Wojna szwajcarsko-burgundzka: Różnice pomiędzy wersjami

W roku [[1363]] król francuski [[Jan II Dobry (król Francji)|Jan II Dobry]] z dynastii ValoisWalezjuszy nadał swojemu najmłodszemu synowi [[Filip II Śmiały|Filipowi Śmiałemu]] księstwo [[Burgundia|Burgundii]]. Wkrótce Filip poróżnił się ze swoim ojcem, zamierzając prowadzić w księstwie własną politykę. Powiększył on także swój obszar władzy o tereny [[Flandria|Flandrii]] i hrabstwa Burgundii. Jego następcy dołączyli do Burgundii ziemie [[Brabancja|Brabancji]], [[Pikardia|Pikardii]] i [[Limburgia|Limburgii]]. W ten sposób burgundzka linia dynastii ValoisWalezjuszy stworzyła feudalną siłę, oficjalnie podporządkowaną koronie francuskiej i cesarzowi, faktycznie jednak będącą samodzielnym państwem. Posiadając rejony Brabancji i Flandrii władcy burgundzcy znajdowali się w posiadaniu najmocniejszych gospodarczo regionów w ówczesnej Europie. Wpływy z podatków były tu kilkakrotnie wyższe, aniżeli w słabszym politycznie i gospodarczo Świętym Cesarstwie Rzymskim. Dynastia Burgundówburgundzka prowadziła politykę ekspansjonalizmu, mającą na celu związanie północnych i południowych ziem. W roku [[1435]] w układzie z Arras, Burgundowie zrzekli się żaleznościzależności lennej od Francji. W tym samym roku Burgundowie odmówili podporządkowanmiapodporządkowania lennego cesarzowi. Od roku [[1467]], w którym do władzy doszedł [[Karol Zuchwały]], celem Burgundów stało się zbudowanie silnego królestwa. Ambicje Karola sięgały nawet pozycji cesarza. Pierwszym jego celem było rozszerzenie władzy książęcej na ziemie [[Lotaryngia|Lotaryngii]]. Władca nie posiadał jednak syna, co groziło wymarciem dynastii Burgundówburgundzkiej.

===Przeciwnicy BurgundówBurgundii===

Cesarz Fryderyk III Habsburg w Karolu widział poważnego przeciwnika, mogącego zagrozić jego panowaniu w posiadłościach habsburskich w [[Alzacja|Alzacji]] i Lotaryngii. Książe Zygmunt Austriacki regent [[Tyrol]]u i Górnej Austrii w układzie zawartym dnia 9 maja [[1469]] r. w Saint-Omer przekazał te ziemie księciu Burgundii. Karol w zamian obiecał mu wsparcie w konflikcie ze Szwajcarami, którzy w roku 1460 odebrali mu Thurgau. Fryderyk III tymczasem licząc się z wymarciem dynastii burgundzkiej w linii męskiej, zaproponował swojemu synowi Maksymilanowi małżeństwo z siostrą Karola Marią Burgundzkąburgundzką. W zamian zaproponował Karolowi tytuł królewski. Władca Burgundii odrzucił propozycję a w roku 1474 przeprowadził kampanię przeciwko arcybiskupstwu Kolonii, które zakończyło się niepowodzeniem po nieudanym oblężeniu [[Neuss]]. Dopiero wówczas Karol zgodził się na małżeństwo swojej siostry z synem Fryderyka. Mimo to, zarówno Fryderyk jak i Zygmunt obawiając się o swoje alzackie posiadłości zacieśnili kontakty z królem francuskim Ludwikiem XIVXI i [[Szwajcaria|Szwajcarią]].

Na przełomie lat 1473-1474 w Konstancji doszło do zawarcia porozumienia pomiędzy alzackimi miastami Rzeszy (Strassburg, Bazylea, Colmar i Schlecttadt), Szwajcarami oraz księciem Zygmuntem Austriackim. Założony w ten sposób związek pokojowy, skierowany był przeciwko ekspansjonalnej polityce Karola Zuchwałego. Alzackie miasta udzieliły Zygmuntowi kredytu w wysokości 76 000 guldenów na odzyskanie utraconych na rzecz BurgundaKarola Zuchwałego alzackich posiadłości. Pomiędzy księciem Zygmuntem a Szwajcarami podpisany został równocześnie nowy układ, w którym obie strony uznały swój stan posiadania, podpisując tzw. wieczny pokój.

