Symetria chiralna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AlleborgoBot (dyskusja | edycje)
m robot dodaje: ko:카이랄성
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Bot: Link do artykułu wyróżnionego he:כיראליות (כימיה); zmiany kosmetyczne
Linia 1:
'''Symetria chiralna''' inaczej '''chiralność''' (z [[Greka|gr.]] ''χειρ / cheír'' - ręka) to [[topologia|topologiczna]] własność par figur geometrycznych polegająca na tym, że figury te nie dają się nałożyć tylko przez przesunięcia i obroty, lecz można przekształcić jedną na drugą poprzez odbicie względem płaszczyzny lub osi inwersyjnej. Takie pary obiektów nazywa się [[enancjomorf|enancjomorfami]]ami. Mówiąc prościej, chiralny jest każdy obiekt, którego lustrzane odbicie nie jest takie jak on sam.
 
Warunkiem wystarczającym chiralności danego obiektu jest brak występowania jakiegokolwiek elementu wewnętrznej [[symetria|symetrii]] (środka, osi lub płaszczyzny symetrii), czyli jego pełna asymetryczność. Nie jest to jednak warunek konieczny: istnieją np. obiekty chiralne, posiadające dwukrotną oś symetrii. Warunkiem koniecznym i wystarczającym chiralności jest nieposiadanie przez obiekt ani inwersyjnej osi symetrii, ani płaszczyzny symetrii.
Linia 5:
W życiu codziennym mamy do czynienia bardzo często z obiektami chiralnymi. Typowe przykłady to prawa i lewa rękawiczka czy prawo- i lewoskrętna sprężyna.
 
Wiele [[cząsteczka|cząsteczek]] chemicznych jest chiralnych. Pary chiralnych cząsteczek nazywa się [[enancjomer|enancjomerami]]ami. Zazwyczaj wykazują one [[aktywność optyczna|aktywność optyczną]] czyli przeciwną skręcalność [[światło|światła]] [[polaryzacja|spolaryzowanego]].
 
[[Chiralność cząsteczek]] naturalnych oraz ich występowanie w postaci tylko jednej z dwu możliwych form ma fundamentalne znaczenie w procesach życiowych. Życie inteligentne, a nawet [[życie]] w ogóle nie może istnieć w oparciu o achiralne cząsteczki, gdyż nie byłoby w stanie odróżnić prawej strony od lewej. Reakcje chemiczne w których następują zmiany, zachowanie lub wymuszenie chiralności są badane przez [[stereochemia|stereochemię]].
Linia 12:
 
{{seealso|chiralność cząsteczek|parzystość P}}
 
{{Link FA|he}}
 
[[Kategoria:Topologia]]