Wersja z 23:01, 5 sty 2008 edytuj MalarzBOT (dyskusja \| edycje) Boty, Uprawnieni do logowania się z zablokowanych adresów IP 4 831 636 edycji m MalarzBOT: porządki po przenosinach artykułu na właściwą nazwę: Torebka (botanika) + WP:SK ← poprzednia edycja		Wersja z 10:51, 18 lut 2008 edytuj anuluj edycję Selso (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 188 233 edycje drobne redakcyjne (nowy szablon), drobne uzupełnienia następna edycja →
Linia 10: \|rząd=[[jasnotowce]] \|rodzina=[[zarazowate]] ~~\|podrodzina=~~ \|rodzaj=tocja \|gatunek= tocja alpejska Linia 17 ⟶ 16: \|cytat= \|synonim= ~~\|status CzL=~~ \|commons= }} {{cechy taksonu\|chroniony}} '''Tocja alpejska''' (''Tozzia alpina'') – [[gatunek (biologia)\|gatunek]] [[~~Roślina~~Bylina ~~wieloletnia~~(botanika)\|~~rośliny wieloletniej~~byliny]] należący do monotypowego rodzaju tocja. Występuje w górach Europy, głównie w [[Alpy\|Alpach]]. W Polsce występuje tylko jej podgatunek'' T. alpina'' subsp. ''carpatica''. Jest rośliną rzadką. Występuje na pojedynczych tylko stanowiskach w [[Beskid Śląski\|Beskidzie Śląskim]], [[Beskid Żywiecki\|Żywieckim]], w [[Bieszczady\|Bieszczadach]] i na [[Babia Góra\|Babiej Górze]]. Wbrew swojej nazwie "alpejska", nie występuje w [[Tatry\|Tatrach]]. ===~~Charakterystyka~~Morfologia=== ;Forma życiowa: Młoda roślina jest w pierwszych etapach swojego cyklu życiowego pasożytem roślin, później staje się [[półpasożyt]]em. Od innych roślin za pomocą ssawek pobiera wodę i sole mineralne.▼ ;[[Łodyga]], [[kłącze]] : Wyprostowana, soczysta, naga, lub owłosiona tylko na samych krawędziach. Jest rozgałęziona, czterokanciasta i ma wysokość przeważnie 10-40 (50) cm. Kłącze okryte grubymi i mięsistymi łuskami, swoim wyglądem przypominające cebulę. ;[[Liść\|Liście]]: [[Ulistnienie]] nakrzyżległe. Liście jajowate, nagie, o zaokrąglonej nasadzie, siedzące. Dolne są całobrzegie, wyższe grubo piłkowane. [[przysadka (botanika)\|Przysadki]] podobne do liści. ;[[Kwiat]]y: Żółte, drobne, [[kwiat grzbiecisty\|grzbieciste]]. Wyrastają pojedynczo w kątach liści. Składają się z rurkowatego 4-5 zębnego kielicha, 4 dwusilnych [[pręcik (botanika)\|pręcików]] wystających z rurki korony, słupka i dwuwargowej korony. Górna warga korony jest 2-łatkowa, prawie płaska i nakrapiana czerwono, dolna 3-łatkowa. Pylniki zakończone ostrym dzióbkiem~~. [[Roślina miododajna]], kwitnie od czerwca do sierpnia, zapylana jest przez drobne [[muchówki]] z rodziny [[bzygowate\|bzygowatych]]~~. ;[[Owoc]]: Jednokomorowa, kulista [[Torebka (botanika)\|torebka]] otoczona kielichem i zawierająca tylko 1-2 ~~nasiona. Kiełkują od razu~~brązowawe, ~~bez~~eliptycznojajowate ~~okresu~~nasiona. ~~spoczynkowego.~~ ===Systematyka i zmienność=== ;[[Biotop]], wymagania: Źródliska, wilgotne lasy, zwykle w zacienionych miejscach. Występuje najczęściej w [[regiel górny\|reglu górnym]], rzadko w [[piętro subalpejskie\|piętrze kosówki]]. [[Hemikryptofit]].▼ ;Pozycja w [[system Reveala\|systemie Reveala]] :▼ ~~===Zmienność===~~ Gromada [[okrytonasienne]] ~~<small>~~(''Magnoliophyta'' Cronquist~~</small>~~), podgromada ''[[Magnoliophytina]]'' ~~<small>~~Frohne & U. Jensen ex Reveal~~</small>~~, klasa ''[[Rosopsida]]'' ~~<small>~~Batsch~~</small>~~, podklasa [[jasnotowe]] ~~<small>~~(''Lamiidae'' Takht. ex Reveal~~</small>~~), nadrząd ''[[Lamianae]]'' ~~<small>~~Takht.~~</small>~~, rząd [[jasnotowce]] (''Lamiales'' Bromhead), rodzina [[zarazowate]] ~~<small>~~(''Orobanchaceae'' Vent.~~</small>~~), plemię ''Tozzieae'' (Rchb.) Caruel in Parl.,, rodzaj tocja (''Tozzia'' L.) zawierający jeden tylko gatunek. ~~<small>~~- tocja alpejska (~~Rchb.)~~''Tozzia ~~Caruel~~alpina'' ~~in Parl.</small></small>~~L.)<ref>Reveal James L. ''System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy.'' Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 [http://www.crescentbloom.com/Plants/Genus/T/O/Tozzia.htm Systematyka rodzaju tocja wg Reveala]</ref>▼ Występujący u nas podgatunek ''Tozzia alpina'' L. subsp. ''carpatica'' (Woł.) Pawł. & Jasiewicz różni się od [[gatunek typowy\|gatunku typowego]] mniejszymi kwiatami (korona 4-6 mm długości, pylniki ok. 0,5 mm długości). Ponadto pylniki mają do dwóch razy większą długość od szerokości, a ich ostry dzióbek jest ok. 3 razy krótszy od pylnika. ===~~Ochrona~~Biologia===▼ ▲~~;Forma życiowa:~~ Młoda roślina jest w pierwszych etapach swojego cyklu życiowego pasożytem roślin, później staje się [[półpasożyt]]em. Od innych roślin za pomocą ssawek pobiera wodę i sole mineralne. [[Roślina miododajna]], kwitnie od czerwca do sierpnia, zapylana jest przez drobne [[muchówki]] z rodziny [[bzygowate\|bzygowatych]]. Nasiona kiełkują od razu, bez okresu spoczynkowego. ===~~Systematyka~~Ekologia=== ▲;[[~~Biotop~~Siedlisko (biologia)\|Siedlisko]]~~, wymagania~~: ~~Źródliska~~źródliska, wilgotne lasy, zwykle w zacienionych miejscach. Występuje najczęściej w [[regiel górny\|reglu górnym]], rzadko w [[piętro subalpejskie\|piętrze kosówki]]. [[Hemikryptofit]]. [[populacja (biologia)\|Populacje liczą od kilkudziesięciu do ponad 100 osobników. ▲;Pozycja w [[system Reveala\|systemie Reveala]] : ▲Gromada [[okrytonasienne]] <small>Cronquist</small>, podgromada ''[[Magnoliophytina]]'' <small>Frohne & U. Jensen ex Reveal</small>, klasa ''[[Rosopsida]]'' <small>Batsch</small>, podklasa [[jasnotowe]] <small>Takht. ex Reveal</small>, nadrząd ''[[Lamianae]]'' <small>Takht.</small>, rząd [[jasnotowce]], rodzina [[zarazowate]] <small>Vent.</small>, plemię ''Tozzieae'', rodzaj tocja zawierający jeden tylko gatunek. <small> (Rchb.) Caruel in Parl.</small></small>.<ref>Reveal James L. ''System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy.'' Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 [http://www.crescentbloom.com/Plants/Genus/T/O/Tozzia.htm Systematyka rodzaju tocja wg Reveala]</ref> ▲===Ochrona=== Roślina objęta jest [[lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną\|ścisłą ochroną gatunkową]]. Występuje głównie na [[obszar chroniony\|obszarach chronionych]]; w [[Babiogórski Park Narodowy\|Babiogórskim]] i [[Bieszczadzki Park Narodowy\|Bieszczadzkim Parku Narodowym]], [[Żywiecki Park Krajobrazowy\|Żywieckim Parku Krajobrazowym]] i [[rezerwat Przyrody Pod Rysianką\|rezerwacie przyrody pod Rysianką]], stąd też wystarczającą formą jej ochrony jest ochrona bierna. Gatunek nie został uwzględniony w [[Czerwona lista roślin i grzybów Polski\|Czerwonej liście roślin i grzybów Polski]].▼ ===Zagrożenia ~~Zobacz też~~i ochrona=== ▲Roślina objęta jest w Polsce od 2004 r. [[lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną\|ścisłą ochroną gatunkową]]. Występuje głównie na [[obszar chroniony\|obszarach chronionych]]; w [[Babiogórski Park Narodowy\|Babiogórskim]] i [[Bieszczadzki Park Narodowy\|Bieszczadzkim Parku Narodowym]], [[Żywiecki Park Krajobrazowy\|Żywieckim Parku Krajobrazowym]] i [[rezerwat Przyrody ~~Pod~~pod Rysianką\|rezerwacie przyrody pod Rysianką]], stąd też wystarczającą formą jej ochrony jest ochrona bierna. Zagrożone mogą być tylko lokalne stanowiska tej rośliny w nadpotokowych olszynkach poza [[obszar chroniony\|obszarami chronionymi]]. Gatunek nie został uwzględniony w [[Czerwona lista roślin i grzybów Polski\|Czerwonej liście roślin i grzybów Polski]]. ~~[[Rośliny pasożytnicze]]~~ ===~~Źródła~~Bibliografia=== <div style="font-size:85%"> #{{cytuj książkę\|imię=Władysław \|nazwisko=Szafer \|imię2=Stanisław \|nazwisko2=Kulczyński \|tytuł=Rośliny polskie\|miejsce=Warszawa \|rok=1953 \|wydawca= PWN \|id=}} #[{{cytuj stronę \|url=http://66.102.9.104/search?q=cache:lwbiT_c0s44J:natura2000.mos.gov.pl/natura2000/pl/poradnik/Tom_9_Gatunki_roslin/4116_Tocja_alpejska_karpacka.pdf+tocja+alpejska&hl=pl&ct=clnk&cd=3&gl=pl \|tytuł=Natura 2000 – tocja alpejska]\|rok dostępu =18 luty 2008 r. }} #{{cytuj książkę \|imię=Halina \|nazwisko=Pięknoś-Mirkowa \|imię2=Zbigniew \|nazwisko2=Mirek \|\|tytuł=Rośliny chronione\|wydawca=Multico Oficyna Wyd. \|miejsce=Warszawa \|rok=2006 \|isbn = 978-83-7073-444-2}} </div>

Tocja alpejska: Różnice pomiędzy wersjami