobny artykuł: Zamek w Złocieńcu.
  • zespół sanatoryjno-szpitalny z pocz. XX wieku, nr rej. 1243 z dnia 5 stycznia 1994 r., w skład którego wchodzą:
    • sanatorium-szpital z 1905 r., budynek murowano-drewniany
    • budynek administracyjny murowano-drewniany z 1905 r.
    • leżakownia z 1905 r., obecnie magazyn
    • stajnia murowano-drewniana z 1905 r., obecnie magazyn
    • stolarnia i prosektorium, budynek murowano-drewniany
    • pompownia I (altana) murowano-drewniana z 1905 r., obecnie magazyn
    • pompownia II drewniana z 1905 r.
    • park Żubra

Ponadto:

  • Ratusz z XIX wieku, zbudowany na planie prostokąta
  • Cmentarz żydowski w Złocieńcu
  • nazistowski ośrodek szkoleniowy Ordensburg Krössinsee
  • kamienice z XVIII i XIX w.
  • Zajączek Złocieniaszek – drogowskaz w północnej części miasta; jego postać jest współcześnie również maskotką miasta.

Historia edytuj

Na zboczach Góry Rakowskiej zostało odnalezione cmentarzysko typu urnowego z VII-VI wieku p.n.e., będące najstarszym śladem osadnictwa ludzkiego na obszarze miasta[9].

W czasach Bolesława Krzywoustego przebiegała tędy granica pomiędzy Pomorzem i Wielkopolską. W XIII w. tereny te zostały zajęte przez Brandenburgię. Pierwsza wzmianka o Złocieńcu pochodzi z 1311 r. Prawa miejskie od 1333 r. Od XIV w. własność Wedlów, a od XVI w. Borków[10]. Przebiegała tędy tzw. Droga Margrabiów biegnąca do Drawska. Miasto zdobył Władysław Jagiełło, który obsadził miasto polską załogą obronną. W 1431 zdobyli je Krzyżacy. W 1657 przez miasto przeszła tzw. pogoń hetmana Stefana Czarnieckiego, która ścigała Szwedów. Od XVIII rozwój produkcji sukna, w 1838 uruchomiono mechaniczną tkalnię z przędzalnią o napędzie parowym. Po II wojnie światowej zniszczenia obejmowały 20% zabudowy, do miasta 4 marca 1945 wkroczyła I Armia Wojska Polskiego[11].

27 grudnia 2012 Rada Miejska nadała rondu w ciągu drogi krajowej nr 20, na skrzyżowaniu ulic: Czaplineckiej, I Dywizji Wojska Polskiego, Adama Mickiewicza i Marszałka Józefa Piłsudskiego – nazwę Rondo im. Ks. Jana Dybowskiego CR[12]. 16 maja 2019 św. Andrzej Bobola został ogłoszony patronem miasta[13].

Toponimia edytuj

Niemiecką nazwę zapisano w 1333 roku jako Falkenburg, pochodzi ona od rzeczownika Falke (pol. sokół) i -burg. Po przejęciu miasta przez administrację polską w 1945 roku przejściowo używano nazw Morzysław i Złociniec[14] (1945-1947)[15]. Rozporządzeniem rządowym z dnia 7 maja 1946 roku wprowadzona została nazwa Złocieniec[16], pochodząca od rzeczownika złocień (chryzantema) z formantem –ec[17].

Demografia edytuj

  • Piramida wieku mieszkańców Złocieńca w 2014 roku[18].

 

Gospodarka edytuj

Do transformacji gospodarczej Złocieniec był regionalnym ośrodkiem przemysłu, a w szczególności przemysłu lekkiego oraz ceramiki budowlanej. W mieście działał Zakład Przemysłu Wełnianego w Złocieńcu oraz pięć zakładów ceramiki budowlanej (zakłady przy ul. Drawskiej – A, B, C, D oraz ceramika przy ul. Połczyńskiej). Obecnie do największych zakładów pracy należą: Flow Technics Sp. z o.o., STM Sp.z o.o., Eko-Bet Sp. z o.o., Guzmet s.c., Team Dress Drawa Sp. z o.o. W Złocieńcu mają siedzibę oddziały banków: PKO BP SA, Bank Spółdzielczy w Kaliszu Pomorskim, PeKaO SA, Getin Noble Bank, Bank Pocztowy SA, Alior Bank SA.

W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rybackie Złocieniec, którego następcą prawnym jest Przedsiębiorstwo Rybackie w Złocieńcu Sp. z o.o.[19]

Transport edytuj

W miejscowości znajduje się stacja kolejowa, będąca węzłem dwóch linii kolejowych: nr 210 oraz nr 410.

