Hala Upłaz: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne |
m WP:SK, kat. |
||
Linia 3:
[[Grafika:Hala Upłaz a3..jpg|240px|right|thumb|Widok z Hali Upłaz w kierunku [[Dolina Kościeliska|Doliny Kościeliskiej]]]]
{{commons|Hala Upłaz}}
'''Hala Upłaz''' – dawna [[hala (botanika)|hala pasterska]] w [[Tatry Zachodnie|Tatrach Zachodnich]], położona na północnym grzbiecie [[Ciemniak]]a, oddzielającym [[Dolina Kościeliska|Dolinę Kościeliską]] od [[Dolina Miętusia|Doliny Miętusiej]]. Większa część tego grzbietu zbudowana jest ze skał wapiennych, tylko górna część przykryta jest granitowymi skałami. Do terenu hali należała [[Polana Upłaz]], [[Wyżnia Rówień Upłaziańska]], [[Rówień nad Piecem]], [[Gładkie Upłaziańskie]], [[Upłaziańska Kopa]], [[Źródliska (Ciemniak)|Źródliska]], Wolarnia. Do tej hali należały również szczyty [[Krzesanica|Krzesanicy]] i [[Małołączniak]]a wraz z [[dolina wisząca|wiszącymi dolinkami]]: [[Dolina Litworowa (Polska)|Litworową]] i [[Dolina Mułowa|Mułową]]. Na [[Wyżnia Rówień Upłaziańska|Wyżniej Równi Upłaziańskiej]] znajduje się charakterystyczna wapienna [[Skała Piec]], gdzie często odpoczywają turyści. Powyżej zarośla [[kosówka|kosówki]], a dalej, aż pod szczyty [[Ciemniak]]a ciągną się trawiaste obszary hali. Rosną na nich m.in. takie tatrzańskie gatunki roślin, jak: [[lepnica bezłodygowa]], [[omieg kozłowiec]], [[pierwiosnka maleńka]] i inne.
Hala wymieniana jest w dokumentach pochodzących z 1709 r. Wypasali na niej mieszkańcy wsi [[Ciche (województwo małopolskie)|Ciche]], [[Ratułów]] i in. Szopy i szałasy pasterskie znajdowały się na Polanie Upłaz. Hala zajmowała powierzchnię ok. 172 ha, z tego pastwiska stanowiły tylko 4,5 ha, ogromna większość to nieużytki (132,45 ha), resztę stanowiła kosodrzewina (20 ha) i las (14,87 ha). Przynależna hali powierzchnia [[serwitut]]ów wynosiła 38,55 ha. Hala była dawniej bardzo intensywnie wypasana, przed 1960 r. wypasano tu 438 owiec (tzw. przeliczeniowych). Nadmierny wypas doprowadził do znacznej [[erozja|erozji]] zboczy i niszczenia [[roślinność alpejska|roślinności alpejskiej]].
Po zaprzestaniu wypasu zerodowane stoki zregenerowały się już znacznie. Z prowadzącej nimi ścieżki turystycznej rozległe widoki. Po lewej stronie [[Czerwony Grzbiet|Czerwonego Grzbietu]] wybitny szczyt [[Giewont]]u, a w Dolinie Miętusiej [[cyrk lodowcowy|kotły lodowcowe]] [[Wielka Świstówka|Wielkiej Świstówki]], Dolina Mułowa i Litworowa. Po drodze na szczyt Ciemniaka trzy razy mijamy źródełka, z których woda spływa do Doliny Miętusiej. Często spotkać można tu [[kozica|kozice]]. Powyżej trzeciego źródełka, w odległości 2.50 godz. od Kir znajduje się [[Chuda Turnia]], a zaraz powyżej niej niewielka przełęcz zwana [[Chuda Przełączka|Chudą Przełączką]]. Tutaj od zachodniej strony dołącza się zielony szlak turystyczny z Doliny Kościeliskiej przez [[dolina Tomanowa|Dolinę Tomanową]] i [[Czerwone Żlebki]].
====
: {{szlak|czerwony}} – czerwony szlak z Doliny Kościeliskiej przez [[Adamica|Adamicę]], [[Polana Upłaz|Polanę Upłaz]], [[chuda Przełączka|Chudą Przełączkę]] i Twardy Grzbiet na [[Ciemniak]].
==== Zobacz też ====
* [[Hale tatrzańskie]]
==== Bibliografia ====
# {{cytuj książkę |imię=Zofia |nazwisko= Radwańska-Paryska |imię2=Witold Henryk |nazwisko2= Paryski|tytuł= Wielka Encyklopedia Tatrzańska|miejsce=Poronin|wydawca= Wyd. Górskie|miejsce= |rok=2004 |isbn = 83-7104-009-1 }}
# {{cytuj książkę |nazwisko=Szafer |imię=Władysław |autor link=Władysław Szafer |tytuł=Tatrzański Park Narodowy |rok=1962 |wydawca= Zakład Ochrony Przyrody PAN
# {{cytuj książkę|imię=Józef |nazwisko=Nyka |autor link= Józef Nyka|tytuł=Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII |miejsce=Latchorzew |rok=2003 |wydawca=Wyd. Trawers |isbn= 83-915859-1-3 }}
# {{cytuj książkę|tytuł=Tatry Zachodnie słowackie i polskie. Mapa turystyczna
</div>
Linia 25 ⟶ 27:
{{Hale polskich Tatr}}
[[Kategoria:Hale tatrzańskie|Upłaz]]
| |||