Wikipedia

Zapalenie przyzębia

Zapalenie przyzębia (łac. periodontitis), potocznie nazywane paradontozą, paradentozą oraz (niepoprawnie) parodontozą – choroba infekcyjna tkanek przyzębia (→ parodont), prowadząca w skrajnych przypadkach do rozchwiania i utraty zębów. W polskiej systematyce jedna z chorób przyzębia (periodontopatii).

Zapalenie przyzębia
periodontitis
Klasyfikacje
ICD-10

K05
Zapalenie dziąsła i choroby przyzębia

Zdjęcie rentgenowskie okolicy z zapaleniem przyzębia. Widać odsłonięte korzenie zębów.
Recesja przyzębia – odsłonięte szyjki zębów
Ropień dziąsła
Ropień okołokoronowy wokół trzeciego zęba trzonowego (strzałką zaznaczony kaptur dziąsłowy, pod którym znajduje się przestrzeń sprzyjającą retencji bakterii i cząstek pokarmowych, co może prowadzić do powstania ropnia)

Etiologia edytuj

Przyczyną większości przypadków zapalenia przyzębia są bakterie płytki nazębnej i kamienia nazębnego, gromadzące się na powierzchni zębów jako rezultat niedostatecznej higieny przyzębia. Mogą one penetrować w głąb szczelin dziąsłowych (obszar między brzegiem dziąsła a szkliwem zęba) i tworzyć kieszenie patologiczne, a w efekcie – powodować zanik kości i rozchwianie zębów. Pewną rolę odgrywają również mechanizmy immunologiczne gospodarza, a w związku z tym czynniki genetyczne. W przypadku wydolnego systemu immunologicznego danego organizmu ryzyko zapalenia przyzębia jest mniejsze, nawet pomimo ewentualnego przewlekłego zapalenia dziąseł.

Patogeny przyzębne edytuj

Decydującym o wystąpieniu oraz niekiedy determinującym postać zapalenia przyzębia czynnikiem etiologicznym jest obecność i patogenność płytki bakteryjnej. Z kieszonek przyzębnych wyizolowano około 500 szczepów bakterii, z których zaledwie kilka gatunków zostało jednoznacznie powiązanych z występowaniem i progresją zapaleń przyzębia. Większość zidentyfikowanych szczepów są to saprofity jamy ustnej, które w sprzyjających dla siebie warunkach mogą wykazywać patogenność dla tkanek przyzębia. Wśród bakterii związanych z zapaleniem przyzębia dominują Gram-ujemne beztlenowe pałeczki, którym w skolonizowanej przez nie kieszonce przyzębnej towarzyszą również Gram-dodatnie fakultatywne i beztlenowe ziarniaki i pałeczki oraz Gram-ujemne fakultatywne pałeczki. Oprócz wyżej wymienionych, w kieszonce występować mogą mikroorganizmy potencjalnie ją nadkażające (m.in. Gram-ujemne pałeczki jelitowe, Pseudomonas, gronkowce, drożdżaki)[1].

Związek pomiędzy patogenami przyzębnymi i zapaleniem przyzębia:

  • Bardzo duży
    • Porphyromonas gingivalis
    • Aggregatibacter actinomycetemcomitans (wcześniej Actinobacillus actinomycetemcomitans)
    • Tannerella forsythensis
    • Krętki ostrego martwiczego zapalenia dziąseł
  • Duży
    • Prevotella intermedia
    • Dialister pneumosintes
    • Dialister invisus
    • Eubacterium nodatum
    • Treponema denticola
  • Średni
    • Campylobacter rectus
    • Peptostreptococcus micros
    • Fusobacterium nucleatum
    • Selenomonas noxia
    • Eikenella corrodens
    • Beta-hemolizujące Streptococci

Objawy edytuj

Pierwsze objawy zapalenia przyzębia to obnażanie szyjek zębów przy jednoczesnym zapaleniu dziąseł. Przebieg choroby charakteryzuje się sukcesywną utratą kości wyrostka zębodołowego, a przez to utratą aparatu wieszadłowego zęba. W ostrych stanach zapalnych pojawia się ból i krwawienie dziąseł. Zapalenia przyzębia występują częściej u osób powyżej 35. roku życia oraz u palaczy papierosów.

