|
'''Libella (Librarie Libella)''' - księgarnia sortymentowo-nakładowa założona 8 maja 1946 roku (otwarta w lutym 1947 roku) na wyspie [[Ludwik św.|św. Ludwika]] w [[Paryż]]u przez [[Romanowicz Kazimierz|Kazimierza Romanowicza]], księgarza, w czasie wojny oficera [[DrugiII Korpus|II Korpusu]] (formalnie wspólnie z [[Czapski Józef Czapski|Józefem Czapskim]] i A. J. Zielickim), jako własność II Korpusu. Ceniony ośrodek kultury polskiej we Francji w latach 1946-1993.
==Historia i działalność==
Początkowo, z braku dostatecznych funduszy, księgarnia była placówką wyłącznie sortymentową, zaopatrującą w książki i czasopisma Polonię zamieszkałą we Francji oraz poza jej granicami. W 1948 roku posiadała na składzie około 1,5-2 tys. tytułów różnych książek polskich. Pośrednicy i korespondenci firmy działali w Niemczech, Austrii, Belgii, Holandii, Argentynie i Kanadzie, a katalog wydawany był w nakładzie 15 tys. egz. W tymże 1948 roku Libella dopomogła w założeniu w Buenos Aires [[Składnica Książki Polskiej w Buenos Aires|Składnicy Książki Polskiej]]. Obok Libelli, przejętej przez Romanowicza na własność, za zgodą gen. [[Anders Władysław gen.Anders|Władysława Andersa]], w połowie lat 60. po spłaceniu zobowiązań na rzecz [[Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny w Paryżu|Polskiego Ośrodka Społeczno-Kulturalnego]], na wyspie św. Ludwika działały założone przez K. Romanowicza: wytwórnia płyt gramofonowych [[Ballada-Pavilon-Records]] (1953- ok. 1965 - pieśni wojskowe, patriotyczne i przede wszystkim muzyka taneczna) i [[Galerie Lambert]] - galeria organizująca wystawy obrazów, grafiki, rzeźb (1959-1993). W latach 1947-1961, wykorzystując uprawnienia wydawnicze przysługujące wszystkim francuskim księgarniom Libella firmowała nakłady [[Kultura|"Kultury"]] i książek założonego przez [[Jerzy Giedroyc Jerzy|Jerzego Giedroycia]] [[Instytut Literacki w Paryżu|Instytutu Literackiego]] oraz przyjaciół i osób prywatnych, m. in. [[Jana-Połczyński Aleksander|Aleksandra Janty]] i [[Laskowski Janusz|Janusza Laskowskiego]]. Własną działalność wydawniczą zainaugurowała w 1956 roku powieścią "Baśka i Barbara" [[Romanowiczowa Zofia|Zofii Romanowiczowej]], która była jednocześnie głośnym debiutem młodej pisarki, żony właściciela księgarni. Do likwidacji księgarni w 1993 roku nakładem Libelli ukazało się 38 książek (35 tytułów) z zakresu historii, nauk społeczno-politycznych i przede wszystkim literatury pięknej wydanych głównie w dwóch umownych seriach: "literackiej" z okładkami wg projektu [[Szomański Władysław R.|Władysława R. Szomańskiego]] i "biało-czerwonej". W serii "literackiej" ukazały się m. in. "Obóz Wszystkich Świętych" [[Nowakowski Tadeusz Nowakowski|Tadeusza Nowakowskiego]] (1957), "Losy pasierbów" [[Czarnyszewicz Florian Czarnyszewicz|Floriana Czarnyszewicza]], z przedm. J. Czapskiego (1958), "Wypisy i studia z literatury francuskiej" P. Castex’a i P. Surera (1960), "Wspomnienia rodzinne" E. Croce (1966), "Ciemne świecidło" [[Wat Aleksander Wat|Aleksandra Wata]] (1968), "Europa w rodzinie" [[Czapska Maria Czapska|Marii Czapskiej]] (1970) "Sublokatorka" [[Kral Hanna Kral|Hanny Krall]] (1985), "Kapitan" [[Szczepański Jan Józef Szczepański|Jana Józefa Szczepańskiego]] (1985) oraz kolejne powieści Z. Romanowiczowej: "Przejście przez Morze Czerwone" (1960), "Słońce dziesięciu linii" (1963), "Szklana kula" (1964) i "Łagodne oko błękitu" (1968).