W okresie PRL na trasie Dworzec kolejowy – Dworcowa – Mickiewicza – I Dywizji WP – Czwartaków – Budowo funkcjonowała komunikacja miejska, realizowana przez podstawianego przez wojsko zielonego Jelcza 080. Nie jest obecnie wiadomo, czy autobus kursował przez Rynek[20].

W Złocieńcu znajduje się siedziba przedsiębiorstwa przewozowego Roma Bus (dawniej Alga) oraz Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej (PKS) Złocieniec, powstałego 8 sierpnia 2014[21] z wyodrębnienia dawnej placówki terenowej (biurowiec, warsztaty, zaplecze techniczne, 40 pojazdów, w tym 38 autobusów wartości 853 tys. zł, 78 pracowników)[22][23] z PKS w Szczecinku, którą za 1,5 mln zł[24] wykupiło starostwo drawskie wraz z samorządami gmin Kalisz Pomorski, Wierzchowo i Złocieniec[25]. 20 grudnia 2017 PKS Złocieniec uzyskał decyzję o dofinansowaniu wymiany taboru (9 autobusów na 40 miejsc oraz 7 busów na 21 osób) ze środków UE w wysokości 5,4 mln zł przy całkowitej wartości projektu 7,7 mln zł[26], a 2 stycznia 2018 PKS Złocieniec został operatorem publicznego transportu zbiorowego w powiecie drawskim i świdwińskim[27].

Kultura edytuj

 
Złocieniecki wojak

Stałe masowe imprezy to: Święto Drawy, Festiwal Podróżniczy 16 Południk, Festiwal Piosenki Turystycznej 16 Południk, Dni Złocieńca, Ogólnopolskie Regaty o Puchar Ziemi Złocienieckiej, Zachodniopomorskie Targi Wystawiennicze Jarmark Kultury Mieszkańców Pojezierza Drawskiego.

W Złocienieckim Ośrodku Kultury (ZOK) działają takie formacje, jak:

  • Zespół Tańca Ludowego „Złocienie”
  • Ludowy zespół śpiewaczy „Darskowiacy”
  • Formacja Tańca Nowoczesnego „Remittance Of Skills”
  • grupa teatralna
  • grupy wokalne
  • formacja tańca towarzyskiego
  • grupa aerobiku

a także pracownia artystyczno-ceramiczna. Jeszcze pod koniec XX wieku mieścił się tam zastęp harcerski o nazwie „Mochowiacy”, działał on na terenie Złocieńca ok. 40 lat.

W ramach ZOK funkcjonuje kino „Mewa”.

Złocieniec został sportretowany w utworze Makatka ze Złocieńca zespołu Stare Dobre Małżeństwo. Utwór ukazał się na płycie Kino objazdowe w 2002 r. Autorem muzyki i wykonawcą jest – pochodzący ze Złocieńca – lider zespołu Krzysztof Myszkowski.

W mieście funkcjonuje od kilku lat Bractwo Rycerskie Wolna Drużyna Piesza i późnośredniowieczna grupa Wojowie Gardu Welesa.

W 2017 miała miejsce III edycja Festiwalu Podróżniczego „16 Południk”.

Oświata edytuj

W Złocieńcu znajdują się dwa przedszkola niepubliczne prowadzone przez jednostkę wojskową.

Lista szkół znajdujących się w Złocieńcu
szkoła patron data utworzenia rodzaj szkoły adres
Szkoła Podstawowa nr 1 im. Janusza Kusocińskiego 1945-09-03[28] szkoła publiczna ul. I Dywizji WP 4a
Szkoła Podstawowa nr 3 im. Żołnierza Polskiego, szkoła publiczna ul. Czwartaków 2
Gimnazjum nr 1 im. Bohaterów Monte Cassino 1999-09-01[29] szkoła publiczna ul. I Dywizji WP 4
Gimnazjum nr 2 im. Gen. Władysława Sikorskiego szkoła publiczna ul. Czwartaków 2
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Gen. Władysława Andersa 1946-09-01[30] szkoła publiczna ul. Okrzei 9

Szkoła Podstawowa nr 1 dysponuje dwoma budynkami. Oddziały dzieci starszych zlokalizowane są przy ul. Chopina 10, młodszych – przy ul. I Dywizji WP 4 i 4a.

Administracja edytuj

 
Ratusz miejski

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. W Radzie Miejskiej w Złocieńcu zasiada 15 radnych. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest urząd miejski przy Starym Rynku.

Burmistrzowie Złocieńca:

  • Waldemar Krzysztof Włodarczyk (od 2002 r.)
  • Krzysztof Zacharzewski (od 2014 r.)

Złocieniec należy do Związku Miast Polskich.