Tymczasem król francuski Ludwik XIVXI, który był faktycznym władcą Karola, rozpoczął systematyczne próby (na drodze dyplomatycznej) osłabienia pozycji księcia Burgundii. Książęta burgundzcy podczas [[wojna stuletnia|wojny stuletniej]], wielokrotnie bowiem sprzysiężali się z Anglikami przeciwko Francji. Sam Karol w latach 1465 i 1472 prowadził wojnę przeciwko Ludwikowi XI. Dlatego też król francuski zamierzał doprowadzić do nowej konfrontacji z potężnym wasalem, licząc przy tym na wystąpienie Szwajcarów przeciwko Burgundii, zagrożonych polityką tego kraju. Ważną rolę w rozmowach pomiędzy Ludwikiem XI a Szwajcarią odgrywał berneńczyk Niklaus von Diesbach, od roku 1468 służący francuskiemu królowi. Dzięki pośrednictwu Diesbacha doszło w dniach 21-26 pażdziernika [[1474]] r. do zawarcia układu pomiędzy Francją a ośmioma miastami szwajcarskimi m.in. Freiburgiem i Solothurn, którym król zapewnił wsparcie militarne i finansowe w przypadku wojny z Karolem Zuchwałym. Do momentu śmierci króla Szwajcarzy mieli otrzymywać rocznie 20 000 guldenów, do momentu w którym Ludwik nie przystąpi do konfliktu. Szwajcarscy żołnierze na służbie francuskiej otrzymywali 54 złote guldeny rocznie. Jesienią roku 1474 Berno oraz Freiburg wspierane przez alzackie miasta wypowiedziały Burgundii wojnę.

Powodem konfliktu stało się stracenie burgundzkiego namiestnika Petera von Hagenbacha w miejscowości Breisach w dniu [[9 maja]] [[1474]] r. W zemście brat Hagenbacha w sierpniu tego samego roku spustoszył Górną Alzację na czele wojsk burgundzkich i lombardzkich. W tej sytuacji wojska związkowe wkroczyły do Burgundii i rozbiły BurgundówBurgundczyków pod wodzą Henryka de Neuenburg-Blamont w [[bitwa pod Hericourt|bitwie pod Hericourt]]. W tym czasie Karol Zuchwały zajęty był oblężeniem Neuss.

W trakcie konfliktu Berno oraz Freiburg skierowały swoje siły przeciwko księstwu [[Sabaudia|Sabaudii]]. Od czasu śmierci księcia Amadeusza XI w roku 1472, krajem rządziła wdowa po księciu - regentka Jolanda, siostra Ludwika XI. W roku 1473 Jolanta odnowiła sojusz z Burgundią, poróżniając się z Bernem i Freiburgiem. Pod koniec października 1474 r. Berneńczycy zajęli Erlach am Bielersee, a Freiburczycy wiosną 1475 r. wkroczyli do Illens an der Saane. Jako że Jolanda nie przyjęła wystosowanego wobec niej ultimatum, armia berneńsko-freiburska pod wodzą Nikolausa von Diesbacha wkroczyła w kwietniu 1475 r. do sabaudzkiego Waadtlandu, zdobywając 16 miast i 43 zamki. Związany sojuszem z Bernem biskup Sionu Walter Superaxo po [[bitwa pod Sion|bitwie pod Sionem]] zajął w dniu 13 listopada sabaudzkiąsabaudzką gubernię St.Maurice w Unterwallis.

Po wybuchu walk w Burgundii i Sabaudii oraz nieudanym oblężeniu Neuss, w roku 1475 Karol nakazał zająć swojej armii księstwo Lotaryngii. Gdy w roku [[1475]] sprzymierzeni z BurgundamiBurgundczykami Anglicy wylądowali w Calais, Karol nie mógł skorzystac z ich pomocy, gdyż zbyt zaangażowany był w konflikt w Lotaryngii. Dnia 29 sierpnia Francuzi podpisali z Anglikami traktat pokojowy w Picquigny, co znacznie osłabiło BurgundówBurgundię.

