Wieża artyleryjska: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne |
ulepszenia |
||
Linia 1:
[[Grafika:Wicher_II_130.jpg|thumb|250px|</center>Wieża B-2LM dział 130 mm/50 artylerii głównej [[ORP Wicher (niszczyciel 1958)|ORP Wicher (II)]] w [[Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni|Muzeum MW w Gdyni]]]]
'''Wieża artyleryjska''' - element konstrukcji [[okręt|okrętów]] wojennych, służący do obrotowego mocowania [[działo|dział]] oraz ochrony ich mechanizmów i obsługi przed ogniem nieprzyjaciela
Grubość pancerza wieży była uzależniona od klasy okrętu i szansy trafienia pociskiem w określone miejsce wieży (najgrubszy jest [[pancerz]] czołowy, potem w kolejności ściany boczne, ściana tylna i płyta górna). Po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] zaczęto stosować wieże także na okrętach lżejszych klas, a co za tym idzie, pojawiły się także wieże nieopancerzone, których zadaniem była jedynie ochrona mechanizmów i obsługi działa przed wpływami atmosferycznymi i odłamkami. [[Image:W wiezy monitora.jpg|thumb|300px|Wnętrze wieży [[monitor rzeczny|monitora rzecznego]] [[Flotylla Rzeczna Marynarki Wojennej|Flotylli Rzecznej Marynarki Wojennej]].<br>
Ostre strzelanie w czasie ćwiczeń.]]
Przed pojawieniem się wież, działa na okrętach montowano zwykle skierowane na burty w [[bateria burtowa|bateriach burtowych]] lub w [[kazamata]]ch, stosowano też nieosłonięte działa obrotowe na pokładzie. Po raz pierwszy obrotową wieżę z działami zastosowano na amerykańskim okręcie [[USS Monitor]] konstrukcji Johna Ericssona ([[1861]]). W tym czasie również w [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] okręty z działami w wieżach swojej konstrukcji zaczął konstruować Cowper Coles. Wczesne wieże artyleryjskie nie były jednak zbyt udane; miały one formę obrotowego walca, w środku którego zamontowane były działa oraz znajdowała się ich obsługa i część amunicji. Lufy dział wystawały przez [[strzelnica|strzelnice]] w ścianie frontowej wieży. Początkowo w wieżach stosowane były armaty [[broń odprzodowa|odprzodowe]], które musiały być wycofywane do wewnątrz w celu załadowania, dopiero później wyparły je działa [[broń odtylcowa|odtylcowe]].
Wieże artyleryjskie były początkowo montowane jedynie na najsilniejszych klasach okrętów - [[Pancernik|pancernikach]] i [[krążownik pancerny|krążownikach pancernych]]. Mocowano w nich po jednym lub dwa działa dużego [[kaliber|kalibru]]. Z uwagi na problemy techniczne w konstruowaniu odpowiednio opancerzonych obrotowych wież, które musiały nieść ciężar całej montowanej w nich artylerii oraz pancerza, w drugiej połowie [[XIX wiek]]u wieże ciężkich dział zostały wyparte przez wynalezione
[[Grafika:PE Bugtuerme.jpg|thumb|250px|</center>Wieże
▲Wieże artyleryjskie były początkowo montowane jedynie na najsilniejszych klasach okrętów - [[Pancernik|pancernikach]] i [[krążownik pancerny|krążownikach pancernych]]. Mocowano w nich po jednym lub dwa działa dużego [[kaliber|kalibru]]. Z uwagi na problemy techniczne w konstruowaniu odpowiednio opancerzonych obrotowych wież, które musiały nieść ciężar całej montowanej w nich artylerii oraz pancerza, w drugiej połowie [[XIX wiek]]u wieże ciężkich dział zostały wyparte przez wynalezione przez Francuzów [[barbeta|barbety]] - nieruchome silnie opancerzone niskie cylindryczne osłony, nad którymi wystawały nieosłonięte lufy dział. To, co dzisiaj jest uznawane za wieżę artyleryjską, jest po prostu opancerzoną zamkniętą osłoną dział i obsługi, nadbudowaną na barbecie.