W serii "biało-czerwonej" wydane zostały 4 pozycje z pogranicza literatury: "Kazania patriotyczne" ks. [[Popiełuszko Jerzy Popiełuszko|Jerzego Popiełuszki]] (1984), "Krzyż i kotwica" Krystyny Jagiełło (1987), "Braterstwo albo śmierć. Zabijanie Mickiewicza w Kole Bożym" Krzysztofa Rutkowskiego (1988), "Polski Hamlet. Kłopoty z działaniem" Jacka Trznadla (1988).
Pod auspicjami paryskiego Towarzystwa Historyczno-Literackiego Libella wydawała serię "Historia i Teraźniejszość", z charakterystyczną niebieską okładką wg. projektu [[Cieślewicz Roman Cieślewicz|Romana Cieślewicza]], w której ramach ukazało się 17 tomów prac historycznych i historyczo-literackich m.in.: Marcina Króla "Style politycznego myślenia. Wokół ''Buntu Młodych'' i ''Polityki''" (1979), Ryszarda Przybylskiego "Wdzięczny gość Boga. Esej o poezji [[Mandelsztam Osip Mandelsztam|Osipa Mandelsztama]]" (1980), Wojciecha Karpińskiego "W Central Parku" (1982), [[Barańczak Stanisław Barańczak|Stanisława Barańczaka]] "Czytelnik ubezwłasnowolniony. Perswazja w masowej kulturze literackiej PRL" (1983), Michała Komara "Zmęczenie" (1986), [[Fiut Aleksander|Aleksandra Fiuta]] "Moment wieczny. Poezja [[Miłosz Czesław Miłosz|Czesława Miłosza]]" (1987) oraz Marka Zaleskiego "Mądremu biada? Szkice literackie" (1990).
Libella wydawała ponadto katalogi wystaw organizowanych w Galerie Lambert. Osobnym obszarem działalności były organizowane cyklicznie spotkania z pisarzami i promocje książek wydawanych i sprzedawanych w księgarni, m. in.: Czesławem Miłoszem, [[Gustaw Herling-Grudziński Gustaw|Gustawem Herlingiem-Grudziński]], [[Watowa Olga Watowa|Olgą Watową]], Józefem Czapskim, [[Herbert Zbigniew|Zbigniewem Herbertem]]. Libella zachowała czysto polski charakter księgarnia aż do końca istnienia. Gros jej sortymentu stanowiły wydawnictwa polskie (krajowe i emigracyjne) oraz francuskie polonica. W ostatnich latach sortyment Libelli oscylował w granicach 3 tys. tytułów książek. Drogą sprzedaży wysyłkowej Libella docierała do 40 krajów. Książki wydawane przez Libellę charakteryzują się wysokim poziomem edytorskich i technicznym. Były w dużej części wysyłane do Polski. Libella została zlikwidowana w grudniu 1993 roku. W grudniu 1994 roku, w [[Biblioteka Narodowa|Bibliotece Narodowej]], otwarta została wystawa "Instytucja spełnionej nadziei. Paryska Libella i Galeria Lambert Zofii i Kazimierza Romanowiczów". W 1995 roku K. Romanowicz przekazał archiwum Libelli i Galerie Lambert [[Uniwersytet Mikołaja Kopernika|Uniwersytetowi Mikołaja Kopernika w Toruniu]]. Archiwalia złożone zostały w [[Archiwum Emigracji]]. W roku 1998 w [[Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu|Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu]] zorganizowana została duża wystawa poświęcona księgarni oraz wydana książka "Libella. Galerie Lambert. Szkice i wspomnienia". Red. i oprac. M. A. Supruniuk. Toruń 1998.
==Bibliografia==
|
