Jerzy Kotula: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
+ DA
m drobne redakcyjne
Linia 43:
| notatki =
}}
'''Jerzy Kotula''' (ur. [[1855]] w [[Ipoly-Sagh]], zm. [[20 lipca]] [[1889]] w [[Cieszyn]]ie) - [[Polska|polski]] księgarz, wydawca.
 
Syn [[Andrzej Kotula (1822-1891)|Andrzeja]]. Od lat 70. [[XIX wiek]]u pomocnik księgarski w Cieszynie, od [[1883]] roku prowadził własną księgarnię. Już od [[1879]] roku prowadził własną działalność wydawniczą, wydając m.in. broszurę [[Józef Ignacy Kraszewski|Józefa Ignacego Kraszewskiego]] zatytułowaną ''[[W sprawie szkół ludowych na Szląsku]]''. Opracowywał bibliografię polską w ''[[Slovanský katalog bibliografický|Slovanským katalogu bibliografickým]]'', współpracował z redakcją ''[[Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich|Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich]]''. Członek [[Macierz Ziemi Cieszyńskiej|Macierzy Szkolnej]], działacz [[Towarzystwo Ewangelickie Oświaty Ludowej|Towarzystwa Ewangelickiego Oświaty Ludowej]].
Linia 57:
Około [[1875]] roku Jerzy został pomocnikiem w księgarni [[Karol Malik|Karola Malika]] (była to pierwsza polska księgarnia na Śląsku Cieszyńskim)<ref>Zwykle podaje się, że Malik miał na imię Karol (M. Bogus, ''Jerzy Kotula'', s. 30; M. Bogus, ''Kotulowie i ich działania oświatowe'', s. 157), wyjątkowo pojawia się jako Jan Malik (M. Bogus, ''Kotulowie i ich działania oświatowe'', s. 153.</ref>.
 
Działalność publiczną rozpoczął w drugiej połowie lat 70. XIX w. W dniach [[26 stycznia|26]]-[[28 stycznia]] [[1878]] roku zorganizował w Czytelni Ludowej w Cieszynie wystawę czasopism polskich, które wyszły na ziemiach polskich w roku poprzednim oraz wśród [[Polonia w Stanach Zjednoczonych|Polonii amerykańskiej]]. "[[Gwiazdka Cieszyńska]]" określiła wystawę jako ciekawą i pouczającą; zwiedziło ją 110 osób.
 
W tym czasie nawiązał współpracę z informatorem ''[[Slovanský katalog bibliografický]]'' - opracował dla niego dział bibliografii polskiej za lata [[1877]], 1878 i [[1880]]. Dwa pierwsze zestawienia przychylnie oceniał [[Józef Ignacy Kraszewski]]. Trzecie zostało skrytykowane, a krakowscy bibliografowie zarzucali Kotuli plagiat. Później Kotula nie opracowywał już bibliografii polskiej dla tego informatora, być może z przyczyn finansowych ("polonica" nie przynosiły wydawcom praktycznie żadnego dochodu)<ref>M. Bogus, ''Kotulowie i ich działania oświatowe'', s. 155.</ref>. Kotula współpracował też ze ''[[Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich|Słownikiem Geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich]]''.
 
W [[1879]] roku rozpoczął działalność jako wydawca. Opublikował najpierw ''[[Dzieje francuskiego piśmiennictwa od początku aż do nowych czasów]]'' [[Feliks Kozubowski|Feliksa Kozubowskiego]], później ''[[O czystości obyczajów]]'' [[Sylvester Graham|Sylvestra Grahama]] w tłumaczeniu i ze wstępem Kozubowskiego oraz ''Przewodnik w wyborze książek dla młodzieży szkolnej'' także autorstwa Kozubowskiego.
Linia 65:
Kotula zwrócił się również do Józefa Ignacego Kraszewskiego z prośbą o napisanie broszury dla nauczycieli. Cieszyński wydawca zwracał uwagę, że na [[Śląsk Austriacki|Śląsku Austriackim]] dla 260 tysięcy Niemców było 16 szkół średnich, a dla 300 tysięcy Polaków i Czechów nie istniała żadna. Zaznaczał też fakt, że [[Księstwo Cieszyńskie]] jest wyłącznie polskie. W odpowiedzi Kraszewski napisał ''[[W sprawie szkół ludowych na Szląsku]]'', wydane w październiku 1879 roku.
 
Kotula dbał o polską świadomość narodową mieszkańców Śląska Cieszyńskiego, jak sam go określał ''– "zakątka, zapomnianego od tylu wieków, choć w nim do dziś, tyle serc, dla wspólnej nam wszystkim matki uderza''"<ref>Cyt. za M. Bogus, ''Jerzy Kotula'', s. 33.</ref>. Nie licząc ''W sprawie szkół...'' proponował Kraszewskiemu napisanie serii powieści dla młodzieży, które miałyby budzić ''"miłość ku rzeczom swojskim''". Te plany, podobnie jak pomysł napisania "poezyek" przez [[Władysław Bełza|Władysława Bełzę]], nie zostały zrealizowane. W [[1881]] roku wydał ''Niezapominajkę'', zbiór wierzy [[Jan Kubisz|Jana Kubisza]], piszącego pod pseudonimem "Ślązak".
 
Kotula próbował też działać jako historyk; od czerwca 1881 roku zbierał ''[[Notatki do Historyi Szląska]]''. Nie zostały one jednak opublikowane.
Linia 74:
Kotula był członkiem [[Macierz Ziemi Cieszyńskiej|Macierzy Szkolnej]] oraz założonego w [[1881]] roku [[Towarzystwo Ewangelickie Oświaty Ludowej|Towarzystwa Ewangelickiego Oświaty Ludowej]]. Współtworzył wydawane przez nie czasopismo "Przyjaciel Ludu".
 
Utrzymywał się nie tylko z prowadzenia księgarni - od [[1884]] roku był agentem [[Towarzystwo wzajemnych ubezpieczeń|Towarzystwa wzajemnych ubezpieczeń]] w [[Kraków|Krakowie]].
 
Od początku [[1889]] roku chorował. W kwietniu przestał zajmować się "Przyjacielem Ludu". W maju zrezygnował z działalności agenta ubezpieczeniowego.