Ostatecznie wykształcona wieża na ciężkich okrętach stanowiła odtąd obrotową pancerną osłonę, przykrywającą od góry [[barbeta|barbetę]] i osadzoną na niej na [[łożysko toczne|łożysku]]. W barbecie mocowane były mechanizmy dział, a pod nią, w głębi kadłuba okrętu znajdowały się dalsze mechanizmy, podajniki amunicji itp. Wieże takie często wyposażone były we własne przyrządy do kierowania ogniem (m.in. [[dalmierz]]e), lecz przede wszystkim ich ogień był centralnie kierowany z głównego stanowiska dowodzenia artylerią okrętu. Takie wieże stosowano głównie w [[pancernik|pancernikach]], począwszy od [[drednot|drednotów]], oraz w budowanych po I wojnie światowej [[krążownik|krążownikach]]. Pancerniki okresu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] posiadały od 4 do 6 wież dział głównego kalibru, w których mocowano po 2 lub 3 działa. Pancerniki okresu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] posiadały zwykle 3 lub 4 wieże, liczba dział w wieży sięgnęła we francuskim typie "[[Richelieu (pancernik)|Richelieu]]" i brytyjskim "[[HMS King George V (
Wieże na okrętach były numerowane lub oznaczane literami. Niemcy oznaczali wieże głównego kalibru, zaczynając od dziobu, literami A, B, C, D i dalszymi, stosowali też ich nazwy własne, przede wszystkim Anton, Bruno, Caesar, Dora, bedące rozwinięciem kolejnych liter. Dość szeroko rozpowszechniony, także w polskim piśmiennictwie, jest system brytyjski, zgodnie z którym wieże dziobowe oznaczane były (od dziobu) A, B, C, a rufowe X, Y, Z. Wieże na śródokręciu oznaczano w tym systemie P, Q, R (wieża Q była w osi symetrii okrętu).
▲[[Grafika:PE Bugtuerme.jpg|thumb|250px|</center>Wieże artyleryjskie dział 203mm [[ciężki krążownik|ciężkiego krążownika]] "Prinz Eugen"]]
▲Ostatecznie wykształcona wieża na ciężkich okrętach stanowiła odtąd obrotową pancerną osłonę, przykrywającą od góry [[barbeta|barbetę]] i osadzoną na niej na [[łożysko toczne|łożysku]]. W barbecie mocowane były mechanizmy dział, a pod nią, w głębi kadłuba okrętu znajdowały się dalsze mechanizmy, podajniki amunicji itp. Wieże takie często wyposażone były we własne przyrządy do kierowania ogniem (m.in. [[dalmierz]]e), lecz przede wszystkim ich ogień był centralnie kierowany z głównego stanowiska dowodzenia artylerią okrętu. Takie wieże stosowano głównie w [[pancernik|pancernikach]], począwszy od [[drednot|drednotów]], oraz w budowanych po I wojnie światowej [[krążownik|krążownikach]]. Pancerniki okresu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] posiadały od 4 do 6 wież dział głównego kalibru, w których mocowano po 2 lub 3 działa. Pancerniki okresu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] posiadały zwykle 3 lub 4 wieże, liczba dział w wieży sięgnęła we francuskim typie "[[Richelieu (pancernik)|Richelieu]]" i brytyjskim "[[HMS King George V (pancernik 1940)|King George V]]" aż do 4 dział (masa czterodziałowej wieży pancernika "Richelieu" wynosiła aż 2400 ton). Aktualnie, okręty artyleryjskie wyposażone w artylerię w takich wieżach są już wycofane z marynarek wojennych świata wraz ze zmniejszeniem roli artylerii na morzu.
[[Grafika:AK230_Fala.jpg|right|thumb|250px|</center>Zdalnie sterowana wieża działek przeciwlotniczych [[AK-230]] na [[ORP Fala]]]]
Drugim typem współczesnych wież artyleryjskich były lekkie wieże dla dział średniego kalibru (127 - 130 mm) montowane począwszy od lat 30. XX wieku na niektórych typach [[niszczyciel]]i (najpierw na japońskich), oraz na cięższych okrętach mieszcząc uzbrojenie pomocnicze. Wieże takie były nieopancerzone lub lekko opancerzone, a ich mechanizmy były montowane w całości w wieży (nie posiadały one barbet). Wieże takiej konstrukcji są wciąż stosowane na okrętach, czasami wykonane z tworzyw sztucznych, a ich głównym przeznaczeniem jest ochrona mechanizmów działa. Niektóre ze współczesnych wież są w całości zautomatyzowane, nie posiadające obsługi wewnątrz (np. popularna [[Działo uniwersalne|armata uniwersalna]] 76 mm [[OTO Melara]]).
Czasami potocznie wieżami artyleryjskimi lub półwieżami nazywane są także stanowiska dział chronione maskami pancernymi, stosowane m.in. na większości niszczycieli II wojny światowej (np. [[ORP Błyskawica]]), które jednakże w odróżnieniu od lekkich wież są otwarte od tyłu i obsługa dział musi przebywać częściowo na zewnątrz.
Zbliżone do wieży artyleryjskiej są [[wieża pancerna|wieże pancerne]] stosowane w [[fortyfikacja]]ch oraz [[wieża (pojazd bojowy)|wieże czołgowe]] na pojazdach bojowych. Czasami wręcz wieże czołgowe były instalowane na mniejszych okrętach (zwłaszcza rzecznych) lub ciężkie wieże okrętowe stosowano jako elementy fortyfikacji, w roli wież pancernych.
| |||