Mazurska Partia Ludowa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linków |
wikizacja |
||
Linia 1:
'''Mazurska Partia Ludowa''', Partia Mazurska Ludowa – pierwsza organizacja polityczna [[Mazurzy|Mazurów]], założona w grudniu [[1896]] r. w [[Ełk]]u jako przeciwwaga dla partii [[konserwatyzm|konserwatywnych]].
'''Mazurska Partia Ludowa''', Partia Mazurska Ludowa – pierwsza organizacja polityczna [[Mazurzy|Mazurów]], założona w grudniu [[1896]] r. w [[Ełk]]u jako przeciwwaga dla partii [[konserwatyzm|konserwatywnych]]. Duże zasługi przy organizowaniu MPL położył [[Karol Bahrke]], redaktor "[[Gazeta Ludowa|Gazety Ludowej]]" i pierwszy przewodniczący partii. Sekretarzem wybrano [[Zenon Lewandowski|Zenona Lewandowskiego]], aptekarza z [[Gniezno|Gniezna]]. Z innych działaczy na plan pierwszy wybijali się aktywnością chłopi mazurscy: [[Bogumił Labusz]] (Gottlieb Labusch), [[Gustaw Leyding (starszy)|Gustaw Leyding]] starszy, znany poeta mazurski [[Michał Kajka]] i in. Na 8 listopada 1897 zwołano zebranie, na którym powołano 30-osobowy komitet wyborczy. Program MPL, uchwalony 25 stycznia 1898 r., stawiał za cel naczelny obronę chłopów (gospodarzy) i robotników przed wyzyskiem ze strony wielkich właścicieli ziemskich. Dla osiągnięcia tego celu partia postulowała: reformę podatkową i administracyjną, która by zniosła uprzywilejowanie wielkiej własności ("połączenie gminy z majątkiem, sprawiedliwsze płacenie ciężarów szkolnych ze strony majątków, sprawiedliwszy podział ciężarów budowania gościńców, lepsze porządki co do ubogich wioski, wybory wójta przez gminę, zlecenie miejscowej policji sołtysowi"), przeprowadzenie reform gospodarczych i politycznych dla polepszenia sytuacji chłopów i robotników ("przystępniejsze używanie funduszu melioracyjnego dla stanu gospodarskiego, tańsze taryfy dla [[nawozy|nawozów]] sztucznych, wydzierżawianie królewskich domen gospodarzom, zniesienie majoratów, liczniejszy zastęp gospodarczy w »kreistagu« – sejmiku powiatowym – w izbie rolniczej, zaprowadzenie na Mazurach drobnego przemysłu w celu utrzymania na miejscu robotnika, budowa kanału mazurskiego [[Orzecze]] – [[Ełk]] – [[Rajgród]]"). W programie MPL mocno podkreślano postulaty ogólnopolityczne, jak równość wobec prawa, wolność stowarzyszania się, zachowanie religii i języka ojczystego, zachowanie demokratycznego prawa wyborczego do Sejmu Rzeszy i rozszerzenie go na Sejm Pruski. Wszystkie swoje uchwały MPL ogłaszała na łamach "Gazety Ludowej", która stała się jej organem. "Gazeta Ludowa" założona w styczniu 1896 r. w Ełku odegrała ogromną rolę w pracach przygotowawczych MPL, a następnie w akcji propagowania jej zasad i werbowania członków. Na łamach "Gazety" ogłaszano pierwsze rozważania o konieczności posiadania odrębnej reprezentacji poselskiej, co w konsekwencji doprowadziło do założenia MPL. Wydawania "Gazety Ludowej" zaprzestano w 1902. Drugim organem prasowym partii był "[[Mazur (czasopismo)|Mazur]]" wydawany w [[Szczytno|Szczytnie]] w latach 1906-1914. ▼
===Pierwsze zebranie===
▲
W programie MPL mocno podkreślano postulaty ogólnopolityczne, jak równość wobec prawa, wolność stowarzyszania się, zachowanie religii i języka ojczystego, zachowanie demokratycznego prawa wyborczego do Sejmu Rzeszy i rozszerzenie go na Sejm Pruski. Wszystkie swoje uchwały MPL ogłaszała na łamach "Gazety Ludowej", która stała się jej organem. "Gazeta Ludowa" założona w styczniu 1896 r. w Ełku odegrała ogromną rolę w pracach przygotowawczych MPL, a następnie w akcji propagowania jej zasad i werbowania członków. Na łamach "Gazety" ogłaszano pierwsze rozważania o konieczności posiadania odrębnej reprezentacji poselskiej, co w konsekwencji doprowadziło do założenia MPL. Wydawania "Gazety Ludowej" zaprzestano w 1902. Drugim organem prasowym partii był "[[Mazur (czasopismo)|Mazur]]" wydawany w [[Szczytno|Szczytnie]] w latach 1906-1914.
===Teren działania===
MPL działała głównie na terenie dzisiejszych powiatów: [[powiat ełcki|ełckiego]], [[powiat giżycki|giżyckiego]], [[powiat olecki|oleckiego]], [[powiat mrągowski|mrągowskiego]], [[powiat piski|piskiego]], [[powiat szczycieński|szczycieńskiego]] i [[powiat nidzicki|nidzickiego]].
===Walka wyborcza===
Głównym przedmiotem działalności MPL była walka wyborcza. Dzięki ofiarności działaczy partyjnych i przyciągającemu sympatie chłopskie radykalnemu programowi uzyskała MPL sukcesy w wyborach 1898 r. W okręgach Szczytno-[[Mrągowo]] (5694 głosy) i Ełk-[[Pisz|Jańsbork]]-[[Olecko]] (2238 głosy). Wartość tych sukcesów była tym większa, że przeciwko MPL władze pruskie i partie konserwatywne rozpętały nagonkę i nie szczędziły szykan. Na skutek szykan i wyroków sądowych usunął się z Mazur w 1898 r. Karol Bahrke, a wkrótce potem upadła "Gazeta Ludowa". MPL wzięła udział w wyborach 1903, 1907 i 1911 r. zyskując już mniejsze ilości głosów. W 1913 r. wezwała do bojkotu wyborów. MPL ulegała stopniowej radykalizacji, czego dowodem było usuwanie z partii właścicieli ziemskich. Władze pruskie traktowały MPL jako organizację niebezpieczną i utrudniały jej rozwój przez zakazy policyjne, nadzory nad działaczami i specjalne szykany w okresie wyborów.
===Działalność gospodarcza===
Od 1911 r. podejmowała MPL szereg inicjatyw gospodarczych (np. zakładanie kas i banków ludowych) i rozwijała swoją działalność do wybuchu I wojny światowej. W 1910 utworzono z funduszy polskiego Banku Ludowego w [[Lubawa|Lubawie]] utworzono w Szczytnie [[Mazurski Bank Ludowy]], który działał do 1928. Partia praktycznie przestała istnieć z momentem wybuchu wojny 1914-1918.
| |||