Mieszkańcy Złocieńca wybierają posłów z okręgu wyborczego nr 40, senatora z okręgu wyborczego nr 99, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

Sport edytuj

Miejski Klub Sportowy to „Olimp” Złocieniec. Funkcjonują tu także Uczniowski Klub Sportowy "Traper" i Złocieniecki Klub Karate[31]

Przy szkole podstawowej nr 1 działa klub żeglarski UKS „Szkwał” Złocieniec[31].

Wspólnoty religijne edytuj

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą trzy rzymskokatolickie parafie: Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, św. Augustyna (parafia wojskowa) oraz św. Jadwigi Królowej. Obie podlegają pod dekanat Drawsko Pomorskie, diecezję koszalińsko-kołobrzeską, metropolię szczecińsko-kamieńską.

W Złocieńcu znajduje się sala królestwa zboru Świadków Jehowy (w tym grupa rosyjskojęzyczna; ul. Dworcowa 17b)[32].

Miasta partnerskie edytuj

Władze gminy Złocieniec prowadzą współpracę samorządową z następującymi miastami[33]:

Przypisy edytuj

  1. ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2023-12-11] (pol.).
  2. ↑ Złocieniec w liczbach Polska w liczbach. Data - 31 grudnia 2021
  3. ↑ GUS (autor korporatywny), Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 grudnia 2015 roku
  4. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  5. ↑ a b c Tadeusz Białecki: Herby miast Pomorza Zachodniego. Szczecin: Wydawnictwo Polskie Pismo i Książka, 1991, s. 152, 153. ISBN 83-85360-01-8. (pol.).
  6. ↑ a b Złocieniec, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-02-04] [zarchiwizowane z adresu 2023-02-04].
  7. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. zachodniopomorskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2021-05-30].
  8. ↑ „Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków”. Szczecin. 
  9. ↑ Kalendarium. Urząd Miejski w Złocieńcu. [dostęp 2009-11-30].
  10. ↑ Miejscowości Pojezierza Drawskiego. pojezierze-drawskie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-30)]..
  11. ↑ Czesław Piskorski Pomorze Zachodnie, mały przewodnik Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1980 s. 314–315. ISBN 83-217-2292-X.
  12. ↑ Uchwała Nr XXVIII/248/2012 Rady Miejskiej w Złocieńcu z dnia 27 grudnia 2012 r.
  13. ↑ Sebastian Kuropatnicki: Św. Andrzej Bobola ogłoszony patronem Złocieńca. zlocieniec.pl, 2019-05-17. [dostęp 2020-02-05].
  14. ↑ Słownik współczesnych nazw geograficznych Pomorza Zachodniego z nazwami przejściowymi z lat 1945–1948. Tadeusz Białecki (red.). Szczecin: Książnica Pomorska w Szczecinie, 2002, s. 253. ISBN 83-87879-34-7.
  15. ↑ Jarosław Leszczełowski: Złocieniec nie całkiem odzyskany.. Aljar, 2009.
  16. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85, s. 1.).
  17. ↑ Nazwy wsi i miast wschodniej części Pomorza Zachodniego, [w:] Edward Breza, Zeszyty Kulickie, 1999 (Materiały z konferencji w Kulicach 6–8 listopada 1998), s. 92, ISSN 1508-9207.
  18. ↑ Złocieniec w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  19. ↑ M.P. z 1974 r. nr 28, poz. 172.
  20. ↑ Remigiusz Grochowiak Atlas komunikacji miejskiej. Województwo zachodniopomorskie.
  21. ↑ Złocieniecki PKS przejęty.
  22. ↑ PKS Szczecinek sprzedaje Złocieniec.
  23. ↑ Co dalej z PKS Złocieniec.
  24. ↑ Przy pierwotnej propozycji 2,3 mln zł, zmniejszonej następnie do 2,0 i 1,8 mln zł – zob. Fiasko rozmów o przejęciu PKS Złocieniec.
  25. ↑ PKS w Złocieńcu jako spółka międzygminna.
  26. ↑ Nowe autobusy za unijne fundusze. Złocieniecki PKS modernizuje tabor.
  27. ↑ Publiczny Transport Zbiorowy Powiatu Drawskiego.
  28. ↑ Historia. SP nr1 im. Janusza Kusocińskiego w Złocieńcu. [dostęp 2009-11-30]. (pol.).
  29. ↑ historia szkoły. Gimnazjum nr 1 w Złocieńcu. [dostęp 2009-11-30]. (pol.).
  30. ↑ Historia. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. gen. W. Andersa w Złocieńcu. [dostęp 2009-11-30]. (pol.).
  31. ↑ a b Jan Macul "Złocieniec liderem...", Złocienieckie Klimaty nr 5/2021 (41), s. 12
  32. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2019-04-14].
  33. ↑ Współpraca Gminy Złocieniec. UMiG w Złocieńcu. [dostęp 2009-03-04]. (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Złocieniec&oldid=73225109”