Fagot: Różnice pomiędzy wersjami

[[grafikaGrafika:FoxBassoon.jpg|thumb|210px|right|Fagot - odmiana niemiecka (hecklowska), wyprodukowany przez firmę Fox]]

[[ImageGrafika:Fagott-Bassoon.svg|right|thumb|160px|right|Parts of the bassoon]]

[[Image:Bassoon 1870.jpg|left|thumb|Fagot systemu hecklowskiego z 1870 roku]]'''Fagot''' – (z wł. ''faggio'' co znaczy "buk", instrument bowiem jest zawsze wykonany z drewna, twardego, np. bukowego). Należy on do grupy instrumentów [[instrument dęty drewniany|dętych drewnianych]] z grupy [[aerofony|aerofonów]] stroikowych z podwójnym [[stroik]]iem. Do tej samej rodziny należą także [[obój]], [[rożek angielski]] i [[kontrafagot]], który transponuje oktawę niżej od fagotu. Istnieją dwie odmiany fagotu: niemiecka (hecklowska) i francuska. Różnią się one brzmieniem i mechanizmem, a także wysokością (niemiecki ma 130 cm, zaś francuski 150 cm). Skala (zakres [[dźwięk muzyczny|dźwięków muzycznych]]) instrumentu wynosi od B₁ do f²²(jednak górny dźwięk zależy głównie od umiejętności grajacego i można uzyskac wyższe). Instrument składa się z sześciu części (patrz: rycina po prawej): stroika (1), esu (2), skrzydła (3), stopy (4), rury basowej (5) oraz czary głosowej (6). Tworzą one kanał o długości ponad 2,4 m. Otwory nawiercone na długości instrumentu otwierane i zamykane są klapami (tylko 5 - e,d,c,h,a - bezpośrednio palcami). [[Stroik]] umieszczony u wylotu rurki składa się z dwóch płytek wykonanych z [[wiechlinowate|trawy]] o nazwie [[arundo trzcinowate]] (łac. ''Arundo donax'') złożonych ze sobą. Uderzając w nie jęzkiem i jednocześnie dmuchajac grajacy wydobywa dźwięk.Przy takim samym układzie klap,a różnej sile nacisku na stroik można czasami wydobyc różne dzwięki Korpus instrumentu tradycyjnie wykonywany jest z drewna, najczęściej z klonu. Instrument charakteryzuje się głębokim, melancholijnym i bardzo naturalnym brzmieniem. Fagot jest większy niż [[obój]] i [[rożek angielski]], brzmi niżej. Nie jest [[instrumenty transponujące|instrumentem transponującym]]. Wykorzystywany jest w [[orkiestra kameralna|orkiestrze kameralnej]], [[orkiestra symfoniczna|symfonicznej]], jako instrument solowy, w jazzie oraz w różnego typu zespołach instrumentalnych.

== Literatura na fagot ==

=== Barok ===

=== Klasycyzm ===

* [[Johann Christian Bach]] - [[Koncert B-dur na fagot (Bach Johann Christian)|Koncert B-dur na fagot]], [[Bassoon Koncert Es-dur na fagot(Bach Johann Christian)|Koncert Es-dur na fagot ]] ;

=== Romantyzm ===

* [[Camille Saint-Saëns|Camille Saint-Saens]] - [[Sonata na fagot i fortepian G-dur (Saint-Saens)|Sonata na fagot i fortepian G-dur Op.168]], [[1921]];

=== Współczesność ===

* [[Pierne Gabriel|Gabriel Pierne]] - Solo de Concert;

* Sir [[Edward Elgar]] - Romans na fagot i orkiestrę, op. 62 (1910)

* [[Paul Hindemith]] - Concerto pour trompette, basson et orchestre à cordes (1949/1952), [[Sonata na fagot i fortepian (Hindemith)|Sonata na fagot i fortepian (1938)]]

* [[Andrzej Panufnik]] - [[Koncert na fagot i orkiestrę (Panufnik)|Koncert na fagot i orkiestrę]]

== Wybrane partie orkiestrowe ==

[[kategoriaKategoria:Instrumenty dęte drewniane]]

{{Linklink FA|de}}