Zofia Kirkor-Kiedroniowa
Zofia Kirkor-Kiedroniowa z domu Grabska (ur. 14 maja 1872 w Borowie, zm. 15 czerwca 1952) – polska nauczycielka i działaczka społeczna.
 Olga Boznańska, Portret Zofii Kirkor-Kiedroniowej, 1903–1905 | |
| Imię i nazwisko urodzenia |
Zofia Grabska |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
14 maja 1872 |
| Data śmierci |
15 czerwca 1952 |
| Zawód, zajęcie |
nauczycielka, działaczka społeczna |
Życiorys edytuj
Była córką Stanisławy i Feliksa Grabskich, siostrą Stanisława i Władysława Grabskich. Urodziła się w majątku rodzinnym w Borowie i do 10 roku życia pobierała tutaj naukę. Następnie kształciła się w Warszawie, gdzie ukończyła Uniwersytet Latający i zdała egzamin rządowy na nauczycielkę matematyki.
Była członkiem Ligi Narodowej[1]. Była działaczką PPS i w latach 1894–1896 przebywała na zesłaniu w Rosji, w Permie i Jekaterynosławiu. Od 1905 do 1920 r. przebywała na Śląsku Cieszyńskim. Została działaczką Macierzy Szkolnej Śląska Cieszyńskiego, a od 1918 do 1920 r. była członkinią Rady Narodowej Śląska Cieszyńskiego. Należała do Narodowej Organizacji Kobiet[2].
Z pierwszego małżeństwa z Dymitrem Kirkorem (mąż zmarł 18 grudnia 1900) miała syna dr. Stanisława Kirkora, który w II RP był urzędnikiem w ministerstwie skarbu. 1 sierpnia 1905 r. poślubiła drugiego męża Józefa Kiedronia, z którym miała synów Władysława i Jana, który zmarł w 1921 r. Razem z nim zamieszkała na stałe w Dąbrowie na Śląsku Cieszyńskim. Od maja 1925 r. mieszkała w Siemianowicach. W 1932 r. – po śmierci drugiego męża – ostatecznie wycofała się z życia publicznego. W czasie powstania warszawskiego przebywała w Warszawie. W 1945 r. przeniosła się do Borowa, gdzie zrekonstruowała swoje pamiętniki, które zaginęły w powstaniu. Zmarła 15 czerwca 1952 r. i została pochowana na warszawskich Powązkach (kwatera 89-3/4-30/31)[3].
Upamiętnienie edytuj
W 2010 została uhonorowana lampą umieszczoną na Uliczce Cieszyńskich Kobiet[4].
W marcu 2018 w Oranżerii Zamku Cieszyn otwarto czasową wystawę Obywatelki. Kobiety Śląska Cieszyńskiego dla Niepodległej opracowaną przez Władysławę Magierę. Jedną z jej bohaterek była Zofia Kirkor-Kiedroniowa[5].
Przypisy edytuj
- ↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964, s. 576.
- ↑ Robert Kotowski: Między polityką a działalnością społeczną – Narodowa Organizacja Kobiet w dwudziestoleciu międzywojennym. W: Agnieszka Janiak-Jasińska, Katarzyna Sierakowska, Andrzej Szwarc: Działaczki społeczne, feministki, obywatelki. Samoorganizowanie się kobiet po 1918 roku (na tle porównawczym). T. II. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009, s. 283. ISBN 978-83-7543-101-8. (pol.).
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: GRABSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-05].
- ↑ Zamek Cieszyn - Uliczka Cieszyńskich Kobiet [online], Zamek Cieszyn [dostęp 2022-03-13].
- ↑ Poznaj zasłużone kobiety Śląska Cieszyńskiego [online], gazetacodzienna.pl [dostęp 2021-04-10].
Bibliografia edytuj
- Zofia Kirkor-Kiedroniowa, Wspomnienia, Wydawnictwo Literackie, Kraków, t. 1 (1986), t. 2 (1988), t. 3 (1989);
- Leksykon historii Polski, Warszawa 1995;
- Polski Słownik Biograficzny, t. 12, Kraków 1966–1967, s. 394–396;
- Władysława Magiera, Wspomnienia Zofii, Gdynia 2022, ISBN 9788383131757.