Najczęstsze objawy paradontozy to:

  • krwawienie dziąseł (samoistne lub podczas szczotkowania)
  • zaczerwienienie i obrzęk
  • nadwrażliwość (bolesność) na temperaturę, dotyk
  • nieprzyjemny zapach i posmak w ustach
  • cofnięte dziąsła i odsłonięte szyjki zębowe
  • kieszonki dziąsłowe (zwiększona przestrzeń pomiędzy tkankami przyzębia a zębem)
  • ruchomość zębów i przerwy między nimi (szparowatość)
  • ropna wydzielina pomiędzy zębem a dziąsłem
  • ropień tkanek przyzębia, ewentualnie przetoka („tunel”, którym ropa wypływa z ropnia)

Ropnie tkanek przyzębia edytuj

Leczenie edytuj

W łagodnej postaci paradontozy, by zahamować postępowanie choroby, wystarczy systematyczne usuwanie kamienia nazębnego, przestrzeganie higieny jamy ustnej, korekta nieprawidłowo wykonanych wypełnień bądź wykonanie uzupełnień protetycznych jak protezy, mosty, korony w przypadku braków zębowych.

Postać umiarkowana i ciężka oprócz wyżej wymienionych punktów leczenia często wymaga przeprowadzania dodatkowo kiretażu (zabiegu oczyszczania powierzchni korzenia) wraz z uzupełnieniem ubytków kostnych preparatami kościozastępczymi.

Antybiotyki w leczeniu zapalenia przyzębia edytuj

Nie zaleca się rutynowego stosowania antybiotykoterapii w leczeniu zapalenia przyzębia i tkanek okołowszczepowych u pacjentów immunokompetentnych (bez deficytu immunologicznego[3]); podstawowe znaczenie w leczeniu periodontologicznym ma terapia mechaniczna, która polega na usunięciu złogów nad- i poddziąsłowych oraz wygładzeniu powierzchni korzeni (ang. scaling and root planing, SRP).

Zaleca się ogólne podanie antybiotyku u pacjentów z ostrymi objawami choroby, takimi jak mnogie ropnie przyzębne oraz martwicze choroby przyzębia przebiegające z objawami ogólnymi (wysoka gorączka, złe samopoczucie, zawroty głowy, odwodnienie lub tachykardia).

Zastosowanie systemowej antybiotykoterapii należy rozważyć także w przypadku braku odpowiedzi na terapię mechaniczną u pacjentów z potwierdzoną infekcją A. actinomycetemcomitans i/lub P. gingivalis w stadium IV zapalenia przyzębia (wg klasyfikacji chorób przyzębia i tkanek okołowszczepowych z 2017 roku[4]).

Podanie antybiotyku powinno być, jeśli to tylko możliwe, poprzedzone wykonaniem badania mikrobiologicznego z oceną lekowrażliwości periopatogenów.

W przypadku terapii empirycznej w mnogich ropniach przyzębnych zaleca się terapię amoksycyliną z kwasem klawulanowym, w przypadku uczulenia na antybiotyki penicylinowe zaleca się podanie azytromycyny, w tym wskazaniu zaleca się podanie antybiotyku równocześnie z terapią mechaniczną.

W przypadku terapii empirycznej w martwiczych chorobach przyzębia zaleca się stosowanie metronidazolu, w tym wskazaniu zaleca się podanie antybiotyku równocześnie z terapią mechaniczną.

W przypadku terapii empirycznej w IV stadium zapalenia przyzębia zaleca się terapię skojarzoną amoksycyliną (bez kwasu klawulanowego) z metronidazolem. W przypadku uczulenia na antybiotyki penicylinowe zaleca się stosowanie wyłącznie metronidazolu. Pierwsza dawka antybiotyku powinna być przyjęta w dniu zakończenia terapii mechanicznej[5].

Klasyfikacja ICD10 edytuj

kod ICD10 nazwa choroby
ICD-10: K05 Zapalenie dziąsła i choroby przyzębia
ICD-10: K05.2 Ostre zapalenie przyzębia
ICD-10: K05.3 Przewlekłe zapalenie przyzębia

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Paster BJ, Boches SK, Galvin JL, Ericson RE, Lau CN, Levanos VA, Sahasrabudhe A, Dewhirst FE: Bacterial diversity in human subgingival plaque, Journal of Bacteriology, 2001, 183: 3770-3783.
  2. ↑ Hans-Peter Mueller, (red. pol.) Renata Górska: Periodontologia. Wrocław: Edra Urban & Partner, 2017, s. 62-63. ISBN 978-83-65625-98-4.
  3. ↑ Racjonalna antybiotykoterapia Polskie Towarzystwo Stomatologiczne
  4. ↑ Caton J.G. i inni: A new classification scheme for periodontal and peri-implant diseases and conditions - Introduction and key changes from the 1999 classification. Journal of Periodontology 2018; 89 Suppl 1:S1-S8
  5. ↑ Rekomendacje Grupy Roboczej Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego i Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków w zakresie stosowania antybiotyków w stomatologii Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2019, ISBN 978-83-949636-1-3

  Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zapalenie_przyzębia&oldid=73019242”