W następnym roku Karol rozpoczął kampanię przeciwko Szwajcarii. W armii Karola służyły oddziały łuczników, ciężkiej jazdy i arkebuzerów. BurgundowieBurgundczycy posiadali też kilkaset dział. Początkowo władca planował marsz na [[Berno]], które uważał za główną siłę antyburgundzkiej ligi. Dnia 28 lutego 1476 r. po krótkim oblężeniu zajął obsadzone przez Berneńczyków i Freiburczyków miasto Grandson. Po zdobyciu miasta Karol nakazał powiesić na drzewach wokół miasta, całą załogę Grandson liczącą 412 ludzi, której początkowo gwarantował bezpieczny odwrót. Krótki czas oblężenia Berno wykorzystało na zwołanie pod broń znacznych sił, które wysłano przeciwko BurgundomBurgundczykom. Dnia [[2 marca]] [[1476]] r. [[bitwa pod Grandson|pod Grandson]] doszło do pierwszego większego starcia. W bitwie wojska Karola uległy piechocie Szwajcarów, która zdobyła 400 dział. Na skutek braku kawalerii, Szwajcarzy nie byli w stanie ścigać wroga, co pozwoliło umknąć BurgundomBurgundczykom, którzy stracili w bitwie 1000 ludzi.

Kilka miesięcy później Karol zebrał w [[Lozanna|Lozannie]] nowe siły, po czym ponownie skierował się przeciwko Bernu. W dniach 10-11 czerwca 1476 r. podszedł pod miasto Murten, obsadzone siłami 2000 berneńskich obrońców. Do sił berneńskich dołączyły też inne wojska szwajcarskich kantonów, które zawiązały sojusz antyburgundzki. Podczas oblężenia Murten Szwajcarzy zebrali znaczne siły, po czym ruszyli na Murten. W [[bitwa pod Murten|bitwie pod Murten]] dnia [[22 czerwca]] 1476 r. Szwajcarzy zadali przeciwnikowi klęskę. Zginęło 10 000 BurgundówBurgundczyków. Szwajcarzy po bitwie wtargnęli do Waadt, zajętego przez Sabaudczyków. Zmusiło to Jolandę Sabaudzką do podpisania ze Szwajcarami w lipcuu 1476 r. traktatu pokojowego.

Karol Zuchwały powrócił tymczasem do Burgundii, gdzie jesienią [[1477]] r. powołał nowe siły, które skierowały się na Lotaryngię. Tutaj zdecydował się na oblężenie miasta Nancy. Dnia 5 stycznia 1477 r. w [[bitwa pod Nancy|starciu pod Nancy]] z 8000 szwajcarskich żołnierzy pod wodzą Hansa Waldmanna, wojska Burgundówksięcia Burgundii poniosły klęskę a Karol zginął w bitwie.

W sierpniu [[1477]] r. córka Karola Maria Burgundzkaburgundzka poślubiła habsburskiego następcę tronu Maksymiliana I, dzięki czemu Habsburgowie otrzymali prawo do części burgundzkich posiadłości, zajętych przez Francję. Dzięki zwycięstwu [[bitwa pod Guinegate|pod Guinegate]], Maksymilian mógł spełnić wreszcie swoje plany. Francuzi zatrzymali jedynie Pikardię oraz Burgundię. Po śmierci Marii w roku 1482 Habsburgów poparła większość krajów regionu. Wzrost znaczenia Habsburgów spowodował konflikt z Francją, której oficjalny poczatek miał kilka lat później w chwili wybuchu [[wojny włoskie|wojen włoskich]].

Dzięki zwycięstwu nad BurgundamiBurgundią, Szwajcarzy znacznie podnieśli swoje znaczenie. W roku [[1499]] w wyniku reform Maksymiliana jeszcze raz stanęli do walki w [[wojna austriacko-szwajcarska (1499)|wojnie szwabskiej]]. Wartość szwajcarskiego żołnierza: pikiniera i halabardnika znana była w całej Europie, dzięki czemu był on często wykorzystywany jako najemnik przez inne państwa. Siła piechoty i jej taktyki w starciu z kawalerią przyczyniła się do dalszego rozwoju ręcznej broni palnej w XVI w.